CÁC CÔNG TY SẢN XUẤT VŨ KHÍ ÂU CHÂU HƯỞNG LỢI LỚN TỪ CHIẾN TRANH UKRAINE NHẤT LÀ ĐỨC
Bài viết của tác giả: Christoph Hasselbach - Các nhà sản xuất vũ khí Âu châu, đặc biệt là Đức, đã bán được nhiều vũ khí hơn đáng kể trong năm 2024 so với năm trước. Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho biết chiến tranh ở Ukraine là nguyên nhân bộc phát các đơn đặt hàng.
Các công ty vũ khí này chưa bao giờ được hưởng lợi nhuận nhiều như năm 2024. Theo báo cáo của SIPRI về 100 công ty vũ khí lớn nhất thế giới, doanh thu từ việc bán vũ khí và quân cụ của họ đạt 679 tỷ đô la Mỹ vào năm 2024.
Con số này tăng 5,9%, sau khi điều chỉnh theo lạm phát, so với năm 2023. Ngay cả khi đó, căng thẳng địa chính trị leo thang và trên hết là chiến tranh ở Ukraine đã dẫn đến nhu cầu vũ khí tăng cao. Xu hướng này tiếp tục tăng mạnh vào năm 2024.
Vậy, liệu chiến tranh ở Ukraine có tốt cho kinh doanh không? "Chắc chắn là tốt cho lĩnh vực quốc phòng", Nan Tian của SIPRI, một trong những tác giả của báo cáo, nói với DW. "Trong hai năm qua, các công ty vũ khí này đã tăng doanh thu đáng kể." Quân cụ và vũ khí mới đã được phát triển, kho dự trữ đã được bổ sung và các quân cụ bị phá hủy đã được thay thế.
Các công ty Đức có mức tăng trưởng đặc biệt cao
Trong số 100 công ty niêm yết, 39 công ty có trụ sở chính tại Hoa Kỳ; quốc gia này là địa điểm quan trọng nhất. 39 công ty này chiếm gần một nửa doanh thu từ các hợp đồng vũ khí trên toàn thế giới. Tuy nhiên, mức tăng trưởng 3,8% của họ vẫn còn tương đối khiêm tốn. Trong khi đó 26 công ty Âu châu (trừ Nga) lại có kết quả khác. Tổng cộng, họ đã chứng kiến mức tăng trưởng doanh thu 13%.
Các công ty Đức đặc biệt thành công, đạt mức tăng trưởng 36%. "Điều này gần như hoàn toàn liên quan đến cuộc xâm lược Ukraine của Nga", Nan Tian nói. "Nhu cầu từ quân đội Đức tăng lên. Các công ty như Rheinmetall và Diehl đã sản xuất xe tăng, xe bọc thép chở quân và đạn dược để thay thế những gì họ gửi đến Ukraine dưới dạng viện trợ quân sự, đồng thời cũng để tăng cường kho dự trữ của chính họ."
Các công ty Đức đặc biệt thành công, đạt mức tăng trưởng 36%. Nền Kinh tế Chiến tranh của Nga Bất chấp Lệnh trừng phạt
Nga được liệt kê riêng trong báo cáo của SIPRI. Và không có gì ngạc nhiên khi các công ty quốc phòng Nga đã có sự tăng trưởng vượt bậc. Mặc dù doanh thu xuất cảng của họ giảm do các lệnh trừng phạt quốc tế, nhưng nhu cầu nội địa tăng mạnh đã bù đắp phần nào cho những tổn thất.
Nhưng Nga là một trường hợp đặc biệt, Nan Tian của SIPRI nhấn mạnh. "Quốc gia này đã hoàn toàn thay đổi các ưu tiên của mình. Nền kinh tế, sản xuất, đã chuyển đổi thành nền kinh tế chiến tranh trong 3 năm qua." Mọi nguồn lực đã được tập trung vào nỗ lực chiến tranh. Ví dụ, Nga đã tăng sản lượng đạn pháo 152mm lên 420% từ năm 2022 đến năm 2024: từ 250.000 lên 1,3 triệu, theo báo cáo của SIPRI.
Do các lệnh trừng phạt quốc tế, ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang thiếu hụt linh kiện từ nước ngoài, đặc biệt là thiết bị điện tử cho máy bay. Tuy nhiên, Nan Tian cho biết, niềm tin rằng nền kinh tế Nga sẽ sụp đổ do hậu quả của các lệnh trừng phạt đã được chứng minh là sai lầm.
"Quốc gia này đang ở trong tình thế tồi tệ hơn nhiều so với khi chưa xâm lược Ukraine, bởi vì khi đó sẽ không có lệnh trừng phạt, nhưng Nga đã chứng tỏ khả năng phục hồi khá tốt trước các lệnh trừng phạt và các vấn đề kinh tế."
Nan Tian tin rằng sự chuyển đổi của nền kinh tế Nga là rất lớn, đến nỗi, với hòa bình lâu dài ở Ukraine, việc quay trở lại nền kinh tế phi chiến tranh sẽ rất khó khăn.
Doanh thu vũ khí của Trung Quốc giảm sút không nhất thiết đồng nghĩa với hòa bình hơn.
Á Châu đứng thứ 3 sau Mỹ và Âu Châu, với 23 công ty vũ khí niêm yết. Các công ty Á châu là khu vực duy nhất có doanh thu thấp hơn so với năm 2023. Đặc biệt, các công ty Trung Quốc đã chứng kiến doanh thu giảm đáng kể - 10%. Không có quốc gia nào khác trong báo cáo của SIPRI ghi nhận mức giảm như vậy.
"Nhưng điều đó hầu như không liên quan gì đến sự yên bình của một khu vực," Nan Tian nói. "Khi nghĩ về chiến tranh ở Ukraine, tất nhiên chiến tranh kéo dài đồng nghĩa với nhu cầu (vũ khí) tăng lên và do đó có thể doanh thu cũng tăng lên, nhưng trong trường hợp của Trung Quốc, đã có nhiều cáo buộc tham nhũng chống lại các công ty vũ khí Trung Quốc." Những điều này dẫn đến việc các hợp đồng vũ khí lớn bị hủy bỏ hoặc hoãn lại.
Tuy nhiên, các công ty từ Trung Đông lại chứng kiến mức tăng trưởng lớn hơn, cụ thể là 14%. Với 9 công ty, khu vực này chưa bao giờ có nhiều công ty như vậy trong số liệu thống kê hàng năm của SIPRI. 3 trong số đó có trụ sở riêng tại Israel. Máy bay không người lái và hệ thống phòng không từ Israel đặc biệt có nhu cầu cao.
Thổ Nhĩ Kỳ, một lần nữa đạt doanh thu cao, cũng là một phần của khu vực này. Tuy nhiên, Baykar, nhà sản xuất máy bay không người lái chiến đấu và trinh sát Bayraktar, đã không thể duy trì được mức xuất khẩu rất cao sang Ukraine từ năm 2024.
Các công ty quan trọng nhất có trụ sở chính tại Hoa Kỳ.
Theo thống kê của SIPRI, 5 công ty quốc phòng quan trọng nhất thế giới là Lockheed Martin (ví dụ: chiến đấu cơ F-35), RTX (trước đây là Raytheon Technologies, động cơ phi cơ và máy bay không người lái), Northrop Grumman (bao gồm hỏa tiễn tầm xa), BAE Systems và General Dynamics (bao gồm tàu ngầm hạt nhân và hỏa tiễn dẫn đường). Ngoại trừ công ty BAE Systems của Anh, tất cả đều có trụ sở chính tại Hoa Kỳ.
Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2017, một công ty không có trụ sở chính tại Hoa Kỳ lọt vào top 5 nhà thầu quốc phòng hàng đầu. Để so sánh, chi nhánh quân sự của tập đoàn Airbus Âu châu xếp thứ 13 trong số 100 công ty quan trọng nhất, trong khi công ty Rheinmetall của Đức xếp thứ 20.
Năm 2024, bốn trong số 100 công ty này có trụ sở tại Đức: ngoài Rheinmetall, Thyssenkrupp, Hensoldt và Diehl, tổng cộng, các công ty này đã tạo ra doanh thu 14,9 tỷ đô la. Chiến tranh ở Ukraine đã mang lại những đơn đặt hàng đáng kể, đặc biệt là cho nhà sản xuất Diehl, bao gồm các hệ thống phòng thủ trên bộ cho quốc gia đang bị bao vây này.
Hợp đồng cung cấp đạn pháo 155mm cho quân đội Đức là đơn đặt hàng đạn dược lớn nhất trong lịch sử của công ty. Rheinmetall đã chứng kiến doanh thu từ xe tăng, xe bọc thép và đạn dược tăng 47%.
KNDS, liên doanh Pháp-Đức gồm các nhà sản xuất xe tăng Krauss-Maffei, Wegmann và Nexter, xếp hạng 42. Liên doanh này cũng chứng kiến sự tăng trưởng. Số lượng đơn đặt hàng tăng đáng kể so với doanh thu (14%), đạt mức tăng 40%. Chiến tranh ở Ukraine và mối đe dọa từ Nga cũng đảm bảo doanh số bán hàng luôn đạt mức cao.
Vũ Thái An, người lính VNCH, 2 Dezember 2025
