NẾU PUTIN GIÀNH ĐƯỢC DONBASS, THÌ TÌNH HÌNH NƠI ĐÂY SẼ RA SAO ?

Nguồn tin Frankfurter Allgemeine Zeitung: Vấn đề Donbass là một trong những vấn đề then chốt trong các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine. Chính phủ Mỹ nhấn mạnh rằng Kiew phải tuân thủ yêu cầu của Nga về việc bàn giao hoàn toàn . Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyjcho biết tại một cuộc họp báo với Friedrich Merz ở Berlin hôm thứ Hai rằng vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào về vấn đề lãnh thổ.

Ngay sau đó, ông đã nói rõ hơn trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Ukraine. Ukraine sẽ "không công nhận Donbass là của Nga về mặt pháp lý hay thực tế", Selenskyj nói với cổng hãng tin "Ukrainska Pravda". "Người Mỹ muốn tìm một sự thỏa hiệp; họ đang đề nghịmột khu kinh tế tự do. Tôi nhấn mạnh lại rằng một khu kinh tế tự do không có nghĩa là nó nằm dưới sự kiểm soát của Nga."

Lệnh của Nga

Moskau có quan điểm hoàn toàn khác và, theo cố vấn Điện Kremlin Yuri Ushakow, có kế hoạch giao nhiệm vụ cho cảnh sát và Vệ binh Quốc gia Nga giám sát khu vực phía đông Ukraine. Lực lượng này cần thiết "để duy trì trật tự và cuộc sống ổn định," Ushakow nói với tờ báo Kommersant của Nga.

Tuy nhiên, điều này trên thực tế sẽ tương đương với một cuộc chiếm đóng của Nga, vì Lực lượng Vệ binh Quốc gia được trang bị lực lượng bán quân sự và có quyền hạn liên quan đến chiến tranh. Do đó, việc rút quân của Ukraine không chỉ có nghĩa là bỏ lại các tuyến phòng thủ được xây dựng tốt ("vành đai pháo đài"), mà còn khiến một bộ phận dân số của chính họ phải chịu sự đàn áp quy mô lớn.

Tại các khu vực Donbass đã bị Nga chiếm đóng, Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga đóng vai trò chủ chốt trong việc đàn áp người dân Ukraine. Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, hiện vẫn còn từ 2 đến 3 triệu người Ukraine sống ở Donbass, khoảng một nửa so với trước khi Nga xâm lược. Khoảng 200.000 người trong số họ vẫn sống ở các khu vực thuộc vùng Donezk do Kiew kiểm soát.

Cuộc di cư vì sợ bị mất lãnh thổ

Theo báo cáo từ các tổ chức viện trợ, người dân hiện đang rời bỏ ngay cả những khu vực tương đối an toàn trong vùng vì sợ bị Nga chiếm đóng. “Một số người đang chuẩn bị rời đi vì họ sợ rằng một ngày nào đó họ sẽ bị nói: ‘Các người chỉ còn hai ngày nữa thôi, và sau đó lãnh thổ này sẽ rơi vào tay Nga’”, đài Deutsche Welle trích lời một nhân viên của tổ chức cứu trợ chuyên di tản người dân khỏi các khu vực tiền tuyến.

Những thường dân đã trốn thoát khỏi các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và được F.A.Z. phỏng vấn mô tả cuộc sống hàng ngày đầy áp bức, bạo lực và cai trị độc đoán, với Lực lượng Vệ binh Quốc gia là yếu tố trung tâm. Đối với người dân, những người lính mặc quân phục trông giống như binh lính. Nhiệm vụ của họ là nhanh chóng Nga hóa các vùng lãnh thổ.

Đối với người Ukraine, điều này chủ yếu có nghĩa là những chuyến thăm nhà liên tục và những lệnh triệu tập yêu cầu họ trở thành công dân Nga. “Họ chỉ đơn giản là đến căn hộ của bạn và hỏi bạn đã có ng hành Nga chưa”, một giáo viên đã trốn thoát khỏi vùng Saporischschja bị chiếm đóng đến vùng tự do của Ukraine mô tả cuộc sống hàng ngày dưới sự chiếm đóng của Nga.

Một sai lầm nhỏ như...

Những kẻ chiếm đóng tùy tiện bắt người đi, kiểm soát điện thoại di động, chia cắt các gia đình và bỏ lại người thân, không biết số phận của họ. Có những trường hợp tra tấn, và việc tố cáo diễn ra tràn lan.

Một sinh viên đến từ vùng Cherson, người cũng đã trốn thoát được, kể lại về các cuộc kiểm tra ngẫu nhiên trên đường phố, trong đó quân chiếm đóng tịch thu điện thoại di động và trên hết là kiểm soát hoạt động trên mạng xã hội để tìm kiếm nội dung ủng hộ Ukraine. Chỉ cần một lượt thích sai trái cũng có thể dẫn đến việc bị bắt giữ.

Những người Ukraine muốn tiếp tục cuộc sống của mình ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, ví dụ, giữ công việc của họ trong các cơ quan công cộng như trường học, công việc khẩn cấp hoặc chính phủ, tiếp tục nhận lương hưu và trợ cấp xã hội, xử dụng tài sản và tài khoản ngân hàng của họ, nhận chăm sóc y tế, hoặc đơn giản là đi lại mà không bị quấy rối—phải chấp nhận quốc tịch Nga. Tuy nhiên, nhiều người từ chối, không chỉ vì họ muốn vẫn là người Ukraine, mà chủ yếu là vì đàn ông khi đó có thể bị gọi nhập ngũ vào quân đội Nga.

Mosckau đang tuyển quân cho quân đội của mình ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

Ngay từ mùa thu năm 2022, sáu tháng sau khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, 80.000 người đàn ông từ các vùng lãnh thổ này đã được tuyển mộ vào quân đội Nga, theo Trung tâm Nhân quyền Khu vực ở Kiew. Luật này coi việc cưỡng bức phục vụ trong quân đội nước ngoài là tội ác chiến tranh.

Cách gần gũi của Nga ở Ukraine tương tự như cách hành xử của Đức Quốc xã sau cuộc xâm lược Ba Lan và phần lãnh thổ Ukraine thuộc Liên Xô, nơi quân chiếm đóng gây áp lực buộc người dân ghi danh là công dân Đức – sau khi kiểm soát nguồn gốc và hành vi chính trị của họ , và sau đó được tuyển mộ vào  quân đội Đức "Wehrmacht".

Vào tháng 3 năm nay, Tổng thống Nga Wladimir Putin đã tăng cường chính sách Nga hóa bằng sắc lệnh. Giờ đây, những người Ukraine ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng mà chưa trở thành công dân Nga trước ngày 10 tháng 9 năm nay bị coi là "người nước ngoài bất hợp pháp" sau 90 ngày cư trú, đối mặt với nguy cơ bị áp dụng các biện pháp cưỡng chế, cấm làm việc, bỏ tù hoặc thậm chí trục xuất.

Tổ chức Human Rights Watch, trước đây đã lên án "việc bắt giữ, tra tấn và mất tích tràn lan của thường dân Ukraine ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng", coi việc làm này là vi phạm luật pháp quốc tế. Cư dân của các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng không thể bị ép buộc phải thề trung thành với thế lực chiếm đóng, cũng không thể bị gọi nhập ngũ hoặc bị trục xuất khỏi nhà cửa. Hai trường hợp sau được coi là tội ác chiến tranh.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 23 Dez 2025