ISTANBUL "SÂN KHẤU CỦA KỊCH BẢN HÒA HÌNH" CHO CÁC PHE

Putin có nghiêm chỉnh với lời đề nghị đàm phán không? Chúng ta có thể mong đợi gì từ các cuộc đàm phán ở Istanbul? Cựu nhân viên CIA và chuyên gia về Nga Dannenberg tỏ ra không mấy lạc quan trong cuộc phỏng vấn.

Rob Dannenberg: Ngay từ đầu, tôi đã thấy rõ rằng Wladimir Putin xuất thân từ thế hệ cựu sĩ quan KGB luôn nuôi lòng oán giận sâu sắc đối với Hoa Kỳ và Tây phương vì sự sụp đổ của Liên Xô. Tuy nhiên, Putin nhanh chóng nhận ra rằng ông không có khả năng thách thức Hoa Kỳ vào thời điểm đó về mặt chính trị, quân sự và kinh tế.

Qua nhiều năm, người ta thấy rõ rằng mục tiêu của Putin không chỉ là đưa Liên bang Nga vào tầm kiểm soát tuyệt đối của mình mà còn xây dựng lại quân đội Nga và khôi phục một số hoạt động của Chiến tranh Lạnh. Tất cả những điều này có thể truyền đạt cho người dân Nga rằng Putin đang khôi phục lại ảnh hưởng của Nga trên trường thế giới. Vì vậy, đối với những người chịu trách nhiệm thu thập thông tin về Liên Xô và Nga, những gì đã xảy ra ở đó trong 25 năm qua không phải là điều quá ngạc nhiên.

Tôi nghĩ lời kêu gọi ngừng bắn là đáng khen ngợi, nhưng không thực tế. Một trong những điều kiện của Putin là các nước ủng hộ Tây phương phải ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine. Tất nhiên, điều này khó có thể chấp nhận đối với người Ukraine, vì sẽ không có lệnh tạm dừng cung cấp vũ khí cho Nga từ Iran, Bắc Hàn, Trung Quốc và các nước khác. Putin đã đáp lại lời kêu gọi ngừng bắn bằng cách yêu cầu đàm phán trực tiếp.

 Đây là sân khấu hòa bình. Theo một cách nào đó, Putin đang cố gắng chứng minh rằng ông là người tìm kiếm hòa bình. Vấn đề ở đây là hầu như không có chỗ cho các cuộc đàm phán thực sự. Nga chưa hề có bất kỳ nhượng bộ nào liên quan đến yêu cầu hòa bình của mình. Vì vậy, tôi thấy ít có triển vọng về một thỏa thuận hòa bình lâu dài.

Putin muốn tạo cho Tây phương, Trung Quốc và Ấn Độ ấn tượng rằng Selenskyj là chướng ngại vật trên con đường hòa bình. Tuy nhiên, ông cũng nhận thức rõ rằng cơ hội thành công của các cuộc đàm phán là rất mong manh. Đừng quên, Trump đã đạt được điều ông mong muốn: thỏa thuận về nguyên liệu thô. Và mối quan hệ giữa Trump và Selenskyj đã được cải thiện đáng kể kể từ đó.

Đây là một vở kịch về hòa bình, và Selenskyj chắc chắn không muốn tạo cho Trump hay những người ủng hộ ông ấn tượng rằng ông không hề muốn đàm phán. Do đó, nếu nguyên thủ quốc gia không tham dự và chỉ có bộ trưởng ngoại giao có mặt, Ukraine vẫn sẽ tham dự ở cấp độ này. 

Tôi nghĩ Trump đã đánh giá sai hoàn toàn về Wladimir Putin. Ông không chắc ai là người bắt đầu cuộc chiến, mặc dù điều đó nghe có vẻ khó tin. Và tôi nghĩ ông ấy đã áp dụng sai cách khi gây sức ép lên Selenskyj và tạm thời từ chối cung cấp hỗ trợ tình báo và quân sự cho Ukraine. Điều này gửi đi một tín hiệu hoàn toàn sai lầm tới Moskau. Bây giờ Trump dường như đã nhận ra điều này và thay đổi chính sách đối với Ukraine. Có một dự luật rất cấp bách tại Thượng viện Hoa Kỳ về các lệnh trừng phạt bổ sung, đối với Nga. Hoa Kỳ đã nối lại hoạt động tình báo và hỗ trợ quân sự.

Tôi nghĩ Putin hiểu rõ về Trump, nhưng ông cũng biết rằng Trump có thể là người khó đoán, thất thường và hay trả thù. Putin muốn tránh khiêu khích khía cạnh này của Trump. Putin tính toán từng bước đi, nhưng cũng tin tưởng vào sự vĩ đại về mặt chiến lược của mình. Đây là điểm yếu đang dần bộc lộ rõ ​​trong quá trình diễn ra cuộc chiến này.

Những hành động gần đây thực sự đã ảnh hưởng đến Putin, người muốn chấm dứt các lệnh trừng phạt. Ông muốn làm suy yếu thiện chí của Trump trong việc cung cấp thêm hỗ trợ quân sự và tình báo cho Ukraine. Đó là lý do tại sao Putin đề nghị các cuộc đàm phán hòa bình này. Một số người có thể phủ nhận điều này, nhưng Putin đang gửi một thông điệp rõ ràng tới Trump: "Tôi, Putin, đang cố gắng tạo ra hòa bình." Tất nhiên, đây hoàn toàn là trò hề và vô nghĩa. Putin có thể kết thúc cuộc chiến này ngay ngày mai nếu ông muốn. Nhưng anh ấy không muốn làm vậy.

Trump: "Tại sao Putin phải đến nếu tôi không đến?"

Putin sẽ cho thấy mình sẵn sàng đàm phán mà không cần nhượng bộ bất cứ điều gì. Có một câu cách ngôn nổi tiếng về phong cách đàm phán của người Nga: "Cái gì của tôi thì là của tôi, còn của bạn thì có thể thương lượng được". Vì vậy, Putin sẽ nói rằng ông sẵn sàng đàm phán và Selenskyj phải nhượng bộ. Nhưng sẽ không có cuộc thảo luận nào về việc Nga sẵn sàng nhượng bộ điều gì, ngoài việc ngồi lại và nói chuyện với Selenskyj, người mà nước này không chính thức công nhận.

Tôi không tin. Đến một thời điểm nào đó, khi một trong hai bên đã quá mệt mỏi đến mức không thể tiếp tục chiến tranh nữa, sẽ có những cuộc đàm phán nghiêm nghỉnh sẽ đến. Chỉ khi đó các điều kiện để chấm dứt chiến tranh mới có thể được đáp ứng.

Nhưng hiện tại, Putin dường như đã sẵn sàng tiếp tục cuộc chiến mặc dù cả hai bên đều chịu tổn thất nặng nề. Và người Ukraine vẫn chưa sẵn sàng bỏ cuộc. Vì vậy, hiện tại các phe chỉ có tiến hành các cuộc đàm phán, mà khả năng sẽ không mang lại kết quả, rất có thể theo chiều hướng như vậy. Nhưng cả hai bên đều tuyên bố rằng phía bên kia không muốn đàm phán nghiêm chỉnh.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 15 Mai 2025