VN BỊ TRUMP ÁP THUẾ LÊN 46% - LÀ MỐI ĐE DỌA ĐÁNG KỂ VÀO CHUỔI CUNG ỨNG
Theo tờ Handelsblatt của Đức: Hầu như không có quốc gia nào khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi kế hoạch áp thuế của Tổng thống Hoa Kỳ. Điều này gây áp lực lên các tập đoàn quốc tế muốn độc lập hơn khỏi Trung Quốc với sự giúp đỡ của Việt Nam.
Khi công bố cái gọi là mức thuế quan có qua có lại, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã áp dụng một trong những mức thuế cao nhất đối với Việt Nam mà Hoa Kỳ dự định áp dụng đối với các đối tác thương mại của mình trong tương lai. Bắt đầu từ tuần tới, tất cả hàng nhập cảng vào Hoa Kỳ từ quốc gia Đông Nam Á mới nổi này sẽ phải chịu mức thuế phụ thu 46%.
Điều này không chỉ ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Việt Nam mà còn đến nhiều tập đoàn quốc tế sản xuất tại Việt Nam và vận chuyển từ đó đến Hoa Kỳ. Với mức giảm khoảng 10%, cổ phiếu Adidas là cổ phiếu giảm mạnh nhất trên DAX vào thứ năm 3/4. Trong MDax, Puma cũng mất khoảng 10% giá trị. Giá cổ phiếu của Nike, công ty dẫn đầu thị trường thế giới, tạm thời giảm hơn 12% tại New York. Nike sản xuất khoảng một nửa số giày của mình tại VNy, Adidas sản xuất 39% tại VN.
Nhà phân tích Piral Dadhania của RBC cho biết hôm thứ Năm 3/4, mức thuế nhập vảng mới của Hoa Kỳ nghiêm ngặt hơn so với dự kiến ban đầu của ông, đặc biệt là đối với các nhà sản xuất đồ thể thao có sản xuất tại Đông Nam Á. Ông thấy rủi ro đối với Puma và Nike cao hơn so với Adidas do thị phần bán hàng tại Hoa Kỳ cao hơn và lợi nhuận gộp thấp hơn. Hiện tại, người ta dự kiến các nhà sản xuất sẽ tăng giá, đàm phán lại với nhà cung cấp và cũng chịu thêm chi phí.
Thị phần sản xuất của Adidas tại Việt Nam đã tăng
Đối với Việt Nam, thuế quan đe dọa làm suy yếu nền tảng bùng nổ kinh tế trong những năm gần đây: đất nước với dân số khoảng 100 triệu người này gần đây đã trở thành lựa chọn thay thế quan trọng nhất cho Trung Quốc tại Á châu đối với các tập đoàn quốc tế - và đã trở thành nơi ẩn náu cho các nhà điều hành nhà máy để thoát khỏi cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Thị phần sản xuất của Adidas tại Việt Nam đã tăng một phần trăm lên 27% vào năm ngoái. Theo báo cáo thường niên, thị phần của Trung Quốc ở mức 16% và Indonesia ở mức 19% vẫn không thay đổi. Ở Trung Quốc, Adidas hiện chủ yếu sản xuất để phục vụ nhu cầu địa phương.
Các nhà sản xuất phụ tùng điện tử như Apple và Samsung cũng bị ảnh hưởng bởi mức thuế quan mới: Trong những năm gần đây, Apple đã chuyển một số bộ phận sản xuất iPad và Airpod sang Việt Nam để trở nên độc lập hơn khỏi Trung Quốc. Samsung sản xuất phần lớn điện thoại di động tại quốc gia này. Nhưng giờ đây Việt Nam phải lo ngại về khả năng cạnh tranh của mình với các nước khác.
Sự cam kết của các tập đoàn quốc tế đã góp phần thúc đẩy xuất khẩu cảng tế năng động nhất khu vực với tốc độ tăng trưởng 7,1% vào năm ngoái. Việt Nam trở thành nhà cung cấp quan trọng thứ sáu cho nền kinh tế Hoa Kỳ.
Với giá trị khoảng 140 tỷ đô la, khối lượng xuất cảng sang Hoa Kỳ năm ngoái cao hơn khoảng 3 lần so với năm 2017. Giá trị giao hàng tương ứng với khoảng 30% tổng sản lượng kinh tế của Việt Nam - vì không có đối tác thương mại hàng đầu nào của Hoa Kỳ lại quan trọng với thị trường Hoa Kỳ như Việt Nam.
Nhưng những thành công trong kinh doanh xuất cảng hiện đang trở thành gánh nặng cho đất nước. Với sự gia tăng của các nhà máy Việt Nam trong chuỗi cung ứng, thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với quốc gia này cũng tăng lên, và chính quyền Trump dường như đã xử dụng điều này làm tiêu chí chính để tính toán mức thuế trừng phạt. Con số này là hơn 120 tỷ đô la vào năm 2024 – chỉ có Trung Quốc và Mexico đạt được giá trị cao hơn.
Để giành được sự ủng hộ của Tổng thống Trump bất chấp mức thâm thụt cao, chính phủ Việt Nam đã làm mọi cách. Trong những ngày gần đây, thị trường mới nổi Đông Nam Á đã hạ thuế đối với ô tô và sản phẩm nông nghiệp từ Hoa Kỳ và hứa sẽ mua số lượng lớn khí đốt tự nhiên hóa lỏng và máy bay từ Hoa Kỳ. Thủ tướng Phạm Minh Chính thậm chí còn đích thân cam kết sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng sân golf mang tên Trump tại nước mình. Môt tuyên bố xem ra có vẻ mang tính bưng bô cho Trump để lấy lòng Tô Lâm nhiều hơn là lối ngoại giao mền của Phạm Minh Chính.
Thị trường chứng khoán Việt Nam sụp đổ thảm hại.
Theo truyền thông nhà nước, để ứng phó với thông báo áp thuế, chính phủ Việt Nam đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp vào thứ năm 3/4. Thủ tướng Chính đã thành lập tổ công tác để ứng phó. Tuy nhiên, theo nguồn tin của chính phủ, Thủ tướng có ý định duy trì mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trong năm nay, đây chỉ à một tham vọng về chính trị hơn là thực tế. Tăng trưởng của GDP là 8% chỉ là một ước mơ viễn vông, mà Chính không đo lường được tác hại nghiêm trọng về xuất cảng của VN sang thị trường Hoa Kỳ.
Thị trường tài chính phản ứng bi quan hơn nhiều. Chỉ số chứng khoán hàng đầu của đất nước đã giảm gần 7% vào thứ năm. Các nhà kinh tế cảnh báo về một sự thất bại nghiêm trọng: “Điều này thực sự tàn khốc đối với Việt Nam”, Trinh Nguyen, nhà kinh tế tại ngân hàng đầu tư Natixis, cho biết khi bình luận về mức thuế quan. Bà cho biết thêm rằng những điều này không chỉ ảnh hưởng đến các công ty hiện đang hoạt động trong nước mà còn gây nguy hiểm cho các khoản đầu tư trong tương lai vào Việt Nam.
Ông Võ Trí Thành, nguyên Phó viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Việt Nam, bày tỏ một sự sốc nặng sau tuyên bố của Trump. “Điều này sẽ tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam”, ông dự đoán. Một hiệp hội các nhà sản xuất dệt may Việt Nam cảnh báo rằng nhiều công ty hiện đang đứng trước nguy cơ đóng cửa, có thể dẫn đến mất hàng chục nghìn việc làm.
Các quốc gia khác ở Nam Á và Đông Nam Á cũng phải chịu mức thuế cao của Trump, nhưng ở mức thấp hơn. Ấn Độ, quốc gia hiện đang đàm phán một thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, sẽ phải chịu mức thuế 27% trong tương lai. Tuy nhiên, hiệp hội xuấtcảng FIEO vẫn lạc quan rằng họ có thể tồn tại trong môi trường cạnh tranh quốc tế: "Các đối thủ cạnh tranh của chúng tôi như Việt Nam và Campuchia bị ảnh hưởng nặng nề hơn chúng tôi", người đứng đầu hiệp hội Ajay Sahai cho biết.
Thuế quan ảnh hưởng đến một số quốc gia nghèo nhất Á Châu
Campuchia phải chịu mức thuế 49% và hàng hóa từ nước láng giềng Lào sẽ phải chịu mức thuế 48%. Hai quốc gia này nằm trong số những quốc gia nghèo nhất Á châu và hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức hơn nữa. Cho đến nay, Hoa Kỳ vẫn là thị trường bán hàng quan trọng nhất đối với nền kinh tế Campuchia.
Giống như Việt Nam, Thái Lan trước đây đã được hưởng lợi từ sự thay đổi trong chuỗi cung ứng, cũng phải chịu tổn thất từ hoạt động kinh doanh tại Hoa Kỳ. Quốc gia này, với tổng sản lượng xuất cảng sang Mỹ chiếm khoảng 1/10i sản lượng kinh tế, trong tương lai sẽ phải chịu mức thuế quan 37% của Hoa Kỳ.
Chính quyền Bangkok chỉ mong đợi một phần nhỏ trong số này. Bà Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra hy vọng có thể thuyết phục Trump từ bỏ kế hoạch của mình. “Chúng ta phải thương lượng ngay bây giờ,” bà nói. “Chúng ta không thể để điều này cản trở kế hoạch tăng trưởng của mình.
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 4 April 2025
