AI LÀ NGƯỜI CHỤP TẤM ẢNH " EM BÉ NAPALM"? MỘT TẤM ẢNH VẨN CÒN TRANH CÃI CỦA NHIỀU NHIẾP ẢNH GIA

Tin từ Frankfurter Allgemeine Zeitung: Một em bé gái trẻ xé toạc bộ quần áo đang cháy trên người và vừa chạy vừa la hét, vẻ kinh hoàng hiện rõ trên khuôn mặt, qua một con phố nơi bom Napalm đang ném xuống ngôi làng Trảng Bàng của cô - bức ảnh chụp ngày 8 tháng 6 năm 1972 có tựa đề "Nỗi kinh hoàng của chiến tranh", còn được gọi là "Cô bé Napalm" và là hình ảnh biểu tượng của Chiến tranh Việt Nam. Nó đã mang về cho Nick Út giải thưởng Pulitzer và giải Ảnh báo chí thế giới của năm vào năm 1973

Giờ đây, hơn 50 năm sau, người ta vẫn nghi ngờ liệu ông này có thực sự chụp bức ảnh đó hay không. Tổ chức World Press Photo đã thông báo rằng họ sẽ tạm dừng việc công bố tên nhiếp ảnh gia Nick Út là tác giả của bức ảnh. Thông báo này được đưa ra sau nhiều tháng điều tra bắt nguồn từ bộ phim tài liệu “The Stringer” của đạo diễn người Việt Bảo Nguyễn, được công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim Sundance 2025 vào tháng 1.

Bộ phim cho rằng bức ảnh này không phải do Nick Út chụp mà là do nhiếp ảnh gia tự do người Việt Nam Nguyễn Thanh Nghệ, người được đài truyền hình NBC của Mỹ thuê làm tài xế. Tuy nhiên, ông cũng chụp ảnh. Bộ phim chưa tráng của ông, được chụp vào ngày hôm đó trong tháng 6, được cho là do anh trai ông mang đến văn phòng hãng thông tấn Associated Press ở Sài Gòn và được Horst Faas, giám đốc hãng thông tấn vào thời điểm đó, mua với giá hai mươi đô la. Bộ phim cho rằng có thể đã có sự nhầm lẫn trong phòng tối nơi phim của Út được tráng cùng lúc. Hoặc, như bộ phim tài liệu cũng gợi ý, những bức ảnh này được cố tình ký bằng tên của nhiếp ảnh gia đã có tên tuổi.

Chiếc máy ảnh của người anh em đã ngã xuống trong hành lý

Thậm chí còn có người cho rằng có thể có một tác giả thứ ba của bức ảnh này, người xuất hiện trong đoạn phim chưa từng được biết đến của NBC: nhiếp ảnh gia quân đội Việt Nam Huỳnh Công Phúc. Trong những bức ảnh này, người ta có thể nhìn thấy ông ở rất gần vị trí chụp bức ảnh nổi tiếng này.

Tai tiếng, tức giận, phản công. Hãng thông tấn Associated Press (AP), nơi Nick Út làm việc vào thời điểm đó, đã tiến hành một phân tích toàn diện dưới ảnh hưởng của bộ phim. Người ta cho rằng bức ảnh này có thể được chụp bằng máy ảnh Pentax chứ không phải bằng máy ảnh Leica như trước đây người ta vẫn nghĩ. Kết quả này ủng hộ phiên bản của Nghe, người khẳng định đã sử dụng máy ảnh Pentax.

Nhưng Út cũng xác nhận với AP rằng, ngoài máy ảnh Leica và Nikon, ông còn mang theo một chiếc Pentax – vật gia truyền của người anh trai đã hy sinh trong chiến tranh. AP cho biết bằng chứng không đủ thuyết phục để tước quyền tác giả bức ảnh của ông. Cơ quan này mô tả rằng "có khả năng" anh ta đã ghi âm lại đoạn ghi âm đó. Nhiếp ảnh gia cũng nhận được sự ủng hộ từ chính cô gái trong bức ảnh, bà Phan Thị Kim Phúc, 62 tuổi. Bà cho biết những tuyên bố trong bộ phim là sai sự thật và chỉ ra lời kể của các nhân chứng xác nhận Út chính là nhiếp ảnh gia.

Tất cả những điều này không làm thay đổi ý nghĩa lịch sử của hình ảnh. Điều này cũng được giám đốc nhóm Ảnh báo chí thế giới, Joumana El Zein Khoury nhấn mạnh. Bức ảnh vẫn là “một tài liệu chân thực” về những gì đã xảy ra ngày hôm đó ở Việt Nam. Hiện nay, tác phẩm này được liệt kê là tác phẩm ẩn danh trong danh sách giải thưởng của nền tảng này.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 18 Mai 2025