NGƯỜI PHỤ NỮ THÉP SANAE TAKAICHI CỦA NHẬT, LÀ AI?
Bà Sanae Takaichi, sinh ngày 7 tháng 3 năm 1961, là một chính trị gia người Nhật Bản, từng giữ chức chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do từ năm 2025. Bà là thành viên Hạ viện từ năm 1993 đến năm 2003 và từ năm 2005, bà đã giữ nhiều chức vụ bộ trưởng dưới thời các thủ tướng Shinzo Abe và Fumio Kishida. Nếu vào ngày 15 tháng 10, bà được Quốc hội bầu làm thủ tướng, bà sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, đồng thời là thủ tướng đầu tiên đến từ tỉnh Nara.
Sinh ra và lớn lên tại Nara, bà Takaichi tốt nghiệp Đại học Kobe và làm việc với tư cách là tác giả, trợ lý lập pháp và phát thanh viên trước khi bắt đầu sự nghiệp chính trị. Được bầu vào Hạ viện với tư cách là đại biểu độc lập năm 1993, bà gia nhập Đảng Dân chủ Tự do (LDP) năm 1996. Là học trò của cưu thủ tướng Abe, Takaichi đã đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau trong nhiệm kỳ thủ tướng của ông, đáng chú ý nhất là Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông. Bà từng là ứng cử viên trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP năm 2021, nhưng đã bị loại trước vòng hai, xếp thứ ba.
Từ năm 2022 đến năm 2024, trong nhiệm kỳ thủ tướng của Fumio Kishida, bà giữ chức Bộ trưởng An ninh Kinh tế. Takaichi đã tranh cử lần thứ hai vào vị trí lãnh đạo đảng vào năm 2024, nơi bà đứng đầu ở vòng một nhưng đã thua sít sao trước Shigeru Ishiba trong vòng hai. Bà tái tranh cử vào năm 2025 và đứng đầu trong cả hai vòng bỏ phiếu, trở thành chủ tịch đảng và đánh bại Shinjirō Koizumi.
Quan điểm của bà được mô tả đa dạng từ bảo thủ đến cực đoan. Chính sách đối nội của bà bao gồm việc ủng hộ việc tiếp tục chính sách Abenomics, phản đối hôn nhân đồng giới, công nhận họ riêng cho vợ chồng và việc nữ giới kế vị ngai vàng Nhật Bản. Chính sách đối ngoại của bà bao gồm việc ủng hộ việc sửa đổi Điều 9 của Hiến pháp Nhật Bản, từ bỏ việc sử dụng vũ lực quân sự, và củng cố Liên minh Mỹ-Nhật.
Bà được coi là người có khuynh hướng ủng hộ Đài Loan và rất cứng rắn với Trung Quốc. Là thành viên của tổ chức dân tộc chủ nghĩa cực đoan Nhật Bản Nippon Kaigi, bà lập luận rằng tội ác chiến tranh của Nhật Bản đã bị phóng đại; bà thường xuyên đến thăm Đền Yasukuni gây tranh cãi.
Thời thơ ấu của bà
Takaichi sinh ra và lớn lên ở tỉnh Nara. Cha bà làm việc cho một công ty ô tô trực thuộc Toyota và mẹ bà phục vụ trong lực lượng Cảnh sát tỉnh Nara. Takaichi tốt nghiệp trường Trung học Phổ thông Unebi tỉnh Nara. Mặc dù đủ điều kiện trúng tuyển vào các trường Đại học Keio và Waseda ở Tokyo, bà đã không theo học vì cha mẹ bà từ chối chi trả học phí nếu bà rời khỏi nhà hoặc chọn một trường đại học tư thục vì bà là phụ nữ.
Thay vào đó, Takaichi mất sáu tiếng đi lại để theo học Đại học Kobe. Sau khi tốt nghiệp, cô ghi danh vào Học viện Matsushita. Takaichi chơi trống và piano thời trẻ và yêu thích nhạc Heavy Metal. Cô cũng có sở thích về xe gắn máy và sở hữu một chiếc Kawasaki Z400.
Được Học viện Matsushita tài trợ, cô chuyển đến Hoa Kỳ vào năm 1987 để làm việc cho nữ nghị sĩ Dân chủ Pat Schroeder với tư cách là nghiên cứu viên quốc hội. Khi trở về Nhật Bản vào năm 1989, cô làm việc với tư cách là một nhà phân tích lập pháp với kiến thức sâu rộng về chính trị Hoa Kỳ và viết sách dựa trên kinh nghiệm của mình. Cô tiếp tục trở thành người dẫn chương trình cho TV Asahi vào tháng 3 năm 1989, đồng dẫn chương trình "Kodawari TV Pre-Stage" của đài truyền hình này cùng với Renhō.
Takaichi lần đầu tiên được bầu vào Hạ viện Nhật Bản, trong cuộc tổng tuyển cử năm 1993 với tư cách là một ứng cử viên độc lập. Năm sau, bà gia nhập đảng "Tự do" nhỏ do Koji Kakizawa lãnh đạo, đảng này sau đó đã sáp nhập vào Đảng Tân Biên.
Năm 1996, Takaichi ra tranh cử với tư cách là ứng cử viên được phê chuẩn của Đảng the New Frontier Party và được tái đắc cử vào Hạ viện. Tuy nhiên, đảng the New Frontier Party đã thất bại trên toàn quốc. Vào ngày 5 tháng 11, bà đã đáp lại lời kêu gọi của Tổng Thư ký Đảng Dân chủ Tự do (LDP) Koichi Kato và sau đó gia nhập LDP. Việc bà chuyển đảng, hai tháng sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử với số phiếu chống LDP, đã dẫn đến sự chỉ trích nặng nề từ các thành viên của đảng the New Frontier Party.
Trong LDP, Takaichi thuộc Phe Mori (tên chính thức là Seiwa Seisaku Kenkyūkai) và bà từng là Thứ trưởng Quốc hội thuộc Bộ Thương mại và Công nghiệp Quốc tế dưới thời nội các Keizō Obuchi. Bà cũng từng là Chủ tịch Ủy ban Giáo dục và Khoa học.
Trong cuộc bầu cử Hạ viện năm 2000, bà được xếp ở vị trí đầu tiên trong danh sách đại diện theo tỷ lệ của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và dễ dàng giành chiến thắng trong nhiệm kỳ thứ ba. Năm 2002, bà được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp dưới thời Junichiro Koizumi.
Trong cuộc tổng tuyển cử Nhật Bản năm 2003, bà đã bị đánh bại tại quận Nara số 1 bởi nhà lập pháp Đảng Dân chủ Sumio Mabuchi. Bà chuyển đến thành phố Ikoma gần đó và giành được một ghế đại diện cho quận Nara số 2 trong cuộc tổng tuyển cử Nhật Bản năm 2005. Năm 2004, khi không còn là thành viên Quốc hội, bà đã đảm nhận vị trí giảng viên kinh tế tại Đại học Kinki.
Takaichi đứng đầu một nhóm nội bộ của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) phản đối luật cho phép các cặp vợ chồng giữ họ riêng sau khi kết hôn (夫婦別姓), với lý do rằng điều này sẽ làm suy yếu hệ thống gia đình truyền thống của Nhật Bản. Bên cạnh đó, với tư cách là giám đốc truyền thông, bà đã "gây tranh cãi khi đề xuất các đài truyền hình có thể bị thu hồi giấy phép nếu họ phát sóng các chương trình mà chính phủ cho là thiên vị chính trị, một nhận xét bị chỉ trích rộng rãi là tương đương với việc đàn áp quyền tự do ngôn luận".
Chính phủ Abe đầu tiên
Takaichi từng giữ chức Bộ trưởng Bộ Okinawa và Lãnh thổ phía Bắc, Bộ trưởng Bộ Chính sách Khoa học và kỹ nghệ, Bộ trưởng Bộ Đổi mới, Bộ trưởng Bộ Thanh niên và Bình đẳng giới và Bộ trưởng Bộ An toàn Thực phẩm trong Nội các Nhật Bản của Thủ tướng Shinzo Abe. Vào tháng 8 năm 2007, bà là thành viên nội các Abe duy nhất cùng cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi đến thăm Đền Yasukuni nhân kỷ niệm ngày kết thúc Thế chiến II.
Chính phủ Abe thứ hai
Sau chiến thắng của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) trong cuộc tổng tuyển cử Nhật Bản năm 2012, Takaichi được bổ nhiệm làm người đứng đầu Hội đồng Nghiên cứu Chính sách (自由民主党政務調査会長) của đảng. Vào tháng 1 năm 2013, bà đề nghị Abe ban hành "Tuyên bố Abe" để thay thế Tuyên bố Murayama, trong đó xin lỗi về những thiệt hại mà Đế quốc Nhật Bản đã gây ra cho các quốc gia bị sáp nhập thông qua chế độ thực dân của mình.
Takaichi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông thay thế Yoshitaka Shindō vào ngày 3 tháng 9 năm 2014. Sau khi bà được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Nội các, một bức ảnh chụp bà cùng với Kazunari Yamada, lãnh đạo Đảng Công nhân Quốc gia Xã hội Chủ nghĩa Nhật Bản - một đảng tân Quốc xã nhỏ ở Nhật Bản, đã được công bố. Bà phủ nhận bất kỳ mối liên hệ nào với Yamada và nói rằng bà sẽ không nhận bức ảnh nếu biết lý lịch của Yamada. Bà cũng được cho là đang quảng bá một cuốn sách gây tranh cãi ca ngợi tài năng tranh cử của Adolf Hitler vào năm 1994.
Takaichi là một trong ba thành viên nội các đến thăm Đền Yasukuni gây tranh cãi vào năm 2014, trở thành thành viên nội các đương nhiệm đầu tiên tham dự lễ hội mùa thu của ngôi đền vào năm 2016, và là một trong 4 bộ trưởng nội các đến thăm Đền Yasukuni vào dịp kỷ niệm 75 năm kết thúc Thế chiến II vào tháng 8 năm 2020.
Trong cuộc tổng tuyển cử tháng 12 năm 2014, bà đã giành được đa số áp đảo 96.000 phiếu bầu tại khu vực của mình, đánh bại người về nhì với 58.000 phiếu bầu.
Vào tháng 2 năm 2016, Takaichi bình luận rằng chính phủ có thể đình chỉ hoạt động của các đài truyền hình truyền đi nội dung thiên vị chính trị. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sau đó mô tả điều này làm dấy lên lo ngại về việc chính phủ gia tăng áp lực lên các phương tiện truyền thông độc lập và phê phán."
Việc phân chia lại khu vực bầu cử vào năm 2017, do Takaichi kiểm soát với tư cách là Bộ trưởng Nội vụ, đã loại bỏ một trong những khu vực của Tỉnh Nara và khiến Takaichi một lần nữa có khả năng phải đối đầu với đối thủ cũ của mình là Mabuchi.
Chủ tịch LDP (2025–nay)
Sau khi Thủ tướng Shigeru Ishiba từ chức, Takaichi tuyên bố ứng cử chức chủ tịch LDP trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng vào ngày 18 tháng 9 năm 2025. Trong các cuộc thăm dò dư luận ban đầu, Takaichi và Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjirō Koizumi được xác định là những người dẫn đầu. Khi chiến dịch tranh cử tiếp tục, cả Takaichi và Koizumi đều gần như ngang nhau trong các cuộc thăm dò dư luận. Takaichi đã làm dịu thông điệp chính trị của mình trong chiến dịch tranh cử, tự nhận mình là một "người bảo thủ ôn hòa". Bà từ chối bình luận về ý định trước đây của mình là đến thăm Đền Yasukuni với tư cách là thủ tướng.
Cuộc bầu cử được tổ chức vào ngày 4 tháng 10; Takaichi nhận được 183 phiếu bầu (31,07%) trong vòng đầu tiên, nhiều nhất trong số các ứng cử viên. Koizumi đứng thứ hai với 164 phiếu bầu (27,84%). Do không có ứng cử viên nào đạt được đa số phiếu trong vòng đầu tiên, một cuộc bầu cử vòng hai đã được tổ chức giữa Takaichi và Koizumi. Takaichi đã giành chiến thắng trong vòng hai với tỷ lệ 54,25% so với 45,75%, trở thành người phụ nữ Nhật đầu tiên giữ chức chủ tịch LDP.
Chỉ trích
Cựu Thủ tướng Fumio Kishida bị cáo buộc đã đặt biệt danh cho bà là "Taliban Takaichi", trong khi một nghị sĩ cấp cao giấu tên khác của LDP gọi các thành viên cực hữu là "ung thư" trong đảng.
Vào tháng 9 năm 2025, bà bị chỉ trích vì tuyên bố người nước ngoài đã đá hươu ở Công viên Nara; dựa trên các video lan truyền trên mạng xã hội.
Cuộc sống cá nhân
Takaichi kết hôn với một thành viên Hạ viện, Taku Yamamoto, vào năm 2004. Họ không có con chung, nhưng Takaichi đã nhận nuôi ba đứa con từ cuộc hôn nhân trước của Yamamoto. Họ ly hôn vào tháng 7 năm 2017, với lý do Takaichi viện dẫn quan điểm chính trị và nguyện vọng khác nhau. Họ tái hôn vào tháng 12 năm 2021. Bà có bốn đứa cháu thông qua các con riêng của chồng. Trong cuộc hôn nhân đầu tiên, bà đã lấy họ chồng theo luật định, nhưng vẫn tiếp tục sử dụng họ thời con gái trong đời sống công chúng. Sau khi tái hôn, Taku Yamamoto đã lấy họ Takaichi, đáp ứng yêu cầu pháp lý rằng các cặp vợ chồng phải có cùng họ. Yamamoto bị nhồi máu não vào năm 2025, khiến nửa người bên phải của ông bị liệt. Takaichi là người chăm sóc ông.
Bà là một người hâm mộ đua ngựa JRA, một người nghe nhạc rock Nhật Bản cuồng nhiệt, đặc biệt là từ các nghệ sĩ Demon Kakka, B'z và X Japan, và là một cổ động viên của các đội thể thao như Gamba Osaka và Hanshin Tigers.
Nguồn: https://en.wikipedia.org/wiki/Sanae_Takaichi
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 8 tháng 10 năm 2025