EU QUYẾT ĐỊNH CHẤM DỨT LỆNH CẤM VẬN KINH TẾ VỚI SYRIEN

Các vụ bạo lực bùng phát gần đây ở Syrien đang gây ra mối quan ngại quốc tế. Tuy nhiên, EU vẫn muốn trao cho đất nước và chính phủ mới một cơ hội và đưa ra một quyết định có tầm ảnh hưởng sâu rộng.

Khoảng nửa năm sau khi nhà cầm quyền lâu năm Bashar al-Assad bị lật đổ, các bộ trưởng ngoại giao của các nước EU đã quyết định dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Syrien. Nhà ngoại giao hàng đầu của EU Kaja Kallas đã công bố điều này tại Brüssel.

“Bây giờ là lúc trao cho người dân Syrien cơ hội đoàn kết và xây dựng một đất nước Syrien mới, toàn diện, đa nguyên và hòa bình, không có sự can thiệp có hại của nước ngoài”, tuyên bố của các bộ trưởng ngoại giao được nhất trí thông qua nêu rõ. EU đặt mục tiêu đóng vai trò trung tâm trong công cuộc phục hồi và tái thiết tương lai của Syria.

Bộ trưởng Ngoại giao Đức Johann Wadephul cho biết giới lãnh đạo mới của Syrien sẽ được trao cơ hội, nhưng họ kỳ vọng một chính sách bao gồm tất cả mọi người dân và các nhóm tôn giáo. Điều quan trọng là phải có một đất nước Syrien thống nhất có thể tự quyết định tương lai của mình.

Qua cách tiếp xúc và đã được thỏa thuận, chỉ các lệnh trừng phạt đối với các cá nhân và tổ chức có liên hệ với chế độ Assad hoặc chịu trách nhiệm về việc đàn áp bạo lực người dân Syrien, cũng như vi phạm nhân quyền, mới được duy trì. Ngoài ra, các hạn chế xuất cảng vũ khí, hàng hóa và kỹ nghệ dùng để đàn áp, vẫn có hiệu lực cho đến thời điểm hiện tại. Ví dụ, điều này bao gồm phần mềm nghe lén và giám sát.

Bộ trưởng Ngoại giao Syrien Asad al-Shaibani mô tả động thái này là mang tính lịch sử. “Xin chân thành cảm ơn các nước thuộc Liên minh Âu châu và tất cả những người đã đóng góp vào chiến thắng này,” ông nói trên X. Bộ Ngoại giao nói về bước ngoặt trong quan hệ Âu châu -Syrien. Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt sẽ mở đường cho một “nước Syrien ổn định dựa trên nhân quyền, phục hồi kinh tế và hợp tác quốc tế”.

EU hy vọng sẽ có ít người tị nạn hơn

Các quốc gia EU đã đồng ý vào tháng 2 sẽ nới lỏng dần các lệnh trừng phạt nhằm hỗ trợ phục hồi kinh tế nhanh chóng cũng như tái thiết và ổn định đất nước. Các biện pháp trong lĩnh vực năng lượng, giao thông vận tải và ngân hàng ban đầu bị đình chỉ cho đến tháng 6. Tuy nhiên, những hạn chế sâu rộng đối với ngân hàng trung ương vẫn được áp dụng cho đến thời điểm hiện tại. Quyết định chính trị về việc dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt kinh tế hiện cần phải được thực hiện về mặt kỹ thuật. Việc này dự kiến ​​sẽ diễn ra trong những ngày tới.

Với cách làm này, EU đang đi theo đường lối của Tổng thống Hoa Kỳ mới Donald Trump. Tuần trước, ông đã tuyên bố dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ. EU cũng hy vọng rằng khi đất nước ổn định, hàng trăm nghìn người tị nạn Syrien ở EU một ngày nào đó sẽ có thể trở về quê hương. Trong nhiều năm, người Syrien chiếm tỷ lệ lớn trong số những người tị nạn đến EU.

EU giải thích rằng việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt diễn ra bất chấp tình trạng bạo lực bùng phát gần đây giữa các nhóm dân cư khác nhau ở Syrien, với lý do thiếu giải pháp thay thế. Nhà ngoại giao hàng đầu của EU Kaja Kallas cho biết vẫn còn nhiều nghi ngờ về việc liệu chính phủ có đang đi đúng hướng hay không?. Tuy nhiên, theo quan điểm của họ, không có sự lựa chọn nào cả. Đất nước phải được ổn định để tránh tình trạng như ở Afghanistan. Gần đây, đã xảy ra giao tranh dữ dội ở Syrien giữa các thành viên của nhóm dân quân thiểu số Druze và Sunni. Ngay từ tháng 3, đã xảy ra các cuộc đụng độ giáo phái đẫm máu ở vùng ven biển phía tây Syrien giữa quân đội chính phủ của những người cai trị mới và lực lượng dân quân trung thành với Assad.

Các chuyên gia cũng coi việc nới lỏng lệnh trừng phạt từ các nước Tây phương là một biện pháp phòng ngừa ảnh hưởng của bên thứ ba. Việc tiếp tục trừng phạt sẽ khiến đất nước này phụ thuộc nhiều hơn vào các đồng minh cũ của Assad như Iran và Nga. “Điều này sẽ mở ra cánh cửa cho chủ nghĩa cực đoan tái diễn, bất ổn khu vực và sự trỗi dậy trở lại của Nhà nước Hồi giáo”, theo phân tích của tổ chức nghiên cứu Atlantic Council của Hoa Kỳ.

Rubio cảnh báo về sự sụp đổ của chính phủ Hồi giáo

Trong khi đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio phàn nàn về tình hình bất ổn lớn ở Syrien. Theo đánh giá của Hoa Kỳ, chính quyền chuyển tiếp ở đó "có lẽ chỉ cách nguy cơ sụp đổ và một cuộc nội chiến toàn diện với quy mô lớn trong vài tuần, chứ không phải vài tháng", ông phát biểu tại phiên điều trần trước một ủy ban của Thượng viện Hoa Kỳ. Rubio cũng nói về khả năng chia rẽ trong nước.

Bộ trưởng lập luận rằng nếu có sự trao đổi giữa chính phủ lâm thời Syrien và Hoa Kỳ, đất nước này sẽ có cơ hội – còn không thì không. Rubio cũng nhấn mạnh tác động của tình hình ở Syrien đối với các quốc gia khác. “Nếu nhìn vào lịch sử của khu vực, nếu Syrien bất ổn, toàn bộ khu vực sẽ trở nên bất ổn”, ông cảnh báo.

Rubio đã phát biểu trước ủy ban trước khi có tin tức từ Brüssel rằng các bộ trưởng ngoại giao EU đã quyết định dỡ bỏ hoàn toàn lệnh trừng phạt kinh tế đối với Syrien. Tuần trước, Hoa Kỳ đã tuyên bố dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt đối với quốc gia này. Trong chuyến đi Trung Đông tới Saudi Arabien, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gặp tổng thống lâm thời Syrien Ahmed al-Sharaa cùng nhiều người khác. Cuộc gặp cuối cùng giữa một tổng thống Hoa Kỳ và một nguyên thủ quốc gia Syrien đã diễn ra cách đây 25 năm.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 21 Mai 2025