PUTIN TUYÊN BỐ NGỪNG BẮN VÀO NGÀY 9 THÁNG 5 - UKRAINE PHẢN ĐỐI

Tổng thống Nga Wladimir Putin một lần nữa khiến cả bạn và thù đều bất ngờ trong cuộc chiến chống lại Ukraine. Vào ngày 9 tháng 5, "Ngày Chiến thắng" của Liên Xô trước Đức Quốc xã trong Thế chiến thứ hai, tiếng súng sẽ im bặt, giống như lễ Phục sinh. Lần này lệnh ngừng bắn đơn phương được lên kế hoạch trong ba ngày; Dự kiến ​​bắt đầu vào đêm ngày 8 tháng 5 và kết thúc vào đêm ngày 11 tháng 5.

Ukraine đáp trả bằng một đề nghịt phản đối, tiếp tục yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức trong 30 ngày. “Nếu Nga thực sự muốn hòa bình, tại sao phải đợi đến ngày 8 tháng 5?” Bộ trưởng Ngoại giao Andri Sibiha viết trên mạng xã hội.

Năm nay, Nga kỷ niệm 80 năm ngày Đức Quốc xã đầu hàng. Ngày lễ này, vốn đã mang tính chính trị và xã hội cao, sẽ được tuyên truyền nhiều hơn nữa trong năm kỷ niệm 2025, mọi cửa sổ cửa hàng ở Moskau sẽ được dán logo. Putin mong đợi nhiều vị khách cao cấp nhà nước sẽ tham dự cuộc duyệt binh trên Quảng trường Đỏ – trong số đó có nguyên thủ quốc gia và đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình. Buổi lễ này, nơi ông cũng muốn chứng minh với thế giới về sự thất bại của chính sách cô lập của Nga, không nên bị làm phiền bởi tiếng súng đại bác. Chủ nghĩa tượng trưng cũng được xử dụng: xét cho cùng, tuyên truyền của Nga coi cuộc chiến chống lại Ukraine “tân phát xít” là sự tiếp nối cuộc đấu tranh của cha ông ta.

Do đó, tuyên bố của Putin là một tín hiệu cả trong và ngoài nước. Nó nhấn mạnh ý nghĩa của một sự vĩ đại về ngày lễ quan trọng nhất của Nga và được hiểu là hình thức thổi phồng (đối với kẻ thù đang hiếu chiến) và mong muốn hòa bình (đối với Tổng thống Mỹ Trump). Ngược lại với thông báo ngừng bắn vào lễ Phục sinh ngắn hạn, không cho Kiew cơ hội chuẩn bị chu đáo, thời gian chuẩn bị dài hơn lần này cho thấy ý định này nghiêm chỉnh hơn.

Câu hỏi đặt ra bây giờ là liệu lệnh ngừng bắn này, ban đầu chỉ giới hạn trong ba ngày, có thể là bước mở đầu cho điều gì đó lớn hơn hay không, với điều kiện là các bên tham chiến và Hoa Kỳ có thể thống nhất về các thông số chính của một thỏa thuận vào thời điểm đó. Hoặc ngược lại, liệu tuyên bố của Putin có nên được hiểu là dấu hiệu cho thấy, theo quan điểm của Điện Kremlin, một thỏa thuận có thể vẫn cần thêm thời gian.hư vẫn phù hợp.

Hoa Kỳ đang gây áp lực lên

Trong mọi trường hợp, hành động của Putin xảy ra vào thời điểm sự kiên nhẫn của Mỹ, bao gồm cả với Nga, đang trở nên căng thẳng. Cuộc gặp gỡ  ngoài lề tang lễ của Paps Franziskus mới đây giữa Donald Trump và Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj tại Vương cung thánh đường Thánh Peter vào thứ Bảy 28/4 dường như đã xoa dịu mối quan hệ giữa hai vị tổng thống. Tuy nhiên, có vẻ như còn quá sớm khi tuyên bố của Trump rằng Selenskyj đã chấp nhận mất bán đảo Krim, nơi bị Nga sáp nhập năm 2014, hiện đang được Nga hiểu là Ukraine đã đầu hàng thực tế. Nhưng thực tế đây là lập trường của Ukraine khó có thể thay đổ vì Krim có hiện diện trong Hiến Pháp Ukraine..

Tuy nhiên, trong nhiều dịp vào cuối tuần, Trump đã nhắc lại các cuộc tấn công đang diễn ra của Nga vào các thành phố của Ukraine, nơi đã khiến số nạn nhân thiệt mạng đặc biệt cao trong những ngày gần đây. Việc Putin không phản ứng với lời kêu gọi dừng lại của Trump thậm chí còn khiến Trump âm thầm nghi ngờ Putin và đe dọa sẽ áp dụng các lệnh trừng phạt mới. Ông cho biết ông muốn đạt được thỏa thuận giữa Nga và Ukraine trong vòng hai tuần tới "hoặc lâu hơn một chút". Khi được hỏi liệu ông có tin tưởng Putin không, lần này ông trả lời: "Tôi sẽ cho bạn câu trả lời trong hai tuần nữa".

Chuyến thăm của đặc phái viên của Trump là Steve Witkoff tới Moskau vào thứ sáu 25/4 dường như không mang lại kết quả nào. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio tái khẳng định lời đe dọa rằng Washington sẽ rút khỏi tiến trình đàm phán nếu không đạt được kết quả nhanh chóng. Tuần này, chính quyền sẽ quyết định cách tiến hành. Họ muốn có một thỏa thuận, có sự lạc quan, nhưng họ cũng phải thực tế. “Chúng ta đã gần đến rồi, nhưng vẫn chưa đủ gần”, ông nói. Những tuyên bố của ông khác với tuyên bố của Trump, người cho biết ông tin rằng đã có một "thỏa thuận" với Nga.

Nga không vội vàng

Xét theo các tuyên bố chính thức của Nga, Rubio gần với sự thật hơn tổng thống của mình. Chính quyền Nga tuyên bố họ đã sẵn sàng cho một thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán rất phức tạp và đòi hỏi phải có đủ thời gian cũng như bí mật ngoại giao. Có vẻ như không ai ở Moskau thực sự vội vã về vấn đề này. Có rất ít sự minh bạch về lập trường của Nga đối với từng điểm riêng lẻ của "kế hoạch hòa bình" mà Trump trình bày với các nước Âu châu tại Paris gần hai tuần trước. Việc giải thích trở nên khó khăn hơn vì thực tế chỉ những gì Putin quyết định và nó,i mới được tính là chính thức. Tuyên bố của các quan chức khác,  người phát ngôn Dmitry Peskov đến Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lawrow, chỉ thể hiện quan điểm chính thức cho đến thời điểm Putin lên tiếng.

Một mặt, Peskow nhấn mạnh rằng Putin sẵn sàng “đàm phán vô điều kiện” với Ukraine. Ông nhắc lại lời cáo buộc nổi tiếng đối với Kiew không phải Nga, mà chính là Ukraine, đã cấm các cuộc đàm phán với giới lãnh đạo Nga. Do đó, bước tiếp theo nằm ở Selenskyj. Ngược lại, ông nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán chỉ có thể diễn ra khi tiếng súng ngừng lại.

Mặt khác, sự vô điều kiện của Nga chỉ mang tính tương đối, bằng chứng là "sự đồng ý về nguyên tắc" của Putin đối với đề nghị ngừng bắn 30 ngày vào tháng 3. Những yêu cầu được nêu ở đó vẫn có hiệu lực, bao gồm yêu cầu ngừng viện trợ quân sự của Tây phương cho Ukraine. Ngoài ra còn có sự mâu thuẫn về lập trường của Nga đối với các vấn đề lãnh thổ. Không rõ liệu Putin có thực sự muốn đóng băng tiền tuyến và do đó theo quan điểm của Nga là từ bỏ các yêu sách lãnh thổ hay không ?.

Trong một cuộc phỏng vấn với truyền hình CBS của Mỹ, Lawrow đã bác bỏ một trong những lời đồn đoán đề nghị của Mỹ về việc bàn giao nhà máy điện hạt nhân Saporischja cho Mỹ điều hành. Ông cũng nêu lại vấn đề làm thế nào để ứng xử với người nói tiếng Nga và văn hóa Nga ở Ukraine như một điểm chính. Đây không phải là vấn đề trong kế hoạch được Trump công bố, mặc dù đối với Nga, đây là một trong những "lý do ban đầu" gây ra xung đột. Putin không từ bỏ mục tiêu kiểm soát chính trị Ukraine và ảnh hưởng đến an ninh Âu châu.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 29 April 2025