ĐỨC NGHI NGỜ CÓ NẠN BUÔN NGƯỜI TRONG SỐ CÁC HỌC VIÊN ĐẾN TỪ VIỆT NAM CẢNH SÁT HÌNH SỰ LIÊN BANG ĐANG ĐIỀU TRA

Bài viết của Hannah Weber và Adrian Bartocha, rbb: Ngày càng có nhiều học viên từ Việt Nam đến Đức với những khó khăn đáng kể là về ngôn ngữ, mặc dù họ đã có chứng chỉ ngoại ngữ. Các trường dạy nghề báo cáo tình trạng làm việc quá sức, và các công đoàn báo cáo tình trạng bóc lột. Một số học viên biến mất khỏi thị trường lao động không một dấu vết.

Tại Trường Brillat-Savarin ở Berlin-Weißensee, một số lượng đáng kể học viên đến từ Việt Nam và hiện họ không còn đến lớp học tại trường. Khoảng 1/3 số học viên ghi danh học ở trường này vào ban đầu,  đã vắng mặt. "Không ai biết họ đã đi đâu", Sebastian Riesner thuộc Công đoàn Thực phẩm, Đồ uống và Ăn uống (NGG), đồng thời là thành viên của hội nghị trường, cho biết. "Tốt nhất", Riesner nói, những người trẻ tuổi này "sẽ vào làm móng tay ở tiệm nào đó, tệ nhất là đi bán dâm, để trả nợ." Trường có khoảng 5.000 học viên trong ngành khách sạn, trong đó khoảng 700 người đến từ Việt Nam. Điều đáng chú ý là nhiều người có chứng chỉ tiếng Đức B1 chính thức, nhưng lại gần như không nói được tiếng Đức. Chứng chỉ này là điều kiện tiên quyết để được cấp thị thực đào tạo.

"Hoạt động thường xuyên khó có thể thực hiện được" Gerrit Buchhorn, Giám đốc Điều hành của hiệp hội người xử dụng lao động DEHOGA Berlin và cũng là thành viên của hội nghị trường, mô tả tình hình là "rất, rất khó khăn". Học viên Việt Nam không thể theo kịp bài học, giáo viên quá tải, và hoạt động thường xuyên gần như không thể kiểm soát được. "Tôi không muốn loại trừ khả năng có điều gì đó không ổn," Buchhorn nói. Theo công đoàn NGG, những vấn đề tương tự cũng tồn tại trên khắp nước Đức. Theo Cơ quan Việc làm Liên bang, hiện có khoảng 16.000 thanh niên Việt Nam đang hoàn thành chương trình đào tạo tại Đức, trong đó có gần 2.000 người ở Berlin. Số liệu chính xác vẫn chưa được công bố. Ví dụ, hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu người Việt Nam có thị thực đào tạo thực sự đã nộp đơn xin giấy phép cư trú hoặc bao nhiêu người đã bỏ dở chương trình đào tạo và bị yêu cầu rời khỏi Đức. 

Một điều chắc chắn là: số lượng thực tập sinh từ Việt Nam đang liên tục tăng; chỉ riêng trong năm 2024, đã có khoảng 4.000 thực tập sinh từ Việt Nam đến Đức.

"Thị trường mờ ám" Tại Việt Nam, các công ty tư nhân tuyển dụng người trẻ với lời hứa sẽ lo liệu mọi thủ tục hợp đồng, rà soát ngôn ngữ và thị thực. Theo thông tin từ nghiên cứu của "rbb24", họ tính chi phí lên tới 20.000 Euro cho việc này. Nhiều người lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. "Người ta được hứa hẹn đủ điều", ông Buchhorn, người đứng đầu DEHOGA, nói. 

Bản thân ông thường xuyên nhận được lời mời từ các trung gian. Chuyên gia di trú Mimi Vu nói về một "thị trường mờ ám", trong đó các trung gian tư nhân là một phần của mạng lưới tội phạm có tổ chức quốc tế. Điều này bao gồm cả việc buôn bán chứng chỉ ngoại ngữ giả. Một năm trước, truyền thông Việt Nam đã đưa tin về những bất thường trong các kỳ thi tiếng Đức. Viện Goethe cũng cảnh báo về chứng chỉ giả. Theo chuyên gia Vu, những thực tập sinh nợ nần chồng chất mà không có kỹ năng ngôn ngữ sẽ phải đối mặt với "nguy cơ bị bóc lột hết sức cao" ở Đức. Nghiên cứu của rbb24" đã thu thập được các tài liệu chứa hợp đồng bất hợp pháp, hình ảnh chỗ ở bừa bãi và lời khai của những người bị ảnh hưởng. Cục Cảnh sát Hình sự Liên bang (BKA) cũng xác nhận, sau khi điều tra, "một số dấu hiệu riêng lẻ cho thấy khả năng bóc lột thực tập sinh Việt Nam". Cơ quan này từ chối bình luận về "các cuộc điều tra đang diễn ra". "Buôn người thời hiện đại" Đối với đại diện NGG Riesner, nhiều công ty môi giới việc làm là "những tổ chức buôn lậu lao động giá rẻ đến Đức". Ông nói về "buôn lậu lao động và buôn người thời hiện đại". Nhiều thực tập sinh cuối cùng biến mất hoàn toàn khỏi thị trường đào tạo và bị buộc phải "làm việc không phép trong một nhà bếp hoặc tiệm làm móng nào đó". Các hiệp hội và công đoàn của người xử dụng lao động đều chỉ trích việc thiếu kiểm soát. Gerrit Buchhorn của DEHOGA (Hiệp hội Khách sạn và Dịch vụ Ăn uống Đức) kêu gọi một danh sách chính thức các nhà cung cấp uy tín và một hệ thống kiểm soát ràng buộc. Sebastian Riesner của NGG thậm chí còn đi xa hơn: Việc tuyển dụng nên do Cơ quan Việc làm Liên bang xử lý độc quyền, tuân theo các hướng dẫn pháp lý rõ ràng. "Khi mọi người rơi vào tình trạng việc làm bấp bênh hoặc biến mất, một nhà nước hợp hiến không thể thờ ơ", ông nói.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 4 tháng 10 năm 2025