VIỆC THỰC HIỆN GIẢI TRỪ VŨ KHÍ CỦA HAMAS SẼ ĐI VỀ ĐÂU - CÓ THỰC TẾ KHÔNG ?

Bài viết của tác giả Kersten Knipp đăng trên (DW Deutsch): Nhiều quốc gia muốn Hamas của Palestine phải bị giải trừ vũ khí. Tuy nhiên, điều này có thể sẽ gặp nhiều khó khăn vì nhiều lý do. Cũng có vấn đề tranh cãi về việc ai sẽ đảm bảo an ninh trong tương lai ở Dải Gaza.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo cho Hamas? 

Theo kế hoạch của Trump, lực lượng dân quân ở Dải Gaza của Palestine sẽ bị giải trừ vũ khí hoàn toàn. Nhưng cho tới nay điều này vẫn chưa xảy ra. Theo các báo cáo của truyền thông Israel, chẳng hạn như tờ Jerusalem Post, tổ chức Hồi giáo cực đoan này đang tham gia vào các cuộc đụng độ bạo lực với các nhóm đối thủ. Ít nhất  đã có 32 người được cho là đã thiệt mạng. Các Video cũng đang lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Hamas hành quyết hoặc tra tấn những người bị cáo buộc là cộng tác với Israel. Nhóm này được phân loại là một tổ chức khủng bố ở Đức, Liên minh Âu Châu, Hoa Kỳ và một số quốc gia khác.

Việc Hamas có thể bị giải trừ vũ khí thành công hay không hiện vẫn chưa chắc chắn. Tổng thống Mỹ Trump đã đưa ra những tuyên bố trái ngược nhau. "Hầu như toàn bộ khu vực đã tán thành kế hoạch phi quân sự hóa ngay lập tức Gaza, giải giáp Hamas và chấm dứt mọi mối đe dọa đối với an ninh của Israel", ông phát biểu trước Knesset, tức quốc hội Israel. Tuy nhiên, trên chuyến bay trở về Israel, ông tuyên bố rằng chính phủ của ông đã cho phép Hamas tạm thời tái vũ trang. Hamas đang nỗ lực khôi phục trật tự sau nhiều tháng chiến tranh.

"Một thông điệp rõ ràng"

Việc Hamas thể hiện sự hiện diện ngay sau khi Israel rút quân và điều động lực lượng vũ trang đến Thành phố Gaza đã gửi đi một thông điệp rõ ràng, theo Simon Wolfgang Fuchs, một học giả Hồi giáo tại Đại học Hebrew ở Jerusalem. "Hamas rõ ràng đang gửi đi một tín hiệu rằng họ không hề biến mất khỏi Dải Gaza. Ngược lại, họ vẫn tiếp tục khẳng định vai trò của mình tại đó."

Một phân tích của tổ chức cố vấn Atlantic Council của Mỹ cho thấy con đường giải giáp Hamas có thể sẽ còn kéo theo một thời gian rất dài. Chừng nào Hamas còn tồn tại, dù còn là một nhóm vũ trang, một phong trào chính trị, hay thậm chí chỉ là một ý tưởng, thì vẫn còn nguy cơ đáng kể, là Hamas sẽ giành lại ảnh hưởng ở Dải Gaza để thúc đẩy lợi ích riêng, báo cáo trên đã nêu rõ. Điều này dường như đang đúng trong thời điểm hiện tại.

Vũ khí là sự đảm bảo cho sự tồn tại

Ông Simon Engelkes, người đứng đầu văn phòng Quỹ Konrad Adenauer tại Ramallah, cho biết Hamas thực sự coi vũ khí là sự bảo đảm cho sự tồn tại của mình, cả về mặt quân sự, chính trị và biểu tượng. "Nếu không có sự đền bù chính trị cụ thể, Hamas có thể sẽ không đồng ý với một bước đi như vậy. 'Những đảm bảo an ninh' của Tổng thống Mỹ Trump rằng cuộc chiến ở Dải Gaza sẽ không tiếp diễn do thỏa thuận ngừng bắn sẽ không đủ vào thời điểm này."

Ngay cả khi các cấu trúc quân sự của Hamas bị suy yếu nghiêm trọng trong quá trình chiến tranh, các mạng lưới và sự hiện diện rõ ràng của tổ chức này ở Gaza vẫn còn nguyên vẹn, ông Engelkes tiếp tục. "Điều này cũng bảo đảm cho khả năng tồn tại chính trị của lực lượng Hamas trong ngắn hạn và trung hạn."

Ai chịu trách nhiệm về an ninh ở Dải Gaza?

Việc giải giáp hoàn toàn Hamas có thể sẽ rất khó khăn vì an ninh nội bộ ở Dải Gaza vẫn nằm trong tay Hamas cho đến ngày 7 tháng 10 năm 2023, ngày diễn ra cuộc tấn công vào Israel. Sau khi tiếp nhận chính quyền vùng lãnh thổ này vào năm 2007, Hamas chịu trách nhiệm về cảnh sát và an ninh nội bộ, cũng như hệ thống tư pháp và pháp lý.

Hiện vẫn chưa rõ ai sẽ đảm nhiệm những nhiệm vụ này trong tương lai. Ai Cập và Jordan đã tuyên bố rằng họ hiện đang chuẩn bị tới 5.000 lực lượng an ninh cho việc tiếp nhận giữ an ninh trong tương lai tại Dải Gaza. Lực lượng cảnh sát của Chính quyền Palestine cũng sẽ được đưa vào hoạt động này.

Nhưng đây mới chính là vấn đề, theo học giả Hồi giáo Fuchs. "Hoàn toàn có khả năng Israel sẽ phủ quyết các lực lượng địa phương này." Nguyên nhân là do chính quyền Jerusalem không muốn trao cho Chính quyền Palestine bất kỳ vai trò nào ở Gaza. Thay vào đó, họ quan tâm đến việc không cho phép bất kỳ lực lượng nào có bất kỳ mối liên hệ nào với chính quyền ở Ramallah hiện diện. "Về mặt này, hoàn toàn công khai về cách thức đạt được thỏa thuận về vấn đề này và sau đó là việc các cơ quan an ninh liên quan sẽ nằm trong tay ai ?."

Cảnh báo về mối đe dọa tiếp theo

Tuy nhiên, nhiều quốc gia không muốn Hamas trở thành mục tiêu. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cảnh báo về mối đe dọa đang diễn ra từ lực lượng dân quân này. "Một nhóm khủng bố với hàng nghìn chiến binh, đường hầm và vũ khí như vậy không thể bị tiêu diệt trong một sớm một chiều", Macron phát biểu sau khi lệnh ngừng bắn được ký kết tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập. Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố rằng đất nước ông sẵn sàng hỗ trợ giải trừ vũ khí của Hamas. Chính phủ liên bang Đức cũng phản đối bất kỳ sự hiện diện chính trị nào nữa của Hamas.

Cuộc tranh luận thực sự vẫn còn ở phía trước, Simon Engelkes nói. "Nó không chỉ liên quan đến vấn đề vũ khí, mà còn cả quyền kiểm soát chính trị và tính hợp pháp: Ai sẽ đại diện cho Gaza trong tương lai và với mức độ của thẩm quyền nào?"

Những mối nguy hiểm tiềm tàng cũng ở Âu châu.

Tuy nhiên, việc phớt lờ lợi ích của Hamas là rất nguy hiểm, Chủ tịch Cơ quan Tình báo Liên bang Martin Jäger cảnh báo tại phiên điều trần tại Quốc hội Đức. Nếu Hamas không tham gia vào một chính quyền chuyển tiếp ở Gaza, bị trục xuất khỏi Gaza, hoặc bị buộc phải quay trở lại hoạt động bí mật, thì "nguy cơ rất thực tế" là tổ chức này sẽ hoạt động bên ngoài Gaza. "Điều đó, tất nhiên, sẽ ảnh hưởng đến thế giới Ả Rập, nhưng chắc chắn cũng ảnh hưởng đến Âu châu."

Về lâu dài, các nhà quan sát đồng ý rằng việc tạo điều kiện cho người Palestine được sống một cuộc sống đàng hoàng cũng rất quan trọng. Nếu điều đó không xảy ra, bạo lực có thể bùng phát trở lại vào một thời điểm nào đó.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 15 tháng 10 năm 2025