DƯỚI THỜI RAJOELINA, NGƯỜI DÂN MADAGAKAR CHẲNG CÒN CHÚT HY                         VỌNG NÀO -  "GIỜ ĐÂY THÌ ÍT NHẤT CÓ 20% "

Tin SZ.de: Hàng ngàn thanh niên đã biểu tình phản đối chính phủ trong nhiều tuần, rồi quân đội lên nắm chính quyền. Liệu cuộc đấu tranh ở Madagascar có đạt được mục tiêu hay sẽ chuyển biến qua một ngỏ rẻ khác?

Cô gái 29 tuổi,  Olivia Rasetison cho biết cô vẫn chưa thể tin nổi những gì đã xảy ra ở Madagascar trong 3 tuần qua. "Mọi chuyện diễn ra quá nhanh." Ngày 25 tháng 9, cô gái này kể lại qua điện thoại từ thủ đô Antananarivo rằng cô đã lần đầu tiên xuống đường biểu tình phản đối chính phủ cùng hàng ngàn thanh niên khác. Và giờ đây, khi chính phủ đã thực sự sụp đổ, Tổng thống Andry Rajoelina đã bỏ trốn và bị truất phế. "Tôi rất vui vì điều đó," cô gái trẻ nói. Tuy nhiên, cô không mấy vui mừng về việc ai đang lấp đầy khoảng trống quyền lực ở Madagascar?: Đại tá Michael Randrianirina, người đứng đầu đơn vị Capsat tinh nhuệ, người đã đứng về phía những người biểu tình vào cuối tuần qua, qua đó quyết định cuộc đấu tay đôi kéo dài hàng tuần của họ với tổng thống. Ông là người đàn ông quyền lực mới ở quốc đảo ngoài khơi bờ biển phía đông nam châu Phi, và dự kiến ​​sẽ tuyên thệ nhậm chức tổng thống vào thứ Sáu 17 tháng 10. Cô Olivia Rasetison nói tiếp : "Đây chắc chắn không phải là kịch bản tốt nhất."

Nhà nước không thể đáp ứng ngay những nhu cầu cơ bản của người dân

Phong trào biểu tình ở Madagascar, chủ yếu do những người trẻ thuộc thế hệ Z lãnh đạo, đang rơi vào một tình huống kỳ lạ. Phong trào đã thách thức chính phủ và giành chiến thắng, một thành công lớn và được quốc tế ca ngợi. Nhưng đồng thời, họ lo ngại rằng những người bạn mới trong quân đội sắp giành lấy thành công này từ tay họ. Câu hỏi đặt ra là: Liệu quân đội có chia sẻ quyền lực và trao trả lại sau hai năm nữa, chậm nhất là như họ tuyên bố? Hay cuộc nổi dậy của thanh niên Madagascar sẽ kết thúc bằng chế độ quân sự trong tương lai?

Cô Olivia Rasetison làm việc cho một tổ chức phi chính phủ; cô từ chối tiết lộ đó là tổ chức nào. Cô tham gia biểu tình với tư cách cá nhân, và giờ đây, với tư cách cá nhân, cô tham gia vào phong trào. Điều này không liên quan gì đến công việc của cô.

Cô cho biết ban đầu, các cuộc biểu tình diễn ra phi chính trị. Cô và bạn bè xuống đường vì chính phủ Madagascar, một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, thậm chí không thể đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân. Căn nhà của cô đang ở, bị mất điện ít nhất 6 tiếng mỗi ngày, và nước máy chỉ chảy ra vài tiếng vào ban đêm. Mỗi đêm, cô thức dậy lúc 2 giờ sáng, đổ đầy bình nước cho ngày hôm sau cho đến khi hết nước, rồi lại đi ngủ.

Tổng thống thử dùng hơi cay và dùi cui để đàn áp và rồi đã thất bại

"Ban đầu, chúng tôi chỉ muốn được lắng nghe", cô Rasetison nói. Nhưng các cuộc biểu tình nhanh chóng chuyển sang hướng chống lại chính phủ, một phần vì chính phủ đã đáp trả bằng vũ lực, xử dụng hơi cay, dùi cui và súng. Theo Liên Hợp Quốc, 22 người đã thiệt mạng trong những ngày đầu tiên của các cuộc biểu tình. Mọi nỗ lực của tổng thống nhằm xoa dịu cơn giận dữ trên đường phố sau khi bạo lực leo thang đều thất bại.

Số phận chính trị của ông cuối cùng đã được định đoạt bởi cuộc binh biến của đơn vị lính Capsat tinh nhuệ, những người đã đào ngũ sang phe biểu tình hôm thứ Bảy tuần trước. Một ngày sau, Tổng thống Rajoelina đã chạy trốn đến một "nơi an toàn", như ông tuyên bố trong một tin nhắn trên Facebook vào tối thứ Hai 13 tháng 10. Ông được cho là đang ở Dubai. Theo các báo cáo truyền thông liên tục, một máy bay quân sự Pháp đã đưa ông rời khỏi đất nước một ngày trước đó. Rajoelina mang theo thông hành Pháp bên cạnh thông hành Madagascar.

Đó là một cuộc đào tẩu gợi nhớ đến thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Và một cuộc đào tẩu đã củng cố thêm một thành phần chống Pháp trong phong trào biểu tình vốn trước đây chỉ đóng một vai trò nhỏ, đặc biệt là khi so sánh với những biến động ở Niger hoặc Mali trong những năm gần đây. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đóng một vai trò quan trọng trong việc này. Ông mô tả các sự kiện ở Madagascar là "vô cùng đáng lo ngại" và cảnh báo về "sự can thiệp của nước ngoài", trong khi nhiều người dân trong nước coi sự hỗ trợ của Pháp trong việc đào tẩu của Tổng thống Rajoelina vốn không được lòng dân chỉ là sự can thiệp của nước ngoài. "Vào lúc này," cô Olivia Rasetison nói, "người dân cũng hướng sự phẫn nộ của họ về phía Pháp."

Một vị đại tá hoàn toàn vô danh giờ đây đang nắm quyền điều hành

Cuộc tiếp nhận quyền llaxnh đạo của quân đội sau đó đã diễn ra vào thứ Ba 14 tháng 10. Trước dinh tổng thống ở Antananarivo, Đại tá Randrianirina, người trước đó hoàn toàn vô danh, đã tuyên bố rằng Madagascar không còn chính phủ nữa. Ông hỏi liệu ông và quân đội có nên nắm quyền kiểm soát và chấm dứt tình trạng hỗn loạn hay không?. Đáp lại đám đông là những tiếng reo hò. Cô Olivia Rasetison cũng có mặt tại đó vào ngày hôm đó.

Có thể giới trẻ thế hệ Z của Madagaskar, rồi đây lại phải tiếp tục lên đường cho  việc tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi của mình, tiếp tục bảo đảm rằng họ sẽ không bị bỏ rơi, ngoại trừ việc đối tác của họ không còn là Tổng thống Rajoelina nữa, mà là một người mới, Đại tá Randrianirina, một người vô danh vừa bước lên vũ đài chính trị. 

Liệu trong 2 năm tới hay có lẽ còn lâu hơn nữa, người dân nước này mới có được một tương lai tươi sáng hơn.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 18 tháng 10 năm 2025