LỰC LƯỢNG DÂN QUÂN HUTHI BẤT NGỜ CHỌC THỦNG HỆ THỐNG PHÒNG THỦ THAAD CỦA ISRAEL VÀ HOA KỲ

Hệ thống phòng thủ THAAD của Hoa Kỳ bị mất mặt trong cuộc tấn công của Huthi vào phi trường Israel. Làm sao một nhóm phiến quân có thể làm mất mặt siêu cường quốc như thế này? chi tiết được đưa ra như dưới đây:

Hỏa tiễn đã bất ngờ rơi xuống phi trường chính và lớn nhất của Israel, Ben Gurion, vào sáng Chủ Nhật 4/5. Theo CNN đưa tin, vụ va chạm không thể ngăn chặn được mặc dù quân đội Israel đã có nhiều nỗ lực đánh chặn và các hệ thống phòng không tối tân nhất hiện nay, bao gồm hỏa tiễn đánh chặn Arrow và hệ thống THAAD của Mỹ.

Theo thông tin từ trang tin AP7AM của Ấn Độ, lực lượng dân quân Huthi của Yemen đã ngay lập tức nhận trách nhiệm về vụ tấn công.

Người phát ngôn của nhóm, Yahya Saree, sau đó đã tuyên bố "phong tỏa toàn diện trên không" đối với Israel. Một số hãng hàng không quốc tế, bao gồm Lufthansa, Swiss và Brussels Airlines, sau đó đã hủy các chuyến bay tới Israel, CNN đưa tin.

Vụ việc này cho thấy một vấn đề cơ bản mà Hoa Kỳ và các đồng minh đã phải đối mặt trong nhiều tháng: Bất chấp các cuộc không kích dữ dội, sử dụng kỹ nghệ vũ khí tối tân và, theo CNN, chi phí gần một tỷ đô la Mỹ chỉ trong ba tuần đầu tiên của hoạt động quân sự hiện tại, Hoa Kỳ vẫn không thể giành được ưu thế trên không tại Yemen.

Người Huthi vẫn có khả năng tấn công các mục tiêu ở khoảng cách xa, có thể là tàu thuyền ở Biển Đỏ hoặc giờ đây là cơ sở hạ tầng dân sự ở Israel. Họ cũng tuyên bố đã xử dụng hỏa tiễn siêu thanh trong cuộc tấn công vào phi trường Ben Gurion.

Chiến dịch Huthi và các cuộc không kích của Hoa Kỳ

Chiến dịch của Huthi ở Biển Đỏ có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động vận chuyển trên thế giới. Theo CNN, kể từ tháng 10 năm 2023, các chiến binh Yemen đã thực hiện hơn 170 cuộc tấn công vào tàu chiến Hoa Kỳ ở Biển Đỏ.

Chỉ riêng trong sáu tuần qua, Huthi đã phóng 77 máy bay không người lái Kamikaze, 30 hỏa tiễn hành trình, 24 hỏa tiễn đạn đạo tầm trung và 23 hỏa tiễn địa không, nhằm vào lực lượng Hoa Kỳ, các mục tiêu hải quân ở Biển Đỏ hoặc Israel.

Theo hãng thông tấn Ilkha của Thổ Nhĩ Kỳ, Hoa Kỳ đã thực hiện hơn 900 cuộc không kích ở miền bắc và miền trung Yemen kể từ ngày 15 tháng 3. Theo Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, hơn 700 mục tiêu đã bị tấn công.

Theo Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ Centcom, số vụ phóng hỏa tiễn đạn đạo của Huthis đã giảm 87% và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái dùng một lần đã giảm 65% kể từ khi các hoạt động này bắt đầu.

Ngược lại, CNN đưa tin rằng các cơ quan tình báo Hoa Kỳ tin rằng nhiều tuần ném bom không làm thay đổi nhiều khả năng của Huthis  tiếp tục bắn hỏa tiễn vào các tàu thương mại và tàu của Hoa Kỳ ở Biển Đỏ và Israel. Tương tự như vậy, cơ cấu chỉ huy và kiểm soát của lực lượng dân quân vẫn phần lớn được giữ nguyên.

Kho vũ khí của Huthi

Kho vũ khí của Huthi mạnh hơn đáng kể so với những gì các nhà chiến lược quân sự Tây phương vẫn nghĩ từ lâu. Theo báo cáo của Trung tâm Wilson, Iran đã cung cấp vũ khí ngày càng phức tạp cho người Huthis kể từ ít nhất năm 2009.

Bắt đầu từ năm 2015, Lực lượng Quds, lực lượng hải ngoại của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, đã bắt đầu gửi các bộ phận tên lửa để lắp ráp tại địa phương. Họ cũng kết hợp các thành phần từ Iran và các bộ phận có sẵn trên thị trường để sản xuất máy bay không người lái tại địa phương.

Những vũ khí này cùng với các cố vấn quân sự và đào tạo đã giúp chuyển đổi lực lượng dân quân bộ lạc trước đây thành lực lượng chiến đấu có kỷ luật và được trang bị vũ khí tốt.

Theo tài liệu của Trung tâm Wilson, lực lượng dân quân Huthi hiện có hỏa tiễn có tầm bắn lên tới 2.000 km và máy bay không người lái có tầm bắn lên tới 2.500 km.

Khả năng phòng không của Huthis đặc biệt đáng chú ý. Theo hãng thông tấn Iran ABNA, phong trào này đã phát triển các hỏa tiễn nội địa như hỏa tiễn tầm trung Thaqeb, Barq, Fatir và Hatem, có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở độ cao lớn.

Theo ABNA, họ cũng đã phát triển các trang thiết bị theo dõi điện tử cho phép họ xác định và theo dõi mục tiêu mà không cần tới Radar.

Hỏa tiễn phòng không

Theo tạp chí thương mại The War Zone (TWZ), quân Huthi có nhiều loại hỏa tiễn phòng không trong kho vũ khí của họ. Trong đó có Barq-1 và Barq-2, được giới thiệu công khai vào tháng 9 năm 2023.

Theo Huthi, những hỏa tiễn này có tầm bắn tối đa lần lượt là 50 và 70 km và có thể tấn công mục tiêu ở độ cao lên tới 15 và 20 km.

Một mối đe dọa đặc biệt đến từ hệ thống phòng không phản lực nhỏ được gọi là "358" hoặc "SA-67" hoặc "Saqr". Có khả năng đây là sự kết hợp giữa máy bay không người lái ("đạn dược rình rập"), hỏa tiễn hành trình và  hỏa tiễn đánh chặn—một thiết kế phòng không hoàn toàn mới.

Tổn thất của Hoa Kỳ

Việc mất máy bay không người lái MQ-9 Reaper đặc biệt gây ra nhiều vấn đề. Theo hãng thông tấn Ilkha của Thổ Nhĩ Kỳ, Houthis đã bắn hạ bảy máy bay không người lái tinh vi này chỉ trong vòng chưa đầy sáu tuần , mỗi chiếc có giá khoảng 30 triệu đô la.

Hãng thông tấn Iran ABNA thậm chí còn đưa tin rằng Huthi được cho là đã bắn hạ tổng cộng 21 chiếc Reaper kể từ tháng 12 năm 2023.

Reaper

Những tổn thất này làm ảnh hưởng đáng kể đến chiến lược của Mỹ. Theo CNN, Hoa Kỳ muốn giành được ưu thế trên không ở Yemen trong vòng 30 ngày và làm suy yếu hệ thống phòng không của Huthi đủ để bước vào giai đoạn mới.

Điều này nên tập trung vào việc tăng cường tình báo và giám sát các nhà lãnh đạo cao cấp của Huthi để có thể ám sát họ. Nhưng nền tảng phù hợp nhất cho nhiệm vụ này, máy bay không người lái MQ-9 Reaper, lại không hoạt động ở Yemen.

Hoa Kỳ: Rủi ro chiến lược cao

Phản ứng của Hoa Kỳ bao gồm việcđiều động máy bay chiến đấu tối tân. Theo báo cáo của Quân đội Bulgaria, Hoa Kỳ đang xử dụng các chiến đấu cơc F-35C từ Hàng không mẫu hạm Carl Vinson. Chúng thực hiện các cuộc tấn công bằng bom chính xác GBU-31 nặng 2.000 Pound và vũ khí AGM-154 Joint Standoff nhằm vào các mục tiêu của lực lượng Huthi do Iran hậu thuẫn ở miền tây Yemen.

Bằng cách điều động máy bay phản lực có người lái, Hoa Kỳ cũng đang chấp nhận một rủi ro chiến lược cao: việc một máy bay chiến đấu F-35 bị một nhóm phiến quân bắn hạ không chỉ là một tổn thất quân sự đáng kể mà còn là một thất bại mang tính biểu tượng, uy tín về ưu thế trên không của Tây phương sẽ bị đe dọa.

Việc liên tục mất đi các máy bay không người lái tối tân đã cho thấy một thất bại chiến lược của Hoa Kỳ, không chỉ giới hạn ở Yemen. Việc cường quốc quân sự lớn nhất thế giới không thể chống lại hiệu quả một nhóm phiến quân có thể đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về uy tín quân sự của nước này.

Mặc dù xử dụng kỹ nghệ quân sự tối tân, bao gồmcác oanh tạc cơ tàng hình và máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, Hoa Kỳ vẫn không thể giành được ưu thế trên không ở Yemen.

Rủi ro tại phi trường Ben-Gurion và sự thất bại của hệ thống THAAD (Hệ thống phòng thủ hỏa tiễn tầm cao giai đoạn cuối) của Mỹ cũng gây ra hậu quả về mặt quân sự. Hệ thống phòng thủ hỏa tiễn hiện đại này, được chế tạo chuyên biệt để chống lại hỏa tiễn đạn đạo và có giá hơn một tỷ đô la cho mỗi hệ thống, đã không thể đánh chặn hỏa tiễn của Huthi.

THAAD được coi là một trong những thành phần tối tân nhất của hệ thống phòng thủ hỏa tiễn của Hoa Kỳ và cũng được trang bị ở Nam Hàn, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Xê Út. Thực tế là hệ thống uy tín này đã thất bại trước hỏa tiễn do một nhóm phiến quân bắn đi là một tín hiệu cảnh báo khác về giới hạn của ưu thế công nghệ trong các cuộc xung đột hiện nayi.

Những khó khăn mà Hoa Kỳ phải đối mặt ở Yemen có sự tương đồng đáng ngạc nhiên với cuộc xung đột ở Ukraine: Ngay cả Nga, với kho vũ khí chiến đấu và vũ khí chính xác hùng mạnh, cũng không thể đạt được ưu thế hoàn toàn trên không ở Ukraine.

Nhưng không giống như quân nổi dậy Huthi ở Yemen, Ukraine có hệ thống phòng không mạnh nhất Âu châu, kết hợp giữa hệ thống của Liên Xô và hệ thống tối tân của Tây phương. Trong khi Nga đang chiến đấu chống lại quân đội nhà nước có sự hỗ trợ mạnh mẽ của Tây phương, thì Hoa Kỳ lại đang thất bại trước một nhóm phiến quân chỉ có phạm vi khu vực hạn chế.

Thực tế là Huthi có thể tấn công Không quân Hoa Kỳ theo cách tương tự như quân đội thông thường cho thấy chiến tranh đã thay đổi nhiều như thế nào. Khả năng phòng thủ chống lại chiến đấu cơ  tối tân và máy bay không người lái tối tân không còn chỉ dành riêng cho các cường quốc quân sự nữa. Điều này về cơ bản thách thức các học thuyết quân sự đã được thiết lập dựa trên giả định về ưu thế trên không.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 7 Mai 2025