MOSKAU CHẤP NHẬN BẢO ĐẢM AN NINH CHO UKRAINE – NHƯNG CHỈ DO MỸ TRUNG QUỐC VÀ NGA

Mỹ và Âu châu đang thảo luận về việc bảo vệ Kiew, và Moskau sẵn sàng cung cấp bảo đảm. Nhưng chỉ khi Nga và Trung Quốc cũng tham gia. Hình đề nghị này có gì đó không Logic.

Moskau – Ngoại trưởng Nga Sergei Lawrow tuyên bố rằng Moskau về cơ bản sẵn sàng hỗ trợ bảo đảm an ninh cho Ukraine, nhưng chỉ trong một số điều kiện nhất định. Những điều kiện này sẽ phải được cung cấp “trên cơ sở bình đẳng” bởi một số quốc gia có quyền phủ quyết trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc: Mỹ, Trung Quốc, Anh và Pháp.

Lawrow: Bảo đảm an ninh cho Ukraine chỉ với Mỹ, Trung Quốc  và Nga

Bản thân Nga cũng phải là một phần của thỏa thuận này. "Hơn nữa, việc thảo luận bất kỳ vấn đề nào mà không có sự tham gia của Moskau là không phù hợp", ông Lawrow nhấn mạnh với hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti. Nếu không có Nga, các giải pháp an ninh cho Ukraine sẽ "chẳng đi đến đâu cả".

Tại cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi, ông Lawrow nhấn mạnh rằng Moskau bác bỏ bất kỳ giải pháp nào cho cuộc chiến tranh Ukraine mà không có sự tham gia của Nga. "Chúng tôi không thể đồng ý để các vấn đề an ninh tập thể được quyết định mà không có Nga. Điều đó sẽ không hiệu quả. Chúng tôi sẽ kiên quyết và cứng rắn bảo vệ các lợi ích hợp pháp của mình", ông tuyên bố.

Ông Lawrow nhắc lại rằng tại các cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul vào tháng 4 năm 2022, phái đoàn Ukraine đã đề nghị bổ nhiệm các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc làm quốc gia bảo lãnh. Nga đã ủng hộ đề nghị này vào thời điểm đó. "Chúng tôi đồng ý với đề nghị này", ông Lawrow nói. Đồng thời, ông cáo buộc EU đang cố gắng gây ảnh hưởng đến lập trường của Hoa Kỳ bằng "những nỗ lực phi đạo đức", theo hãng thông tấn TASS của Nga.

Bảo đảm an ninh cho Ukraine: Tranh luận ở Tây phương về các cam kết "tương tự Điều 5"

Trong khi Moskau khăng khăng muốn có tiếng nói, các đối tác Tây phương đang thảo luận về các cam kết an ninh cụ thể. Tại White House hôm thứ Hai (18 tháng 8), Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj và một số nguyên thủ quốc gia và chính phủ Âu châu đã thảo luận về các bảo đảm "tương tự Điều 5", được mô phỏng theo liên minh NATO nhưng có mục đích hoạt động bên ngoài liên minh.

Trump đã nói rõ rằng, Hoa Kỳ sẽ tham gia nhưng sẽ không gửi quân bộ. "Các quốc gia Âu châu Âu sẽ là tuyến phòng thủ đầu tiên", ông nói, theo tờ New York Times. Tuy nhiên, việc hỗ trợ trên không là điều mó Hoa Kỳ có thể hỗ trợ. Người phát ngôn của ông, bà Karoline Leavitt, cũng nhấn mạnh: "Quân đội Hoa Kỳ sẽ không đóng quân tại Ukraine, nhưng chúng tôi có thể hỗ trợ điều phối và có khả năng cung cấp các biện pháp đảm bảo an ninh khác."

Chiến tranh Ukraine: Những cân nhắc của Âu châu và Cân bằng Răn đe

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã phát tín hiệu rằng Âu châu sẵn sàng triển khai cái gọi là "Lực lượng Trấn an", theo nghĩa là các đơn vị răn đe đa quốc gia, tại Ukraine để bảo đảm  một thỏa thuận hòa bình, theo tờ Politico. 

Tuy nhiên, các chuyên gia bày tỏ nghi ngờ về tính khả thi của điều này. Chỉ riêng tiền tuyến dài hơn 1.000 km sẽ cần ít nhất 100.000 binh sĩ, và thậm chí cần khoảng 300.000 quân nếu luân phiên. "Ngay cả khi cộng tất cả quân đội của Âu châu lại, thì vẫn chưa đủ", nhà phân tích người Anh Sean Bell cảnh báo trên Sky News.

Đức tỏ ra thận trọng hơn. Thủ tướng Friedrich Merz nhấn mạnh sự cần thiết phải có một ủy quyền của Quốc hội Liên bang (Bundestag) và để ngỏ khả năng Bundeswehr có thể tham gia vào sứ mệnh gìn giữ hòa bình trong tương lai hay không ?. Về phần mình, Ba Lan đã kiên quyết loại trừ khả năng gửi quân đội của mình, với lý do họ sẽ cần đến lực lượng này để bảo vệ biên giới với Nga và Belarus.

Moskau muốn phủ quyết các cam kết bảo đảm cho Kiew

Giới quan sát cho biết rằng, bằng cách yêu cầu sự tham gia, Nga thực chất đang tuyên bố quyền phủ quyết đối với các cam kết an ninh tiềm năng. "Nga diễn giải các cam kết an ninh không phải là những cam kết đơn phương của Tây phương, mà là một hệ thống đa phương, trong đó Moskau đóng vai trò trung tâm", Alexander Chekov thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Nhà nước Moskau phân tích, theo Newsweek.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nếu Nga tham gia vào cơ chế bảo đảm này, họ có thể ngăn chặn việc khởi xướng các biện pháp bảo vệ trong trường hợp khẩn cấp. Điều này sẽ làm suy yếu toàn bộ cấu trúc.

Bảo đảm An ninh cho Ukraine: Kinh nghiệm Lịch sử Định hình Chủ nghĩa Hoài nghi

Ukraine vẫn nhớ những lời hứa bị phá vỡ. Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, trong đó Mỹ, Anh và Nga bảo đảm chủ quyền của Kiew, đã bị Moskau vi phạm khi sáp nhập Krim vào năm 2014. Các Thỏa thuận Minsk 2014/2015 cũng không tạo ra được an ninh lâu dài.

Trước những kinh nghiệm này, Tổng thống Selenskyj đang kêu gọi các cơ chế mạnh mẽ. "Chúng ta cần một nền an ninh hiệu quả trên thực tế", ông nói gần đây, theo tờ New York Times. Tuy nhiên, sau cuộc gặp tại White House, Macron đã làm rõ, ám chỉ đến cuộc chiến ở Ukraine: "An ninh chỉ được đảm bảo khi có một thỏa thuận hòa bình. Và tôi không nghĩ Tổng thống Putin muốn hòa bình ngay lúc này.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 21 tháng 2025