AN NINH KHU VỰC - ANH VÀ PHÁP, HAI CƯỜNG QUỐC HẠT NHÂN ÂU CHÂU ĐOÀN KẾT VỀ MẶT QUÂN SỰ

Tổng thống Pháp đang có chuyến thăm cấp quốc gia tới Anh. Trọng tâm sẽ là mở rộng phòng thủ chung. Đức có thể hưởng lợi từ liên minh an ninh này không?

Khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến Anh vào thứ Ba 8/7 trong chuyến thăm cấp quốc gia kéo dài 3 ngày, ông sẽ gửi một số thông điệp tới Donald Trump. Đầu tiên, người Pháp sẽ được Vua Charles III tiếp đón long trọng, thậm chí trước cả tổng thống Mỹ.

Thứ hai, hai cường quốc hạt nhân Âu châu muốn chứng minh rằng Âu châu sẵn sàng tự vệ, điều mà Đức cũng có thể hưởng lợi. Tuy nhiên, một thỏa thuận tị nạn có thể xảy ra giữa London và Paris ẩn chứa khả năng xảy ra xung đột chính trị trong EU.

Kể từ khi nhậm chức, Thủ tướng Friedrich Merz đã thúc đẩy một cây dù hạt nhân riêng cho Âu châu, độc lập với Hoa Kỳ và đang tìm kiếm mối quan hệ đối tác an ninh chặt chẽ hơn với Pháp và Anh.

Hiệp ước Aachen đã được ký kết với Paris vào năm 2019, trong đó cũng bao gồm một điều khoản hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp xảy ra khủng hoảng quốc phòng. Merz có kế hoạch ký một liên minh tương tự với Thủ tướng Anh Keir Starmer tại London vào ngày 17 tháng 7.

Anh và Pháp là hai quốc gia Âu châu duy nhất có vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, tàu ngầm hạt nhân của Anh nằm dưới sự chỉ huy của NATO, trong khi Pháp độc lập quyết định về việc xử dụng tiềm năng răn đe của mình. London và Paris cũng nằm trong số năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và do đó có ảnh hưởng quốc tế lớn hơn Berlin.

Pháp và Anh đã đồng ý về quan hệ đối tác an ninh toàn diện vào năm 2010 trong cái gọi là Hiệp ước Lancaster House. Thỏa thuận này hiện cũng đóng vai trò là bản thiết kế cho thỏa thuận quốc phòng đã được đàm phán giữa London và Berlin, mà cả hai bên đã đặt nền móng vào năm ngoái với Thỏa thuận Trinity House về hợp tác quân sự

Với mối quan hệ an ninh chặt chẽ giữa ba quốc gia và mối đe dọa chung do hành động xâm lược của Nga ở Ukraine gây ra, chuyến thăm cấp quốc gia của Macron tới Berlin đang được theo dõi chặt chẽ. "Tình hình địa chính trị đã thay đổi, khiến cho một thỏa thuận trở nên cấp bách hơn", Sébastien Maillard, cố vấn đặc biệt của Viện Jacques Delors, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.

Jakob Ross của Hội đồng quan hệ đối ngoại Đức (DGAP) tại Berlin cho biết rằng gần đây Pháp cũng đã đồng ý về quan hệ đối tác an ninh với Ba Lan. "Nhiều điều trùng lặp với cam kết hỗ trợ lẫn nhau của NATO", Ross nói, cảnh báo, "mối nguy hiểm là Âu châu sẽ bị chia cắt do hậu quả này".

Macron và vợ Brigitte sẽ đến Lâu đài Windsor đầu tiên theo lời mời của Vua Charles III và sẽ gặp Starmer để đàm phán chính trị tại London vào thứ năm 10/7. "Chuyến thăm này chứng minh chiều sâu mối quan hệ của chúng ta, mối quan hệ gắn kết hai quốc gia và nhân dân chúng ta", Điện Élysée đã thông báo với truyền thông.

Tuy nhiên, trên thực tế, đây là chuyến thăm cấp quốc gia đầu tiên của một nguyên thủ quốc gia EU kể từ Brexit. Mối quan hệ giữa Paris và London trở nên lạnh nhạt sau khi Anh rời khỏi EU đến nỗi vào năm 2022, cựu Thủ tướng Liz Truss không còn chắc chắn liệu bà có nên coi Macron là "bạn hay thù" hay không ?.

Kể từ khi Thủ tướng hiện tại Starmer khởi xướng "thiết lập lại" mối quan hệ với EU và chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Trump đã đưa người Âu châu lại gần nhau hơn, mối quan hệ giữa London và Paris cũng được cải thiện. Theo Điện Élysée, hội nghị thượng đỉnh giữa Anh và EU vào ngày 19 tháng 5 tại London đã tạo cơ sở cho sự hợp tác chặt chẽ hơn trong lĩnh vực quốc phòng.

Trọng tâm của chuyến thăm của Macron là việc gia hạn Hiệp ước Lancaster House năm 2010 đã đề cập ở trên, ngoài hợp tác quân sự sâu rộng, còn bao gồm một hiệp ước hỗ trợ lẫn nhau. Vào thời điểm đó, cả hai bên đều tuyên bố rằng mối đe dọa đối với "lợi ích sống còn" của một quốc gia cũng cấu thành mối đe dọa đối với quốc gia kia.

Berlin sẽ hoan nghênh lời hứa này được mở rộng bao gồm cả chiều kích Âu châu. "Tuy nhiên, không ai muốn mạo hiểm cắt đứt quan hệ với Hoa Kỳ", chuyên gia Ross của DGAP cho biết

Thỏa thuận tị nạn tế nhị

Starmer và Macron cũng muốn tái khẳng định cái gọi là "liên minh tự nguyện" của họ, nhằm bảo đảm lệnh ngừng bắn có thể xảy ra ở Ukraine. Để đạt được mục đích này, hai nhà lãnh đạo sẽ cùng nhau đến căn cứ quân sự Northwood vào thứ năm để nhấn mạnh cam kết của họ trong việc trang bị cho lực lượng gìn giữ hòa bình như vậy những người lính của riêng họ. Cho đến nay, Berlin vẫn né tránh vấn đề này. London nhấn mạnh vào các bảo đảm an ninh của Hoa Kỳ, điều mà Trump vẫn chưa cung cấp.

Nhưng những câu hỏi mở và bất ổn chính trị vẫn tồn tại ngoài chính sách an ninh. Starmer cũng muốn xử dụng cuộc gặp với Macron để ngăn chặn tình trạng người tị nạn nhập cảnh vào Vương quốc Anh qua eo biển Manche trước đây không được kiểm soát.

Trong sáu tháng đầu tiên, hơn 20.000 người đã nhập cảnh bất hợp pháp vào Vương quốc Anh theo cách này, tăng gần 50% so với năm trước. Các chính trị gia Anh cáo buộc cảnh sát Pháp làm việc quá ít để chống lại các băng nhóm buôn người.

Paris được cho là sẵn sàng tiếp nhận lại những người tị nạn bất hợp pháp trên thuyền trong một số điều kiện nhất định. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là Pháp có thể chuyển những người nhập cư này đến các quốc gia EU mà họ đã nhập cảnh đầu tiên. Năm quốc gia, bao gồm Hy Lạp và Malta, đã tuyên bố phản đối. Ý cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi một thỏa thuận song phương như vậy giữa Paris và London.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 8 Juli 2025