NHỮNG SAI LẦM TIẾP THEO CỦA TRUMP ĐÃ LÀM ĐỒNG ĐÔ LA MẤT GÍA TRỊ - ĐÃ ĐƯỢC TIẾT LỘ
Bài phân tích của Holger Zschäpitz. Kể từ khi tranh chấp thuế quan leo thang, đồng đô la đã biến động mạnh như đồng tiền của các thị trường mới nổi đang gặp khó khăn. Gần đây nó đã mất giá trị đáng kể. Kết quả là nước Mỹ phụ thuộc vào các quốc gia khác. Đặc biệt là từ quốc gia đang diễn ra xung đột lịch sử.
Có lẽ đây là “trò chơi gà” nguy hiểm nhất trong lịch sử kinh tế – một trò chơi toàn cầu của những kẻ hèn nhát với kết quả không rõ ràng. Trong thử thách lòng dũng cảm kinh điển, hai chiếc xe đua nhau với tốc độ tối đa. Bất kỳ ai phanh hoặc đánh lái trước đều bị coi là hèn nhát và thua cuộc. Nhưng nếu không ai đầu hàng, trò chơi sẽ kết thúc.
Đây chính xác là viễn cảnh đang diễn ra giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc: các nhà lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang tham gia vào một cuộc xung đột về chính sách thuế quan và thương mại, và cho đến nay không bên nào có vẻ muốn nhượng bộ. Tờ WELT đã xử dụng ba biểu đồ sâu sắc để chỉ ra bên nào có thần kinh thép hơn trong trò chơi của Trump khởi động này và chúng ta sẽ có dịp xem bên nào có thể sẽ chớp mắt trước.
Mọi thứ đang trở nên hỗn loạn trên thị trường tài chính. Trong khi thị trường chứng khoán ban đầu chuyển động theo các thông báo về “thuế quan trả đũa” trên toàn thế giới vào ngày 2 tháng 4, thì những biến động hiện đã lan sang thị trường ngoại hối. Đây được coi là khu chợ lớn nhất thế giới. Người chơi có cảm nhận sâu sắc về những gì đang bị đe dọa đối với nền kinh tế của họ và hiện có những dấu hiệu cho thấy một cơn bão sắp ập đến.
Đồng đô la Mỹ hiện đang bị đẩy xuống vực, như diễn biến của chỉ số đồng đô la cho thấy. Đồng đô la Mỹ mất giá mạnh so với tất cả các loại tiền tệ chính vào cuối tuần. Kể từ đầu năm, mức lỗ, đo bằng chỉ số đô la, là 19%.
Bất kể những diễn biến bất ngờ nào có thể xảy ra trong tranh chấp thuế quan thì “đồng đô la đã chịu thiệt hại đáng lể”, theo chiến lược gia George Saravelos của Deutsche Bank. Về cơ bản, thị trường đang đặt câu hỏi về tính phù hợp của đồng đô la như một loại tiền tệ dự trữ toàn cầu. Chuyên gia ngoại hối nói về việc phi đô la hóa, điều này có thể dẫn đến việc các loại tiền tệ khác được ưa chuộng như một nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ khủng hoảng.
Biến động hàng ngày lên đến ba phần trăm
So với đồng Euro, đồng tiền giao dịch quan trọng thứ hai trên thế giới, đồng đô la đã mất một lượng giá trị tương tự so với toàn bộ thị trường ngoại hối: khoảng 1/10 kể từ cuối năm 2024. Ngược lại, đồng tiền chung đang tăng giá và đà tăng này vẫn chưa bị phá vỡ. Vào thứ sáu 11/4, một Euro đạt ở mức 1,1473 đô la, mức giá cao nhất trong hơn ba năm qua.
Bất chấp mọi vấn đề về cơ cấu, đồng tiền vẫn đang tăng giá. Như Saravelos thừa nhận, đây là con dao hai lưỡi. Một mặt, đồng Euro mạnh giúp các quốc gia có nền tài chính ổn định như Đức dễ dàng vay vốn với lãi suất thấp hơn. Mặt khác, việc đồng Euro tăng giá quá nhanh có thể làm chậm khả năng cạnh tranh của các nhà xuất cảng Đức và Âu châu trên thị trường thế giới.
Vào thứ sáu, xuất hiện tin đồn rằng Ngân hàng Trung ương Âu Châu (EZB) có thể quyết định cắt giảm mạnh lãi suất chủ chốt 50 điểm cơ bản (0,5 điểm phần trăm) tại cuộc họp tiếp theo để chống lại sự tăng giá.
Nhưng không chỉ tỷ giá hối đoái thay đổi mà cả tính biến động cũng là vấn đề. Kể từ khi Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế tại Vườn Hồng Nhà Trắng vào ngày 2 tháng 4, giá trị đồng đô la đã biến động tới 3% mỗi ngày. Những biến động như vậy là bất thường đối với một loại tiền tệ dự trữ và giao dịch lớn và gợi nhớ nhiều hơn đến những biến động ngoại hối của các nền kinh tế nhỏ hơn ở “Nam bán cầu”.
Bình luận được ngân hàng lớn JP Morgan đưa ra vào thứ sáu 11/4. Tác giả, những người không được nêu tên, đã bày tỏ sự nghi ngờ rằng "một sự tái định nghĩa cơ bản về Hoa Kỳ như một điểm đến đầu tư" hiện đang diễn ra trên trường thế giới và điều này cuối cùng cũng sẽ có tác động đến thị trường ngoại hối. "Tất nhiên, đây là vấn đề có khả năng kéo dài, nhưng cảm giác như nó chỉ mới xảy ra trong năm phút thôi."
Thị trường trái phiếu cho thấy hậu quả kinh tế thực sự của sự hỗn loạn đồng đô la. Lợi suất công trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm tăng lên gần 5% vào cuối tuần. Điều này đáng chú ý vì nỗi sợ suy thoái thực tế có thể dẫn đến việc tìm nơi an toàn và do đó làm giảm lợi suất công trái phiếu.
Trong thời kỳ suy thoái kinh tế, lãi suất thường được kỳ vọng sẽ giảm: các nhà đầu tư thích sự an toàn của công trái phiếu chính phủ, điều này khiến giá trái phiếu tăng và lãi suất giảm theo. Nhưng đến một thời điểm nào đó, sự mất lòng tin vào khả năng trả nợ sẽ lấn át nỗi sợ suy thoái của các nhà đầu tư, đó là một lời giải thích cho tình trạng hỗn loạn hiện nay.
Hoa Kỳ có truyền thống mắc nợ rất nhiều. Tổng số tiền vay hiện nay lên tới hơn 36 nghìn tỷ đô la. Một phần lớn khoản nợ, cụ thể là 9.000 tỷ đô la, nằm trong tay các nhà đầu tư nước ngoài. Nếu các tiểu bang, tổ chức liên quan đến chính phủ và các quỹ này quyết định quay lưng lại với thị trường vốn Hoa Kỳ vì Trump, điều này có thể gây tổn hại cho nước Mỹ.
Cố vấn thương mại của Trump, Peter Navarro, vừa gọi những tổn thất trên Phố Wall là "không có gì to tát" trong một cuộc phỏng vấn. Nhưng vẫn còn nhiều điều đáng quan tâm hơn trên thị trường trái phiếu. Theo một nghĩa nào đó, đây chính là nơi mà chính phủ dễ bị tổn thương nhất. Chính phủ Hoa Kỳ đã phải trả 1,2 nghìn tỷ đô la tiền lãi trong vòng mười hai tháng. Trong khi đó, chi tiêu quân sự là 920 tỷ đô la.
Chuyên gia ngoại hối Saravelos cho biết: "Không gian tài chính của Hoa Kỳ đang nhanh chóng thu hẹp". Các quốc gia có thâm hụt ngân sách cao và thâm hụt tài khoản vãng lai đáng kể luôn phụ thuộc vào thiện chí của người nước ngoài để tài trợ cho khoản thâm hụt kép này, đặc biệt là các nước Á châu. Cho đến nay, Hoa Kỳ đã có thể sống chung với tình trạng thâm hụt kép khá dễ dàng vì nước này có đồng đô la là đồng tiền dự trữ của thế giới. Nếu vị thế đặc biệt này của đồng đô la sụp đổ, hậu quả đối với hệ thống tài chính quốc tế sẽ là không thể lường trước được.
Liệu Bắc Kinh có đứng sau việc bán tháo trái phiếu Mỹ không?
Tuy nhiên, lãi suất tăng không chỉ ảnh hưởng đến chính phủ Hoa Kỳ mà còn ảnh hưởng đến người tiêu dùng tại Hoa Kỳ. Do đó, các nhà xây dựng phải chuẩn bị cho chi phí tài chính cao hơn vì lãi suất thế chấp được tính dựa trên lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn.
Trên thị trường vốn đang rộ lên tin đồn rằng Bắc Kinh đứng sau đợt bán tháo công trái phiếu Hoa Kỳ. Trung quốc là một trong những quốc gia nắm giữ công trái phiếu nợ của Mỹ lớn nhất. Theo Bộ Tài chính tại Washington, Trung Quốc nắm giữ 740 tỷ đô la công trái phiếu kho bạc vào đầu năm 2025, chỉ có Anh và Nhật Bản nắm giữ nhiều hơn. Nếu Bắc Kinh thực sự nhấn nút bán hoặc thậm chí ngừng mua mới thì sẽ khó có đủ người mua. Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) sẽ vào cuộc như một giải pháp cuối cùng.
Về phần mình, Trung Quốc có lợi thế là không có dòng vốn lưu động tự do với các nước ngoài. Do đó, đất nước này không phải lo sợ tình trạng tháo chạy vốn theo nghĩa cổ điển. Tuy nhiên, với tư cách là “công xưởng của thế giới”, Trung quốc phụ thuộc vào xuất cảng. Nếu các công ty Trung Quốc không xuất cảng đủ, đất nước sẽ phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế và thất nghiệp trong trung hạn. Đặc biệt, điều sau có thể gây khó khăn cho giới lãnh đạo cộng sản, nhưng về ngắn hạn, Trung Quốc nắm giữ mọi quân át chủ bài.
Người đàn ông quyền lực của Trung Quốc Tập Cận Bình có thể chỉ thị cho các ngân hàng và tổ chức tích lũy vốn không bán cổ phiếu của các tập đoàn trong nước. Nhìn vào thị trường chứng khoán có thể thấy rằng Trung quốc hiện đang có lợi thế. Kể từ đầu năm, chỉ số công nghệ Hang Seng đã tăng khoảng 10%, trong khi Nasdaq-100 giảm khoảng 12% tính theo đồng đô la.
Nếu Trump duy trì mức thuế quan quá cao đối với hàng nhập vảng từ Trung Quốc, điều này chắc chắn sẽ gây gánh nặng cho nền kinh tế thực của Trung Quốc, nhưng người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ phải trả giá cao. Các sản phẩm nhập cảng từ Trung Quốc có khả năng sẽ trở nên đắt đỏ hơn rất nhiều do mức thuế 145% hiện đang được áp dụng.
Người đứng đầu công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới Blackrock, Larry Fink, đã bày tỏ nghi ngờ rằng nền kinh tế Hoa Kỳ có thể rơi vào suy thoái vì tranh chấp thương mại. Điều đó có nghĩa là lạm phát đình trệ, sự kết hợp tồi tệ giữa trì trệ và lạm phát. Điều này có thể trở thành vấn đề đối với Trump và đảng Cộng hòa chậm nhất là trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.
Các nhà phân tích của JP Morgan kết luận rằng chỉ có thỏa thuận với Trung Quốc mới có thể hạn chế sự biến động. Có vẻ như việc ai sẽ là người đầu hàng trong “Trò chơi gà” này là hoàn toàn không chắc chắn.
Holger Zschäpitz là phóng viên tài chính cao cấp ở Berlin. Ông đưa tin về giá cả và thị trường tài chính, đầu tư, cổ phiếu, quỹ và ETF, vàng và tiền điện tử. Ông ấy còn là người đồng dẫn chương trình podcast WELT “Deffner & Zschäpitz” và “Alles auf Aktien” cũng như chương trình truyền hình hàng tuần “Deffner & Zschäpitz”. Daniel Eckert là phóng viên tài chính tại Berlin từ năm 2002. Ông là một nhà đầu tư đầy nhiệt huyết và đưa tin về các khoản đầu tư, cổ phiếu và ETF, tài sản và của cải, vàng, Bitcoin và tiền điện tử. Anh ấy là người đồng chủ trì podcast WELT “Alles auf Aktien”.
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 13 April 2025
