CHỦ TỊCH FED  CHO BIẾT ĐÃ ĐẾN THỜI ĐIỂM NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG CÓ KHẢ NĂNG HẠ LÃI XUẤT CHỦ CHỐT

Trong nhiều tháng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy việc giảm lãi suất chủ chốt, nhưng không thành công. Trump cũng từng nhiều lần yêu cầu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell từ chức đã không thành công. Trump còn tuyên bố những lời đe dọa sa thải ông này, nếu cần thiết, nhưng những yêu cầu của Trump, cho đến nay vẫn chưa được đáp lại. 

Giờ đây, Lisa Cook, một thành viên khác của Hội đồng Dự trữ Liên bang (Fed), đang nằm trong tầm ngắm của Trump. Trong khi đó, trong bài phát biểu tại một hội nghị ngân hàng trung ương ở Jackson Hole, Wyoming, ông Powell đã hé lộ khả năng cắt giảm lãi suất, không phải do áp lực từ Tổng thống Mỹ, mà dựa trên các chỉ số kinh tế chủ chốt.

Trước sự yếu kém của thị trường lao động và lạm phát ở mức vừa phải, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hiện cho rằng việc cắt giảm lãi suất là phù hợp. Thứ nhất, thị trường lao động đã suy yếu đáng kể, do đó đặt ra những rủi ro giảm giá, Powell cho biết trong bài phát biểu có thể là một trong những bài phát biểu cuối cùng của mình. Đồng thời, tỷ lệ lạm phát phần lớn đang được kiểm soát. Như thường lệ, Powell không nêu rõ ngày cụ thể cho khả năng cắt giảm lãi suất. Bằng cách cắt giảm lãi suất, Fed có thể gián tiếp kích thích thị trường lao động, nhưng cũng có thể thúc đẩy lạm phát.

Chủ tịch Fed chỉ ra báo cáo thị trường lao động yếu kém trong tháng 7, trong đó tăng trưởng việc làm trong hai tháng trước đó yếu hơn đáng kể so với ước tính ban đầu. Ông cho biết tình hình này cho thấy nguy cơ sa thải thêm nhân viên và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng.

Ông Powell cũng cảnh báo: "Thuế quan cao hơn đã bắt đầu đẩy giá một số mặt hàng lên cao." Tuy nhiên, tác động của thuế quan chỉ có thể là tạm thời. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy áp thuế nhập cảng từ hàng chục quốc gia trong những tháng gần đây, với hy vọng tạo thêm nguồn thu.

Liệu áp lực của Trump có ảnh hưởng đến Fed không?

Về nguyên tắc, Trump có thể sẽ hài lòng với tin tức hôm thứ Sáu 22 tháng 8, nhưng có thể đã quá muộn so với mong muốn của ông. Ông đã gây áp lực đáng kể lên Fed. và ông Powell không phải là người duy nhất nằm trong tầm ngắm của Trump. Tổng thống Mỹ hiện cũng muốn sa thải Chủ tịch Fed Lisa Cook.

Khi được một nhà báo hỏi liệu ông có sa thải bà hay không, ông nói: "Có, tôi sẽ sa thải bà ấy nếu bà ấy không từ chức." Bà Cook gần đây đã trở thành tâm điểm chú ý do những cáo buộc về sai phạm trong hoạt động cho vay bất động sản. Người đứng đầu Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang, Bill Pulte, đã giải quyết các cáo buộc trong một lá thư gửi Tổng chưởng lý Hoa Kỳ Pam Bondi, cả hai đều là người thân cận với Trump. Cho đến nay, chưa có cáo buộc nào được đưa ra.

Chủ tịch Fed Adriana Kugler gần đây cũng đã từ chức, cho phép Trump đề cử cố vấn kinh tế Stephen Miran làm người thay thế tạm thời. Tại quyết định lãi suất gần đây nhất vào tháng 7, cũng có hai người phản đối việc duy trì lãi suất chủ chố, một sự kiện hiếm hoi. Liệu những ý kiến ​​phản đối này là do áp lực của Trump lên ngân hàng trung ương hay đơn giản là do cách diễn giải các chỉ số kinh tế của họ vẫn chưa rõ ràng.

Lãi suất chủ chốt ổn định trong nhiều tháng

Fed đã giữ lãi suất chủ chốt ở mức cao trong cuộc họp gần nhất. Trong sáu tháng, lãi suất này vẫn duy trì trong khoảng từ 4,25 đến 4,5%, mức lãi suất mà các ngân hàng thương mại có thể vay từ ngân hàng trung ương. Lãi suất chủ chốt thấp hơn có thể mang lại lợi nhuận cao hơn cho người tiêu dùng và doanh nghiệp nếu họ muốn vay với các điều khoản tốt hơn. Lượng tiền lưu thông nhiều hơn, đến lượt nó, có thể kích thích nền kinh tế, một trong những lập luận của Trump. 

Tuy nhiên, với lãi suất quá thấp, có thể thúc đẩy lạm phát, đó là lý do tại sao Powell cho đến nay vẫn ủng hộ một chính sách hạn chế hơn.

Trump, mặt khác, tin rằng người Mỹ không còn đủ khả năng mua nhà riêng vì chính sách của Powell. Đáp lại việc bị từ chối cắt giảm lãi suất, tổng thống Mỹ đã nhiều lần kêu gọi Powell từ chức, mặc dù vẫn chưa rõ liệu ông có thực sự có thể sa thải ông hay không. Về mặt pháp lý, vẫn chưa có kết luận chắc chắn liệu một tổng thống có thể bãi nhiệm người đứng đầu ngân hàng trung ương hay không.

Hơn nữa, với tư cách là chủ tịch Fed, Powell sẽ không chỉ quyết định lãi suất chủ chốt, như Trump thường gợi ý, mà là quyết định của hội đồng quản trị ngân hàng trung ương. Nhiệm kỳ của Powell sẽ kéo dài đến tháng 5 năm 2026. Là một ngân hàng trung ương, Fed được cho là hoạt động độc lập với ảnh hưởng chính trị và bảo đảm sự ổn định kinh tế bằng các quyết định về lãi suất.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 24 tháng 8 năm 2025