TRUMP SẼ CHO RÚT QUÂN BƯỚC ĐẦU TIÊN Ở ÂU CHÂU - NHỮNG BINH LÍNH MỸ Ở BA LAN

Vào thứ Tư tuần 9/4, giai đoạn tiếp theo của sự việc mà phần lớn các chính trị gia và công chúng Ba Lan lo sợ nhất hiện nay đã trở nên hiện thục. Quân đội Hoa Kỳ, hiện có khoảng 10.000 binh lính đồn trú tại Ba Lan - phần lớn là đồn trú luân phiên - đã rút các đơn vị của họ khỏi khu vực xung quanh phi trường Jasionka của Ba Lan tại Rzeszów. Phi trường này nằm ở phía đông nam Ba Lan và chỉ cách biên giới Ukraine 100 km. Đây không phải là một phi trường bình thường: kể từ tháng 2 năm 2022, nơi này được coi là trung tâm quan trọng nhất cho việc vận chuyển vũ khí của phương Tây tới Ukraine. Quân đội Hoa Kỳ, bao gồm cả hệ thống phòng thủ Patriot, đã được chính quyền Biden trang bị ở đó sau khi Nga xâm lược Ukraine.

Giới lãnh đạo Quân đội Hoa Kỳ cho biết về chiến dịch Jasionka rằng việc rút quân của Hoa Kỳ là "một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm tối ưu hóa các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ và cải thiện sự hỗ trợ cho các đồng minh và đối tác trong khi tăng hiệu quả". Theo chính phủ Ba Lan, các đơn vị Hoa Kỳ bị ảnh hưởng sẽ được di dời đến các địa điểm khác ở Ba Lan, nhưng chưa nêu tên cụ thể. Trụ sở của quân đội Hoa Kỳ tại Ba Lan hiện đang đặt tại Poznan, phía tây Ba Lan – cách biên giới Ukraine vài trăm km.

Theo các quan chức quân sự Hoa Kỳ và chính phủ Ba Lan, động thái này đã được lên kế hoạch và thống nhất từ ​​tháng 11 năm 2024, cũng như việc đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ của quân đội NATO Âu châu từ Na Uy, Anh, Đức và Ba Lan. Qua đó, Bộ trưởng Quốc phòng Władysław Kosiniak-Kamysz đã bình luận trên Platform X vào thứ Tư 9/4: "Quân đội Hoa Kỳ sẽ vẫn ở lại Ba Lan! Theo quyết định của hội nghị thượng đỉnh NATO tại Washington, bản chất của nhiệm vụ tại Jasionka đang thay đổi. 

Các nhiệm vụ trước đây của các đơn vị Hoa Kỳ tại Jasionka sẽ được các đồng minh khác thay thế. Quân đội Hoa Kỳ sẽ vẫn ở lại Ba Lan, nhưng ở các địa điểm khác nhau." Tổng thống Andrzej Duda cũng đưa ra những bình luận tương tự.

Nhưng điều này vẫn còn đang gây tranh cãi. Ví dụ, chuyên gia quân sự, nhà báo và tác giả nổi tiếng Zbigniew Parafianowicz đưa tin rằng các đơn vị Hoa Kỳ từ Jasionka không được di dời trong Ba Lan mà đến căn cứ Hoa Kỳ ở Baumholder. Phi trường ở Jasionka hiện được bảo vệ bởi nhóm hỏa tiễn phòng không 21 của Đức và các hệ thống hỏa tiễn phòng không Patriot của Đức. Bộ trưởng quốc phòng Ba Lan và Đức đã đồng ý về điều này vào ngày 24 tháng 1. Đồng thời, Parafianowicz cho biết: quan điểm này được phần lớn các chuyên gia Ba Lan và giới truyền thông hàng đầu ủng hộ. “Việc người Mỹ sẽ không có mặt ở Jasionka là tín hiệu cho Nga biết rằng họ có thể có hành động khiêu khích nhằm vào phi trường này”, nhà báo này còn cho biết. Cho đến nay, khi quân đội Hoa Kỳ có mặt tại trung tâm vũ khí, phương châm của Chiến tranh Lạnh vẫn được áp dụng: "Mọi người đều bắn vào nhau, nhưng người Nga không bắn vào người Mỹ và người Mỹ không bắn vào người Nga".

Tuy nhiên, những lo ngại về Vistula do việc rút quân khỏi Jasionka không bắt nguồn từ quy tắc chung mơ hồ nhưng đúng này mà từ những diễn biến song song dường như phù hợp với bức tranh toàn cảnh. Đầu tuần này, đài truyền hình Mỹ NBC News trích dẫn nguồn tin ẩn danh từ Pentagon đã tiết lộ về kế hoạch của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ nhằm rút khoảng 10.000 trong tổng số 20.000 binh sĩ Hoa Kỳ khỏi Trung và Đông Âu, là những binh sĩ  được điều động đến Âu châu sau ngày 24 tháng 2 năm 2022. Một phần lớn trong số họ đang đồn trú tại Ba Lan. Nếu các kế hoạch nêu trên được thực hiện, cũng sẽ dẫn tới việc cắt giảm đáng kể số lượng đơn vị của Hoa Kỳ tại Ba Lan.

Tuần này, Ủy ban Quân vụ Hạ viện Hoa Kỳ đã bày tỏ sự chỉ trích lưỡng đảng về khả năng cắt giảm quân số Hoa Kỳ tại Âu Châu. Chủ tịch hội đồng, đảng viên Cộng hòa Michael Rogers, cho biết ông cũng phản đối bất kỳ kế hoạch nào của Hoa Kỳ nhằm từ bỏ Bộ Tư lệnh Đồng minh Tối cao (SACEUR) của NATO tại Âu Châu, nơi Washington đã nắm giữ kể từ khi liên minh này được thành lập. Quyền SACEUR, Tướng Hoa Kỳ Chris Cavoli, phát biểu với hội đồng rằng ông cũng phản đối việc cắt giảm quân đội nước này ở lục địa già Âu châu, bởi vì lực lượng Hoa Kỳ hiện tại với khoảng 100.000 quân ở Âu châu, được quân đội đồng minh hỗ trợ, "có tác dụng ngăn chặn Nga".

Nhưng ở Ba Lan và các nước EU khác, tiếng nói của các sĩ quan quân đội cao cấp của Hoa Kỳ và các cơ quan quốc hội quan trọng có thể không còn mấy trọng lượng khi Tổng thống Donald Trump dường như đang bỏ qua Quốc hội Hoa Kỳ ngày càng nhiều lĩnh vực và đã sa thải các sĩ quan quân đội cao cấp , như đã xảy ra vào tháng 2. Gần đây nhất, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã sa thải Đô đốc Shoshana Chatfield, người được điều động tới NATO.

Các nhà quan sát trên sông Vistula nghi ngờ rằng việc rút quân đội Hoa Kỳ khỏi phi trường Rzeszów cũng có thể liên quan đến thực tế là các lô hàng vũ khí cuối cùng từ Hoa Kỳ, được chính quyền Biden chấp thuận như một phần của gói viện trợ trị giá 61 tỷ đô la vào tháng 4 năm 2024, hiện đang đến Ukraine. Những người chỉ trích trong nước cũng cho biết là việc rút quân có thể được hiểu là một sự nhượng bộ không chính thức của chính quyền Trump đối với Điện Kremlin. “Tất cả những thứ này đều là quà tặng cho Putin và chiến dịch tuyên truyền của ông ta”, Michał Szułdrzyński, chủ biên tờ báo có ảnh hưởng “Rzeczpospolita” viết. Điều này, cũng như việc Nga không có tên trong danh sách áp thuế của Trump, là tín hiệu gửi tới Putin. "Thay vì bị trừng phạt vì cuộc xâm lược dữ dội của ông ta vào Ukraine, ông ta có thể mong đợi được tặng quà. Điều này chỉ có thể khuyến khích ông ta. Và đó là tin rất đáng lo ngại cho Ba Lan và khu vực của chúng tôi", Szułdrzyński cho biết.

Trên thực tế, việc rút quân quy mô lớn của Hoa Kỳ khỏi Trung và Đông Âu – nếu xảy ra – có thể được coi là một sự nhượng bộ đối với Điện Kremlin. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ đang nhận ra trên khắp Âu châu những gì Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã bày tỏ trong chuyến thăm trụ sở NATO tại Brüssel vào tháng 2 năm nay: "Những thực tế chiến lược khắc nghiệt ngăn cản Hoa Kỳ tập trung chủ yếu vào an ninh của Âu châu ". Những thực tế này chủ yếu ám chỉ đến Trung Quốc. 

Điều này cũng được thể hiện qua việc bổ nhiệm Elbdrige Colby làm Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách Chính sách, vị trí quan trọng thứ ba tại Pentagon, vừa được Thượng viện phê chuẩn gần đây. Colby, người được coi là người có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, cũng coi Bắc Kinh là đối thủ quan trọng nhất của Washington và đang yêu cầu Đài Loan tăng ngân sách quốc phòng lên 10% GDP.

Trong khi đó, nhà báo Andriy Popov, viết cho hãng thông tấn Unian của Ukraine, đã bình luận về việc rút quân khỏi Yasionka như sau: "Chính phủ Hoa Kỳ đang dần rút quân khỏi Đông Âu và đồng thời tăng ngân sách quân sự lên mức cao kỷ lục là 1.000 đô la. Điều này có nghĩa là Trump đang tập hợp lực lượng và bắt đầu chuẩn bị cho đất nước cho một cuộc chiến tranh lớn (hoặc mối đe dọa chiến tranh). Có lẽ không phải ở Âu châu: Iran (và các lực lượng ủy nhiệm của nước này, đặc biệt là Huthi) và Trung Quốc là những 'đối thủ hàng đầu' rõ ràng nhất về những động thái này của Trump."

Nhà địa chiến lược người Ba Lan Jacek Bartosiak phân tích tình hình một cách rộng hơn và cụ thể hơn, mặc dù đối với ông, vấn đề chính không phải là cuộc tranh luận xung quanh phi trường ở Rzeszów mà là chính sách hải quan và thương mại của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Bởi vì điều này có nghĩa là, cho đến khi có thông báo mới, thế giới đang hướng tới một cuộc chiến tranh lớn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. "Những gì xảy ra trong những ngày gần đây là một giai đoạn mới trong cuộc chiến giữa các hệ thống kinh tế của các quốc gia trên toàn thế giới. 

Trump muốn toàn bộ thế giới, trừ Trung Quốc phải tuân theo ý muốn của Hoa Kỳ theo cách này hay cách khác." Bartosiak cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 7 tháng 4 rằng nếu chính sách kinh tế đối đầu của Donald Trump với Trung Quốc tiếp tục, nó có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh nóng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trước khi kết thúc năm nay.

Trong trường hợp như vậy, việc quân đội Hoa Kỳ rút khỏi kho vũ khí ở Rzeszów có thể chỉ là một chú thích nhỏ trong lịch sử. Tuy nhiên, hiện tại, quá trình này có thể sẽ khuyến khích giới lãnh đạo Ba Lan từ bỏ sự tập trung vào Washington và hướng tới các đối tác Âu châu. Vào thứ năm 19/4 tuần này , Thủ tướng Donald Tusk và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thảo luận về các chi tiết của thỏa thuận song phương Ba Lan-Pháp đã được công bố trong nhiều tháng và sẽ được ký kết trước mùa hè. Nội dung chính của thỏa thuận liên quan đến hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ba Lan cũng như các vấn đề về vũ khí và quốc phòng. Về cả hai vấn đề, cho đến nay Ba Lan gần như hoàn toàn phụ thuộc vào Hoa Kỳ. 

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 13 April 2025