TẠI SAO UKRAINE  KHÔNG MUỐN MUA  F-16 CỦA MỸ MÀ MUA JAS 39 GRIPEN E CỦA THỤY ĐIỂN ?

Trong tương lai, Ukraine sẽ dựa vào các chiến đấu cơ của Thụy Điển thay vì các chiến F-16 của Mỹ. Các chuyên gia gọi đây là một quyết định chiến lược của Kiew..

Tuần trước, Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đã ký một biên bản ghi nhớ, dự kiến ​​sẽ cung cấp tới 150 chiến đấu cơ JAS 39 Gripen E của Thụy Điển cho Ukraine. Các nhà phân tích quân sự gọi đây là một "quyết định chiến lược". Tuy nhiên, có thể sẽ mất một thời gian nữa những chiếc máy bay đầu tiên mới thực sự hoạt động tại Ukraine.

Cho đến nay, các phi công Ukraine đã lái những chiếc các chiến đấu F-16 của Mỹ mà Ukraine nhận được từ các đồng minh Âu châu. Các quốc gia này đã thay thế những chiếc F-16 của mình bằng những chiếc F-35 tối tân hơn. Tuy nhiên, bản thân Hoa Kỳ chưa bao giờ trực tiếp cung cấp bất kỳ một chiến đấu cơ cho Ukraine, chuyên gia quân sự Alexander Kovalenko nhấn mạnh với "Radio Liberty".

Nhu cầu về an ninh lập kế hoạch có thể cũng ảnh hưởng đến quyết định này. Kovalenko giải thích: "Gần đây, Hoa Kỳ đã cho thấy họ không phải là một đối tác ổn định, và điều này không chỉ đúng với chính quyền Donald Trump mà còn đúng với Joe Biden, người chưa từng nhận được bất kỳ chiếc F-16 nào trực tiếp từ Hoa Kỳ."

Nhà phân tích quân sự Oleg Zhdanov cũng coi đây là một sự thay đổi chiến lược: "Chiến lược của chúng tôi hiện nay là giữ khoảng cách càng xa càng tốt với Hoa Kỳ. Bất ổn chính trị khiến Hoa Kỳ trở thành một đối tác không đáng tin cậy."

Thỏa thuận dài hạn đã được thống nhất

Thỏa thuận mới giữa Thụy Điển và Ukraine được lên kế hoạch kéo dài từ 10 đến 15 năm và dự kiến ​​có giá trị khoảng 10 tỷ đô la Mỹ. Thỏa thuận này không chỉ bao gồm việc chuyển giao máy bay mà còn bao gồm việc đào tạo phi công Ukraine và thiết lập một căn cứ kỹ thuật chung để bảo trì và sửa chữa. Các phi công Ukraine đã bắt đầu khóa huấn luyện đầu tiên trên máy bay chiến đấu Gripen vào tháng 8 năm 2023.

Trong chuyến thăm Thụy Điển, Zelenskyy bày tỏ sự lạc quan về việc "nhận được ít nhất 100 chiếc máy bay này". Kristersson tuyên bố rằng đất nước của ông sẽ đóng góp vào sự phát triển của Không quân Ukraine mới và hùng mạnh.

Tuy nhiên, báo chí Thụy Điển, bao gồm cả tờ "Aftonbladet", chỉ ra rằng vẫn còn một chặng đường dài trước khi những chiếc máy bay phản lực Gripen mới nhất thực sự bảo vệ không phận Ukraine. Theo báo cáo, có thể mất tới ba năm trước khi thế hệ Gripen mới được chuyển giao cho Ukraine. Vấn đề tài chính cũng là một vấn đề, vì một đơn đặt hàng hơn 100 máy bay chiến đấu đòi hỏi nguồn lực đáng kể, và các đồng minh Tây phương của Ukraine cũng sẽ phải đóng một vai trò quan trọng trong việc này. Tuy nhiên, những đợt giao hàng đầu tiên của các mẫu Gripen cũ có thể diễn ra sớm nhất là vào năm 2026 để củng cố năng lực phòng thủ của Ukraine trong ngắn hạn.

Chiến đấu cơ với kỹ thuật cao và tầm bay 500 km

Chiến đấu cơ JAS 39 Gripen E được coi là một trong những chiến đấu cơ đa dụng tối tân nhất thế giới. Phi cơ này do Saab phát triển, kết hợp khả năng di động, tầm bay và hệ thống điện tử hàng không kỹ thuật cao. Mẫu phi cơ chiến đấu này được trang bị động cơ Volvo mạnh mẽ hơn, tầm bay xa hơn, cùng hệ thống Radar và điện tử tinh vi cho phép phi công nhận biết và tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc. Gripen có thể triển khai bom dẫn đường với tầm bắn lên tới 500 km, đủ xa để hoạt động ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không đối phương. Nó cũng có khả năng mang bom chính xác dẫn đường bằng Laser, hỏa tiễn không địa và hỏa tiễn chống hạm.

Một lợi thế khác: Không giống như chiến đấu cơ F-16, Gripen cũng có thể phóng hỏa tiễn hành trình Taurus của Đức, với điều kiện Berlin chấp thuận việc chuyển giao chúng cho Ukraine. Điều này có thể mang lại cho Ukraine, lần đầu tiên, một máy bay hoạt động theo tiêu chuẩn cao nhất của Tây phương về tầm bay, tính linh hoạt và độ chính xác cao.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 28 tháng 10 năm 2025