ĐỨC HẠN CHẾ NHẬP CÁ TRA VÌ CÓ HẠI ĐẾN SỨC KHOẺ NGƯỜI TIÊU DÙNG - ĐÂY LÀ LOẠI CÁ CÒN NHIỀU TRANH CÃI CỦA NHIỀU NƯỚC.

Bất cứ ai chú ý đến một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng nên ăn cá thường xuyên. Bởi vì cá ngon chứa nhiều chất dinh dưỡng lành mạnh như protein, vitamin, khoáng chất và axit béo, chủ yếu có lợi cho não, tim và hệ miễn dịch của con người. 

Từ một năm qua, người viết rất ngạc nhiên vì trong các siêu thị Đức không còn thấy bán loại cá này nửa, lý do không biết tại sao?. Nhưng hôm nay tình cờ đọc một số tin tức trên các báo chí của Đức mới thấy loại cá này đang có vấn để. Nên tôi cố gắng tìm hiểu thêm để giải mã việc này cho các bà nội trợ VN ở Đức, Mỹ và các nước khác.

Như chúng ta biết, ăn cá  theo lời khuyên của bác sĩ hàng tuần ít nhất nên ăn 1 lần rất tốt cho sức khoẻ con người, tuy nhiên không phải loại cá nào cũng tốt cho sức khoẻ. Chúng tôi sẽ cho quý vị và các bà nội trợ biết tại sao cá tra là một trong những loại cá mà bạn không nên ăn nữa.

Cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) là một loài cá nước ngọt thuộc họ cá da trơn hoặc cá da trơn mảnh (Pangasiidae) sinh sống trên hệ thống sông Mê Kông và Mae Nam Chao Phraya (sông Chao Phraya) ở Thái Lan, Việt Nam, Lào và Campuchia. Loài này được đánh bắt theo truyền thống, nhưng trong những năm gần đây nó ngày càng được nuôi trong nuôi trồng thủy sản ở Đông Nam Á và được bán trên toàn thế giới như một loại cá thực phẩm. 

Tổng sản lượng lên tới hơn một triệu tấn mỗi năm. Phần lớn số này được xuất cảng sang châu Âu, nơi loài cá này được ưa chuộng do giá thấp và thịt có vị nhẹ. Tên tiếng Đức được sử dụng là tên của chi Pangasius.

CÁC LÝ DO KHÔNG NÊN ĂN CÁ TRA

Người Đức thích cá tra: loại cá đông lạnh, chủ yếu được nuôi trồng ở Việt Nam, được tiêu thụ với số lượng lớn ở đất nước này. Chỉ riêng năm 2011, 40.000 tấn cá ngọt nhập ngoại đã được mua. Nó được ưa chuộng vì có vị thanh nhẹ, ít chất béo và không có xương. Từ đồng bằng sông Cửu Long ở miền Nam Việt Nam, cá được đưa vào tủ đông của các siêu thị Đức với giá khá rẻ, mặc dù loại cá này còn gây nhiều tranh cãi.

Trung tâm bảo vệ người tiêu dùng Đức ( Die Verbraucherzentrale) đã lên tiếng khuyên người dân Đức không nên mua cá tra từ phương pháp chăn nuôi thông thường. “Một vài năm trước đây loài cá này đã thu hút sự chú ý của các cơ quan kiểm soát do tình trạng ô nhiễm dư lượng thuốc trái phép ngày càng gia tăng. Việc tăng cường kiểm soát đã có thể cải thiện tình hình, tuy nhiên, ngành nuôi trồng thủy sản ở khu vực châu Á vẩn tiếp tục cho đó là một trong những vấn đề đáng lo ngại hơn. Ví dụ, có một lượng đáng kể nước thải từ các cơ sở chăn nuôi địa phương, gây thiệt hại cho môi trường", những người ủng hộ người tiêu dùng viết.

Cá tra thường được nuôi ở các trang trại nước ngọt, đặc biệt là ở các nước như Việt Nam. Thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu và các hóa chất khác thường được sử dụng ở đó.Cá tra chứa axit béo omega-6, rất quan trọng đối với cơ thể con người nhưng có thể gây viêm với lượng lớn.

Cá là một loại thực phẩm quý, không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn nên có trong thực đơn hai lần một tuần do đặc tính tăng cường sức khỏe của nó. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại cá đều giống nhau - một số loại thực sự tốt cho sức khỏe, bao gồm cả thịt phi lê cá tra.

CÁ TRA KHÔNG TỐT CHO SỨC KHOẺ

Bạn thường có thể tìm thấy phi lê cá tra trên các kệ hàng thực phẩm đông lạnh của Đức vì loại cá này rẻ, ít chất béo và có vị nhẹ. Chỉ riêng năm 2011, người dân Đức đã mua khoảng 40.000 tấn cá tra nhập cảng. Đây là loài cá nước ngọt sống ở vùng nước nhiệt đới ấm hơn. Ở đó, nó không dựa vào lớp chất béo dày, đó là lý do tại sao nó hầu như không chứa bất kỳ axit béo omega-3 lành mạnh nào. Chúng chủ yếu được tìm thấy trong các loại cá nước lạnh béo như cá trích và cá hồi.

Vì vậy, hãy sử dụng những loại cá như vậy để đáp ứng nhu cầu về iốt và chất béo omega-3 của bạn. Cá tra không thích hợp cho việc này và thường chứa thủy ngân, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh, cùng nhiều thứ khác. Ngoài ra, cá ăn được không đến từ cá nuôi trồng, vì nó được xem là có vấn đề cho sức khoẻ con ngươì.

NGUỒN GỐC CÁ TRA 

Những phi lê cá tra giá rẻ mà chúng ta có thể mua ở siêu thị thường đến từ các trang trại nuôi cá ở Việt Nam. Hình thức chăn nuôi này, được gọi là nuôi trồng thủy sản, tương tự như chăn nuôi tại nhà máy: tương tự như chăn nuôi gia súc hoặc lợn, có quá nhiều động vật trong một không gian nhỏ. Nước bị ô nhiễm bởi phân cá nên phải sử dụng kháng sinh trong thức ăn.

Đặc biệt, đồng bằng sông Cửu Long, nơi có nhiều sông ngòi nhất ở miền Nam Việt Nam, là nơi sản xuất loại cá tra này, bằng cách nuôi hồ hay bè. Hàng năm tổng kim ngạch xuất cảng thu được 1,7 tỷ US$. Tuy nhiên thị trường châu Âu gần đây đã sụt giảm khá nhiều, vì loại thuỷ sản này gần như đã âm thầm bị tẩy trên các siêu thị của Đức. Việc này trong tương lai sẽ ảnh hưởng lớn ngành sản xuất cá tra tại VN nhất là vùng đồng bằng sông Cữu Long trong thời điểm hiện tại.

CÁ TRA CHỨA QUÁ QUI ĐỊNH VỀ CÁC CHẤT ĐỘC HẠI

Ngoài kháng sinh, các loại cá nước ngọt phổ biến còn có thể chứa chất gây ô nhiễm có hại. Khi phi lê cá tra được chế biến, chúng thường được rửa bằng axit photphat và axit xitric, vì những chất này liên kết với nước trong cá, khiến cá nặng hơn. Sau khi rã đông, phốt phát vẫn còn trong cá tra và sẽ được hấp thụ vào người tiêu thụ.

So với một số loài cá khác, cá tra thực chất chỉ bị nhiễm lượng thủy ngân ở mức từ nhỏ đến trung bình. Cho đến nay, lượng thủy ngân lớn nhất được tìm thấy trong các loài cá săn mồi như cá ngừ, cá kiếm, cá tuyết, cá thịt trắng và cá pike. Cái gọi là thủy ngân methyl đặc biệt độc hại đối với hệ thần kinh và sự phát triển não bộ của chúng ta, đó là lý do tại sao Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) khuyên không nên ăn cá có chứa thủy ngân, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và trẻ em.

Nếu bạn vẫn muốn ăn cá tra - hoặc thịt từ các loài cá khác - hãy tìmký hiệu ghi dấu ASC (Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản) khi mua - con dấu phê duyệt hàng đầu thế giới cho cá nuôi. Ngoài ra còn có những con dấu khác có quy định nghiêm ngặt như “Bioland” hay “Naturland – Wildfisch”. Bạn có thể tìm thêm thông tin về điều này trong hướng dẫn về cá của Greenpeace.

Cá nhân tôi, một người tị nạn sống lâu năm ở Đức, rất tin tưởng những lời khuyên cho người tiêu của Trung Tâm Bảo Vệ người tiêu dùng của Đức (Die Verbraucherzentrale), họ thường đưa ra những lời khuyến cáo rất trung thực và có lợi cho người tiêu dùng. Đây là những tin tức mà trong tương lai gần sẽ thiệt hại nặng cho sự xuất cảng cá tra tại VN. Bà con nông dân VN, đang nuôi cá tra ở VN cũng nên chú ý đến bài biên khảo về cá tra này, để không bị thiệt hại khi đầu tư vào việc nuôi loại cá này.

Nguồn tham khảo:

1. Warum Sie keinen Pangasius-Fisch essen sollten: https://www.stern.de/genuss/essen/pangasius--warum-sie-diesen-fisch-lieber-nicht-essen-sollten-8228064.html

2. 6 Gründe, warum wir keinen Zucht-Fisch, Pangasius oder Tilapia Fisch essen: https://www.gesundheute.com/6-gruende-warum-ich-keinen-tilapia-esse/

3. Der umstrittene Fisch: Alles, was Du über Pangasius wissen solltest: https://www.deine-angelwelt.de/fischarten-blog/friedfische/pangasius/

Biên khảo từ Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 25 Februar 2024