TỔNG THỐNG NƯỚC NAVAJO NATION, ÔNG BUU NYGREN - NGƯỜI GỐC VIỆT
THÀNH LẬP QUỐC GIA: Vào giữa thế kỷ 19, người Mỹ bản địa có ba lựa chọn để sở hữu đất đai. Lựa chọn đạt được điều này thông qua một hiệp ước với chính phủ Hoa Kỳ, như trong hiệp ước ngày 1 tháng 6 năm 1868, đã bị Quốc hội bãi bỏ trong một đạo luật ngày 3 tháng 3 năm 1871, vì không có bộ lạc người Mỹ bản địa nào trong lãnh thổ Hoa Kỳ được công nhận là một quốc gia độc lập (và do đó có đủ điều kiện để ký kết hiệp ước). Khu bảo tồn Navajo là khu bảo tồn duy nhất ở Arizona ban đầu được thành lập theo hiệp ước và cũng có lịch sử lâu đời hơn chính tiểu bang Arizona, tiểu bang chỉ được công nhận là tiểu bang thứ 48 vào năm 1912. Các lựa chọn khác bao gồm cấp đất theo quy định của liên bang hoặc theo luật liên bang.
Mở rộng Khu bảo tồn Navajo 1868–1934
Khu bảo tồn được giao trong hiệp ước ngày 1 tháng 6 năm 1868 có diện tích 3.500.000 mẫu Anh (khoảng 14.164 km²). Sau đó, khu vực này đã được mở rộng nhiều lần, tăng gần gấp năm lần diện tích ban đầu bằng cách:
Navajo Nation là một vùng tự trị của người da đỏ, trải rộng trên 3 bang Utah, New Mexico và Arizona, còn có tên gọi là Dineh, là vùng tự trị lớn nhất của thổ dân da đỏ mà bộ lạc này được chính phủ liên bang công nhận nằm giữa 3 tiểu bang: Arizona, New Mexico, và Utah. Đặc biệt nhất là Navajo Nation có Four Corners Monument đánh dấu nơi tiếp giáp của 4 tiểu bang: Colorado, Arizona, New Mexico, và Utah
Navajo Nation là bộ lạc còn giữ được văn hóa truyền thống lịch sử và sự gắn bó cộng đồng.
Khu bảo tồn Quốc gia Navajo (Navajo: Diné Bikéyah / Naabeehó Bikéyah) là khu bảo tồn lớn nhất của người Mỹ bản địa tại Hoa Kỳ, bao phủ 67.339 km² và có diện tích xấp xỉ tiểu bang Bavaria (Bayern) của Đức. Khu bảo tồn này được trao cho người da đỏ Diné theo hiệp ước năm 1868 do Tướng William T. Sherman ký kết. Thủ phủ là Window Rock, Arizona.
Khu bảo tồn Quốc gia Navajo nằm trong sa mạc sa thạch trên biên giới giữa các tiểu bang Utah, Arizona và New Mexico, phía nam và phía tây của điểm Four Corners. Khu bảo tồn này là một phần của Cao nguyên Colorado, ở độ cao từ 1.500 đến 2.000 mét so với mực nước biển. Ngoài các hẻm núi và hệ thống sông lớn, vùng đất này còn nổi tiếng với những ngọn đồi và các điểm tham quan khác như Thung lũng Monument, Hẻm núi Chelly và Hẻm núi Antelope.
DÂN SỐ
Năm 2010, cư dân tổng cộng 173.667 được ghi nhận trên lãnh thổ của Quốc gia Navajo (bao gồm cả đất ủy thác ngoài khu bảo tồn). Lãnh thổ Khu bảo tồn Quốc gia Navajo trải dài trên ba tiểu bang (mặc dù nhiều người Navajo ngoài khu bảo tồn cũng sống ở ba tiểu bang này).
Bảng sau đây thể hiện dân số khu bảo tồn theo từng tiểu bang. Cuộc điều tra dân số năm 2020 thống kê có 165.158 người sống trên lãnh thổ Quốc gia Navajo (bao gồm cả đất ủy thác ngoài khu bảo tồn).
TỔNG THỐNG QUỐC GIA NAVAJO
Tổng thống của Quốc gia Navajo là nhánh hành pháp của Quốc gia Navajo. Chức vụ này kế nhiệm Chủ tịch Bộ lạc, được thành lập trong quá trình tái cấu trúc chính quyền quốc gia Navajo năm 1991. Tổng thống và Phó Tổng thống được bầu bốn năm một lần. Tổng thống Quốc gia Navajo không được phục vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp.
Theo quy định tại Điều 1001-1006 của Bộ luật Quốc gia Navajo, cho đến năm 2016, người giữ chức vụ phải thông thạo tiếng Navajo cùng với các tiêu chuẩn khác đã được công bố. Hiện tại, việc thông thạo tiếng Navajo sẽ do cử tri Navajo quyết định khi họ bỏ phiếu.
Tính tới năm 2025, đất nuóc này có tổng cộng 10 vị tổng thống và tất cả các tổng thống trước đây đều thuộc Đảng Dân chủ.
Buu Nygren , sinh ngày 25 tháng 12 năm 1986 tại Blanding, Utah) là Tổng thống thứ 10 của Quốc gia Navajo, ông Buu Nygren.là con trai của một người cha gốc Việt Nam và một người mẹ gốc Navajo. Ông học trung học tại Red Mesa gần Four Corners ở Arizona và sau đó làm việc trong ngành xây dựng. Năm 2018, ông đã tranh cử phó tổng thống cùng với cựu Chủ tịch Quốc gia Navajo Joe Shirley Jr. nhưng không thành công. Trong cuộc bầu cử năm 2022, ông đã đắc cử tổng thống với 34.890 phiếu bầu (53%) và nhậm chức vào ngày 10 tháng 1 năm 2023. Ở tuổi 35 vào thời điểm đó, Nygren là vị tổng thống trẻ nhất mà Quốc gia Navajo từng bầu ra.
Mẹ ông sinh ra ông khi bà chỉ mới 15 tuổi, và khi làm khai sinh, thay vì có tên khai sinh là Bửu Nguyễn, nhưng có thể người lập khai sinh viết theo âm đọc của người mẹ, nên tên của ông thành Buu Nygren. Ông thắng cử và tuyên thệ trở thành Tổng Thống Navajo ngày 10 thánh giêng 2023, khi ông mới 35 tuổi!
NHỮNG VỤ KIỆN TỤNG VỚI CHÍNH PHỦ HOA KỲ
Năm 2006, Quốc gia Navajo đã kiện chính phủ liên bang Hoa Kỳ và yêu cầu bồi thường thiệt hại 900 triệu đô la. Các cơ quan liên bang bị cáo buộc đã phạm phải sai sót trong quản lý tài sản của Quốc gia Navajo. Từ năm 1946 đến năm 2012, tiền thu được từ việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản bị cáo buộc đã không được đầu tư một cách khôn ngoan. Chính phủ liên bang phải bồi thường thiệt hại, bao gồm cả lãi suất và chi phí.
Vào tháng 5 năm 2014, chính quyền Obama đã tìm cách dàn xếp với người Navajo và đề nghị bồi thường 554 triệu đô la. Vào ngày 30 tháng 5 năm 2014, Hội đồng Navajo - cơ quan lập pháp của Quốc gia Navajo - đã phê chuẩn dàn xếp với tỷ lệ phiếu 13-3. Thỏa thuận đã được ký kết long trọng tại Window Rock vào ngày 26 tháng 9 năm 2014.
Trong số khoảng 100 vụ kiện do các quốc gia bản địa châu Mỹ đệ trình, khoảng 80 vụ đã được giải quyết thông qua các thỏa thuận dàn xếp, trong đó thỏa thuận dàn xếp Navajo là thỏa thuận tốn kém nhất đối với chính phủ Hoa Kỳ.
Nguồn tham khảo:
Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 22 tháng 8 năm 2025
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét