NHỮNG NGÀY THEN CHỐT VỀ TÌNH HÌNH TÌM KIẾM THỎA THUẬN CHO HÒA BÌNH CỦA UKRAINE

Tin (dpa):  Cuộc đấu tranh cho một kế hoạch hòa bình giữa Ukraine, các đồng minh Âu châu và Mỹ đang bước vào giai đoạn then chốt. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff sẽ đến Berlin cuối tuần này để hội đàm với Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj và các nhà lãnh đạo Âu châu, theo xác nhận của một quan chức cao cấp của Mỹ với hãng thông tấn Đức (dpa). Ông không cung cấp thêm chi tiết về thời gian hoặc hình thức cụ thể của các cuộc gặp.

Trước đó, chính phủ Đức thông báo rằng ông Selenskyj sẽ gặp Thủ tướng Friedrich Merz, một số nguyên thủ quốc gia và chính phủ Âu châu, cùng các nhà lãnh đạo EU và NATO tại Berlin vào thứ Hai 15 tháng 12. Trong số những người dự kiến ​​tham dự có Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer.

Ông Trump nhận thấy Ukraine đang ở thế bất lợi về quân sự.

Theo sự thúc đẩy của Tổng thống Donald Trump, chính phủ Mỹ đã trình bày một kế hoạch hòa bình vào tháng 11, và kể từ đó, kế hoạch này đã trở thành chủ đề của nhiều vòng đàm phán. Ông Trump yêu cầu Ukraine đồng ý với một thỏa thuận hòa bình. Ông ấy coi đất nước mình, vốn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Tây phương , đang ở thế bất lợi về quân sự so với kẻ xâm lược, Nga.

Trong những ngày gần đây, Trump đã đặt điều kiện tham gia của Mỹ vào các cuộc đàm phán mới là phải có triển vọng tốt về tiến triển thực sự. Câu hỏi lớn vẫn là Nga sẽ phản ứng như thế nào nếu đạt được lập trường phối hợp trong tam giác Mỹ, Ukraine và Âu châu.

Giải pháp được đề nghị để chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược kéo dài gần bốn năm của Nga vẫn chỉ được biết đến một cách sơ lược. Tổng quan:

Vấn đề lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng

Đây là khía cạnh của cuộc thảo luận nhận được nhiều sự chú ý nhất của công chúng.  nhấn mạnh rằng quân đội Ukraine phải rút khỏi phần lãnh thổ Donezk và Luhansk ở khu vực công nghiệp phía đông Donbass mà họ vẫn đang kiểm soát. Selenskyj đã báo cáo về một đề nghị thỏa hiệp của Mỹ về việc tạo ra một "vùng kinh tế tự do" ở những vùng lãnh thổ này, nơi quân đội Nga sẽ không được phép xâm nhập.

Tổng thống Ukraine yêu cầu rằng nếu quân đội của ông phải rút lui, thì người Nga cũng nên làm như vậy. Ông cũng nhắc lại rằng chỉ có người dân Ukraine mới có thể quyết định về việc nhượng lại lãnh thổ thông qua một cuộc trưng cầu dân ý. Yuri Ushakow, cố vấn chính sách đối ngoại của Tổng thống Kremlin Wladimir Putin, không hoàn toàn bác bỏ đề nghị về một khu vực phi quân sự, nhưng cho rằng Lực lượng Vệ binh Quốc gia và cảnh sát Nga nên hoạt động ở đó. Lực lượng Vệ binh Quốc gia Rosgvardiya được tổ chức và trang bị quân sự bài bản.

Đối với miền nam Ukraine, đề nghị dường như là đóng băng chiến tuyến ở các vùng Saporishshja và Cherson. Nga được yêu cầu rút quân khỏi các khu vực bị chiếm đóng khác ở vùng Sumy phía bắc, Charkiw phía đông và Dnipropetrowsk phía nam.

Nga đã sáp nhập bán đảo Krim và các vùng Donezk, Luhansk, Saporishshja và Cherson và đang yêu cầu được công nhận hoàn toàn theo luật quốc tế là một phần lãnh thổ của mình. Một giải pháp thỏa hiệp có thể là Mỹ, và có lẽ cả các quốc gia khác, công nhận rằng Moskau kiểm soát một phần Ukraine và điều này không nên bị thay đổi bằng vũ lực.

Đảm bảo an ninh chống lại các cuộc tấn công tiếp theo của Nga

Đối với Ukraine, điều quan trọng là nước này không bị Nga tấn công một lần nữa. Việc gia nhập NATO như một sự đảm bảo an ninh hiện nay dường như không thể đạt được. Ngăn chặn điều đó là một trong những mục tiêu chiến tranh của Nga. Nhưng Mỹ và các nước NATO khác cũng phản đối điều đó.

Tuy nhiên, dường như đang có những cuộc thảo luận về các đảm bảo an ninh tương tự như điều khoản hỗ trợ lẫn nhau của Điều 5 trong Hiệp ước NATO. Mỹ và các nước Âu châu Âu đóng vai trò là người bảo đảm. Tuy nhiên, các điều kiện của sự hỗ trợ này vẫn chưa được biết rõ. Các đối tác Tây phương của Ukraine cho đến nay cũng đã tránh né nguy cơ leo thang quân sự với Nga; câu hỏi đặt ra là liệu điều này có thay đổi trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công khác hay không. Từ góc nhìn của Ukraine, yêu cầu của Putin rằng chính Nga phải đóng vai trò là cường quốc bảo đảm khó có thể mang lại sự an tâm.

Gia nhập EU thay vì quân đội NATO?

Liên quan đến một cân nhắc khác của cái gọi là Liên minh Tự nguyện, do Anh và Pháp dẫn đầu, mọi việc gần đây đã im lặng , hầu như không còn đề cập gì đến lực lượng an ninh Âu châu ở hoặc gần Ukraine. Dù sao đi nữa, Nga kiên quyết bác bỏ việc điều động quân đội từ các nước NATO tại Ukraine.

Do đó, quân đội Ukraine được trang bị vũ khí tốt có thể là hình thức bảo vệ quan trọng nhất của nước này. Một giới hạn trên khoảng 800.000 binh sĩ đang được đề nghị, con số này sẽ duy trì hiện trạng về số lượng.

Giới hạn như vậy mâu thuẫn với chủ quyền của Ukraine, điều mà tất cả các bên đều khẳng định; cũng không có bất kỳ yêu cầu tương tự nào được biết đến nhằm vào Nga. Tuy nhiên, quân đội Ukraine ít nhất sẽ không nhỏ hơn nhiều so với hiện tại và sẽ được coi là lớn trong thời bình. Mặt khác, Moskau luôn yêu cầu những hạn chế nghiêm ngặt hơn nhiều, với giới hạn trên 600.000 binh sĩ được thảo luận ban đầu là không thể chấp nhận được đối với Kiew.

Việc đẩy nhanh quá trình gia nhập Liên minh Âu châu Âu của Ukraine cũng có thể góp phần bảo đảm an ninh cho nước này. Tờ Financial Times đưa tin về một nỗ lực được cho là nhằm kết nạp Ukraine sớm nhất vào năm 2027. Tuy nhiên, chưa có xác nhận chính thức nào về điều này. Để bước đi này xảy ra, các quốc gia thành viên EU sẽ phải vượt qua ít nhất là nguy cơ bị Ubgarn phủ quyết , và chấp nhận rằng EU sẽ có đường biên giới dài hơn nhiều với Nga ở phía đông.

Tiền của Nga như một đòn bẩy đối với EU

Một đòn bẩy đáng kể của Âu châu đối với Moskau là các tài sản bị đóng băng của ngân hàng trung ương Nga. Tối thứ Sáu 12 tháng 12, EU đã đặt nền tảng quan trọng cho việc xử dụng các khoản tiền này cho Ukraine. 25 trong số 27 quốc gia thành viên đã bỏ phiếu cấm mọi chuyển tiền trở lại Nga vô thời hạn. Điều này cũng loại bỏ khả năng Mỹ tiếp nhận được các khoản tiền này, như đã dự kiến ​​trong  văn kiện đầu tiên của kế hoạch hòa bình. Chỉ có Ungarn và Slowakei là bỏ phiếu chống lại sự việc này.

Các khoản tiền được đề cập lên tới 210 tỷ Euro trong EU, trong đó 185 tỷ uro được giữ tại Bỉ. Số tiền này dự kiến ​​sẽ được xử dụng cho các khoản vay dài hạn cho Ukraine. Nga sẽ chỉ nhận lại tiền nếu họ trả tiền bồi thường chiến tranh và đền bù đầy đủ sau khi chiến tranh kết thúc.

Moskau kịch liệt phản đối kế hoạch này. Bỉ cũng tỏ ra rất hoài nghi về việc xử dụng quỹ của Nga, lo ngại rủi ro tài chính và sự trả đũa của Nga. Các nhà lãnh đạo EU đặt mục tiêu tìm ra giải pháp trước hội nghị thượng đỉnh vào tuần tới.

Các cuộc thảo luận giữa Washington và Kiew cũng bao gồm các chương trình tái thiết Ukraine và đầu tư, nhưng chi tiết vẫn chưa được công bố. Mỹ và Nga cũng thảo luận về việc nối lại quan hệ kinh tế và đối thoại về các vấn đề quốc phòng chiến lược. 

Vũ Thái An, người lính VNCH, 14 Dez. 2025