CẢNH BÁO VỀ VIỆC TQ LIÊN TỤC THỬ HOẢ TIỄN Ở MIỀN BẮC TQ TRONG NHỮNG NGÀY ĐÂY.

Theo NZZ: Bộ Quốc phòng Đài Loan hôm thứ Bảy (13/7) cho biết họ đang theo dõi “các làn sóng” thử hỏa tiễn ở khu vực cực bắc của Trung Quốc – và lực lượng phòng không của Đài Loan đang trong tình trạng báo động. Bộ này cho biết họ đã phát giác : “một số đợt phóng thử nghiệm” do lực lượng hỏa tiễn Trung Quốc thực hiện ở khu vực Nội Mông, cách Đài Loan 2.000 km, bắt đầu lúc 4 giờ sáng. Bộ cho biết lực lượng vũ trang Đài Loan đang liên tục theo dõi các diễn biến nhưng không đưa ra thông tin chi tiết.

Nhật Bản hôm thứ Sáu (12/7) cảnh báo Trung Quốc đang đe dọa leo thang căng thẳng với Đài Loan thông qua việc tăng cường tập trận quân sự. Đánh giá hàng năm của Nhật Bản về các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia - bao gồm từ các nước láng giềng như Trung Quốc, Bắc Hàn và Nga - được  Đài Loan ho dõi chặt chẽ các cuộc tập trận không quân và hải quân của Trung Quốc, bao gồm cả cuộc tập trận hàng không mẫu hạm ở gần Thái Bình Dương. “Do những hoạt động quân sự ngày càng gia tăng này, chúng tôi không thể loại trừ khả năng căng thẳng gia tăng”, Nhật Bản lần đầu tiên cho biết trong sách trắng quốc phòng hàng năm của mình.

Trong hội nghị thượng đỉnh NATO ở Mỹ, Trung Quốc dường như đang tổ chức nhiều cuộc tập trận quân sự ngoài khơi Đài Loan. Tính đến sáng thứ Năm (11/7), Bộ Quốc phòng Đài Loan đã ghi nhận 66 máy bay quân sự bay quanh hòn đảo của họ trong 24 giờ qua, một con số kỷ lục trong năm nay, cơ quan này công bố. 56 chiếc trong số đó đã bay qua eo biển Đài Loan. Các phi công chiến đấu đã tiến vào vùng phòng không của Đài Loan - đừng nhầm lẫn với không phận - từ phía bắc, tây nam và đông nam. Mức cao nhất trước đó vào cuối tháng 5 là 62 phi công chiến đấu đã tổ chức cuộc tập trận quanh Đài Loan ngay sau lễ nhậm chức của Lai.

Vì sao căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan?

Giới lãnh đạo cộng sản ở Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, mặc dù nước này chưa bao giờ kiểm soát quốc đảo này. Bắc Kinh đang nỗ lực “thống nhất” Đài Loan với đại lục – sử dụng biện pháp bạo lực nếu cần thiết. Trung Quốc đang thể hiện yêu sách giành quyền lực đối với “tỉnh ly khai” bằng những hành động khiêu khích có chủ đích.

Đài Loan, tên chính thức là Trung Hoa Dân Quốc, đã tự trị từ năm 1949. Sau nhiều thập kỷ nằm dưới sự cai trị của quân đội, Đài Loan đã phát triển thành một nền dân chủ từ những năm 1990. Phần lớn dân số Đài Loan xác định là người Đài Loan chứ không phải người Trung Quốc và từ chối thống nhất với đại lục.

Đài Loan có phải là một phần của Trung Quốc?

Sau khi Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến thứ hai, đảo Đài Loan rơi vào tay Trung Hoa Dân Quốc vào năm 1945. Ngay sau đó, cuộc nội chiến Trung Quốc lại bùng lên giữa Quốc dân đảng (KMT) của Tưởng Giới Thạch và những người cộng sản của Mao Trạch Đông.

Quân đội Giải phóng Nhân dân cộng sản chinh phục toàn bộ lục địa Trung Quốc. Tưởng rút lui về Đài Loan với khoảng hai triệu người theo. Eo biển Đài Loan rộng 180 km bảo vệ hòn đảo này khỏi sự xâm chiếm hòn đảo của cộng sản.

Vào ngày 1 tháng 10 năm 1949, Mao tuyên bố thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa trên đất liền. Điều này có nghĩa là hai chính phủ đều tuyên bố đại diện cho toàn bộ Trung Quốc: Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dưới thời Mao trên đất liền và Cộng hòa Trung Quốc dưới thời Tưởng ở Đài Loan.

Dần dần, ngày càng có nhiều quốc gia công nhận chính phủ ở Bắc Kinh là đại diện duy nhất của toàn bộ Trung Quốc. Thụy Sĩ là một trong những nước phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với TEW vào năm 1950. Năm 1971, Đại hội đồng LHQ thông qua nghị quyết chuyển trụ sở Trung Quốc về Bắc Kinh - Đài Bắc phải rời khỏi LHQ và tất cả các tổ chức trực thuộc.

Ngày nay, chỉ có 12 quốc gia duy trì quan hệ ngoại giao với Trung Hoa Dân Quốc về Đài Loan. Quốc gia cuối cùng làm được điều này là Nauru vào tháng 1/2024 - chỉ một ngày sau khi tân Tổng thống Lai Ching-te đắc cử.

Trung Quốc muốn đạt được gì khi đe dọa quân sự đối với Đài Loan?

Máy bay quân sự và tàu chiến Trung Quốc đã nhiều lần vượt qua cái gọi là đường trung tuyến giữa đất liền và đảo hoặc đi vào vùng kiểm soát trên không của Đài Loan kể từ đầu năm 2021.

Với các chuyến bay, Bắc Kinh không chỉ nhấn mạnh yêu sách của mình đối với Đài Loan. Quân đội Giải phóng Nhân dân cũng đang buộc Lực lượng Không quân Đài Loan phải liên tục cảnh giác và triển khai, gây căng thẳng cho nguồn lực quân sự hạn chế của Đài Loan. Việc máy bay hai bên tiếp cận thường xuyên có nguy cơ xảy ra tai nạn có thể leo thang. Đầu tháng 1 năm 2021, một máy bay chiến đấu của Đài Loan đã bị rơi khi đang huấn luyện. Theo giới chuyên môn, vụ việc cho thấy các phi công có ít kinh nghiệm phải thực hiện các nhiệm vụ phức tạp do đoàn phi công quá tải.

Vùng giám sát trên không của Đài Loan được quân đội Mỹ xác định vào những năm 1950 khi lực lượng này vẫn còn đóng quân trên đảo. Tương tự như vậy, quân đội Mỹ đã xác định “đường trung tuyến” ở giữa eo biển Đài Loan. Cho đến nay, Trung Quốc và Đài Loan đều ngầm công nhận đường này.

Trên thực tế, ADIZ ngày nay chỉ bao gồm khu vực phía đông nam của đường trung tuyến. Quân đội Đài Loan ghi lại và công khai các chuyến bay của Trung Quốc tại khu vực này.

Nguy cơ chiến tranh lớn đến mức nào?

Trung Quốc nhiều lần đe dọa sẽ chiếm Đài Loan bằng vũ lực nếu như không tự nguyện gia nhập “mẫu quốc”. Bắc Kinh cũng nói rõ rằng họ sẽ coi việc hòn đảo này chính thức tuyên bố độc lập là một lý do để gây chiến. Do những hành động khiêu khích quân sự liên tục của Trung Quốc, Đài Loan đã gia hạn nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ 4 lên 12 tháng.

Trung Quốc đã nâng cấp đáng kể quân đội trong những năm gần đây và có hàng trăm máy bay chiến đấu cũng như tên lửa tầm ngắn và tầm trung.

Chi phí kinh tế và rủi ro chính trị của một cuộc xâm lược sẽ rất cao đối với Bắc Kinh. Đồng thời, việc sáp nhập Đài Loan sẽ là một bước quan trọng hướng tới hoàn thành “Giấc mơ Trung Hoa” – dự án theo chủ nghĩa dân tộc của Tập Cận Bình nhằm khôi phục vị thế cường quốc của Trung Quốc vào năm 2049.

Đài Loan có thể tự vệ?

Lợi thế công nghệ của các hệ thống vũ khí của Đài Loan, hầu hết do Mỹ sản xuất, đã suy giảm. Ngày nay, Đài Loan kém xa Trung Quốc về số lượng và chất lượng; lực lượng không quân đã lỗi thời. Chi tiêu quốc phòng đã tăng lên rất nhiều dưới thời cựu Tổng thống Thái. Đài Loan đang cố gắng duy trì khả năng tự vệ trước sự xâm lược của Trung Quốc.

Đài Loan có thể trông cậy vào Mỹ trong trường hợp xảy ra chiến tranh?

Bất chấp việc Tổng thống Biden nhiều lần cam kết cung cấp hỗ trợ quân sự cho Đài Loan trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công, điều này vẫn chưa rõ ràng. Hoa Kỳ có truyền thống theo đuổi chính sách mơ hồ về mặt chiến lược: không công nhận Đài Loan là một quốc gia nhưng cung cấp cho nước này vũ khí để tự vệ.

Sự thiếu rõ ràng về chiến lược chính xác của Hoa Kỳ một mặt nhằm mục đích ngăn chặn Bắc Kinh tấn công, mặt khác thúc đẩy Đài Loan quan tâm đến việc phòng thủ của chính mình và kiềm chế các hành động khiêu khích chống lại Trung Quốc đại lục - đặc biệt là các bước hướng tới sự độc lập chính thức.

Chính sách này là kết quả của sự thay đổi của Mỹ trong những năm 1970: Từ năm 1979, Mỹ không còn công nhận Đài Bắc là đại diện của Trung Quốc mà là Bắc Kinh. Khi đó, Washington chính thức cắt đứt quan hệ ngoại giao với đảo quốc này và chỉ tiếp tục liên lạc ở mức độ thấp.

Tuy nhiên, trong Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979, Hoa Kỳ cam kết cung cấp đủ số lượng trang thiết bị quân sự cho hòn đảo này để tự vệ. Theo đó, Mỹ thường xuyên cung cấp vũ khí cho Đài Loan, bất chấp sự phản đối dữ dội từ Bắc Kinh. Luật cũng nêu rõ rằng Washington sẽ coi lệnh cấm vận đối với hòn đảo này là mối đe dọa đối với hòa bình - một lời cảnh báo đối với Trung Quốc, một nước về cơ bản có khả năng phong tỏa hòn đảo này về mặt quân sự.

Đài Loan hiện nay là nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới. Chúng có mặt trong các bộ phận về điện tử. Đây là điểm mạnh của Đài Loan trong mối quan hệ với nền kinh tế thế giới.

Vũ Thái An, người lính VNCVH, ngày 13 Juli 2024