ISRAEL RA LUẬT CHỐNG LẠI TỔ CỨU TRỢ LHQ ( UNRWA) 

Ngay sau khi Quốc hội Israel thông qua hai đạo luật vào tối thứ Hai 28/10 cấm cơ quan cứu trợ người Palestine của Liên hợp quốc (UNRWA) hoạt động trên lãnh thổ Israel, bao gồm Đông Jerusalem, từ năm tới, Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres đã gọi kế hoạch này là không thể chấp nhận được và cảnh báo về “những hậu quả tàn khốc”. “. Người đứng đầu UNRWA Philippe Lazzarini đã nói về một “chiến dịch” nhằm “làm mất uy tín” UNRWA của Israel.

Trên thực tế, các nhà lập pháp israel, mà 92 trong số 120 thành viên của Knesset đã bỏ phiếu - bao gồm nhiều người thuộc phe đối lập - là bước cuối cùng trong cuộc tranh chấp giữa Israel và cơ quan viện trợ đã leo thang trong nhiều tháng. Qua đó Israel liên tục cáo buộc UNRWA bị Hamas xâm nhập ở Dải Gaza; Hơn 10% nhân viên UNRWA địa phương ở khu vực ven biển được cho là có mối liên hệ với Hamas. Vào mùa xuân 2024, UNRWA đã sa thải một số nhân viên sau khi Israel cáo buộc 12 nhân viên UNRWA có liên quan trực tiếp đến vụ tấn công khủng bố ngày 7/1/2023.

Trong những tháng gần đây, Israel đã ngừng cấp thị thực cho Lazzarini và các nhân viên khác của Liên hợp quốc. Hai luật mới nhằm mục đích cấm chính quyền Israel làm việc với tổ chức viện trợ UNRWA sau khoảng thời gian 90 ngày; Các văn phòng ở Đông Jerusalem, bị Israel sáp nhập, một trong những trụ sở chính của UNRWA cùng với Amman ở Jordan, phải đóng cửa và các nhân viên mất tư cách gần như ngoại giao. Vì Israel kiểm soát gần như hết tất cả các điểm ở Dải Gaza nên điều đó cũng có thể khiến tổ chức viện trợ không thể hoạt động ở đó.

Netanyahu đối phó với tình thế khó khăn

Thủ tướng Benjamin Netanyahu cũng sẽ nhận thức được sự bùng nổ của tình hình. Có thể nói, ông này đã tự đưa mình vào tình thế khó khăn khi ông đã thúc đẩy chiến dịch chống lại UNRWA trong nhiều tháng vì lý do chính trị, nhưng mặt khác, ông chịu đựng nhiều áp lực lớn của quốc tế vì tình trạng khẩn cấp nhân đạo ở Dải Gaza.

Ông Netanyahu đã viết trên X rằng “viện trợ nhân đạo bền vững” vẫn có sẵn ở Dải Gaza. Trong 90 ngày cho đến khi luật có hiệu lực – và hơn thế nữa – “chúng tôi sẵn sàng hợp tác với các đối tác quốc tế của mình” để hỗ trợ nhân đạo.

Vẫn còn phải xem xét mức độ mà các tổ chức viện trợ khác có thể đảm nhận nhiệm vụ của UNRWA. Tổ chức Cứu trợ Palestine cho đến nay là tổ chức lớn nhất và lâu đời nhất của Liên hợp quốc tại Dải Gaza. Trước chiến tranh, khoảng 13.000 nhân viên địa phương làm việc tại các trường học, bệnh viện, cơ sở xã hội và trung tâm hậu cần để chăm sóc nhân đạo. Nhưng có khả năng các tổ chức khác của Liên Hợp Quốc hoạt động tại Dải Gaza sẽ đảm nhận một phần công việc của UNRWA. Nhưng cơ quan trẻ em UNICEF đã cảnh báo hôm thứ Ba 29/10 về “sự sụp đổ của hệ thống nhân đạo”.

Mối liên hệ với các cấu trúc chính trị của Hamas

UNRWA, được thành lập vào năm 1949 để cung cấp cho những người Palestine phải di dời khi nhà nước Israel được thành lập với y tế, giáo dục và tất cả các nhu cầu thiết yếu của cuộc sống, cũng muốn tạo ra các công trình kiến ​​trúc được hỗ trợ tại địa phương mà một nhà nước Palestine có thể hỗ trợ. 

Nhưng ở Dải Gaza, nơi phong trào Hamas Hồi giáo nắm quyền lực từ năm 2007, nguồn gốc địa phương chắc chắn đã dẫn đến một mức độ vướng mắc nhất định với các cơ cấu chính trị, ngay cả khi các nhân viên Liên Hợp Quốc có nghĩa vụ phải giữ thái độ trung lập về mặt chính trị. Ngoài ra, Israel đã nhiều lần ghi nhận các trường hợp mới trong đó giáo viên tại các trường UNRWA truyền bá nội dung chống Israel.

Vào tháng 4, một ủy ban của Liên Hợp Quốc do cựu Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna đứng đầu đã kêu gọi cải cách cơ cấu và khuyến nghị thuê thêm nhân viên quốc tế, những người chưa có mối liên hệ về mặt tiểu sử với cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ ở Trung Đông. Kể từ cuộc tấn công trên bộ ở Dải Gaza, Israel đã nhiều lần công bố thông tin về các chiến binh Hamas hoạt động từ và bên dưới các tòa nhà của UNRWA, mặc dù không rõ cơ quan viện trợ này vẫn kiểm soát các cơ sở này ở mức độ nào.

UNRWA đoàn kết người tị nạn Palestine

Nhưng tranh chấp luôn có một thành phần khác. UNRWA là liên kết thể chế duy nhất đoàn kết tất cả con cháu của những người Palestine bị di dời trong quá trình thành lập nhà nước Israel, bao gồm cả các quốc gia láng giềng Jordan, Libanon và Syrien, vì tổ chức này được giao nhiệm vụ chăm sóc họ thông qua nhiệm vụ, đó là được Đại hội đồng Liên hợp quốc gia hạn ba năm một lần. Các nhà phê bình cáo buộc tổ chức viện trợ này đã bảo vệ danh tính người tị nạn qua nhiều thế hệ và cản trở giải pháp cho cuộc xung đột ở Trung Đông. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu người Palestine chấp nhận rằng họ không thể quay trở lại lãnh thổ Israel.

Trên thực tế, ngay cả ở Jordan, nơi hầu hết người Palestine từ lâu đã được công nhận là công dân, vẫn còn nhiều cơ cấu xã hội và mạng lưới các trường UNRWA được ca ngợi về trình độ học vấn cao. Những người bảo vệ cơ quan viện trợ cho rằng mọi người sẽ vẫn giữ được bản sắc Palestine của mình ở mức độ tương tự ngay cả khi không có UNRWA.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 30 Oktober 2024