DIỂN HÀNH NGÀY ĐỘC LẬP TẠI BALAN 

Nhà ga xe lửa chính của Warschau đã đóng cửa trong tuần này do công trình xây dựng. Ban tổ chức Diễn hành Độc lập, diễn ra hàng năm vào ngày lễ quốc gia của Ba Lan, 11 tháng 11, đã diễn giải điều này như một bằng chứng cho thấy "phe cầm quyền sẽ không từ bất cứ thủ đoạn nào để chống lại Diễn hành Độc lập và những người tham gia", như họ đã viết cho những người ủng hộ và đồng tình. Tuy nhiên, việc đóng cửa nhà ga khó có thể ngăn cản được nhiều người trong số khoảng 100.000 người dự kiến ​​sẽ tham dự trong năm nay.

Về mặt chính thức, người diễn hành sẽ tập trung để kỷ niệm ngày Ba Lan giành lại độc lập vào ngày 11 tháng 11 năm 1918. Trước đó, đất nước này đã bị chia cắt trong 123 năm giữa Phổ, Nga và Áo-Hung. Nguồn gốc của Diễn hành Độc lập bắt nguồn từ những năm 1980 tại Ba Lan khi đó còn là nước cộng sản, khi người dân bắt đầu tụ tập vào ngày này để ăn mừng độc lập.

Chậm nhất là đến năm 2011, cuộc tuần hành đã trở nên tồi tệ hơn khi nhóm cực hữu "Thanh niên Ba Lan toàn diện" và "Trại Cấp tiến Quốc gia" nắm quyền kiểm soát tổ chức trong nhiều năm để thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc và chống Âu châu. Kết quả là, cuộc tuần hành đã trở thành điểm thu hút những người theo chủ nghĩa dân tộc từ khắp Âu châu và đôi khi là nơi diễn ra các cuộc đụng độ bạo lực.

Tầng lớp trung lưu có học thức và hướng về dân tộc

Ngày nay, một hiệp hội đã cống hiến hết mình cho việc "bảo vệ bản sắc, chủ quyền và lợi ích quốc gia Ba Lan, cũng như trật tự Kitô giáo" đóng vai trò là đơn vị tổ chức. Điều này được thể hiện qua khẩu hiệu "Chúa, Danh dự, Tổ quốc!" mà những người tham gia luôn hô vang. Trong những năm gần đây, cuộc tuần hành phần lớn diễn ra trong hòa bình. Nó đã trở thành cuộc biểu tình thường niên lớn nhất ở Ba Lan và là một trong những sự kiện thường kỳ lớn nhất của phe cánh hữu trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, tại Ba Lan, đây cũng là một trong những sự kiện chính trị gây tranh cãi nhất trong lịch kỷ niệm. Nhiều người tham gia mang theo cờ trắng-đỏ để bày tỏ tình đoàn kết với Ba Lan. Tuy nhiên, sự kiện này cũng liên tục thu hút những người cực đoan cánh hữu, các nhà hoạt động chống phá thai, những người kỳ thị người đồng tính và bài Do Thái, những người, với thái độ hiếu chiến và ngôn từ kích động thù địch, cũng góp phần tạo nên bầu không khí.

Một nhóm nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan, do nhà nghiên cứu biểu tình Piotr Kocyba, đồng thời là giảng viên tại Đại học Leipzig, dẫn đầu, đã khảo sát những người tham gia cuộc tuần hành kể từ năm 2019 để tìm hiểu thêm về thành phần xã hội, thái độ và động lực của họ. Thành phần xã hội này vẫn khá ổn định qua nhiều năm, như nghiên cứu so sánh do tờ Frankfurter Allgemeine Zeitung (F.A.Z.) thu thập được cho thấy: Hơn 2/3 số người tham gia là nam giới, điều này phân biệt rõ ràng cuộc tuần hành với các cuộc biểu tình tự do hoặc cánh tả. Những người biểu tình có độ tuổi trung bình khoảng 45, và khoảng hai phần ba có bằng đại học.

Hơn 90% quan tâm đến chính trị và "rõ ràng thiên về đảng cánh hữu": 97% cho biết họ bỏ phiếu cho Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) theo đường lối bảo thủ dân tộc hoặc Đảng Liên minh Tự do cực hữu. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy những người tham gia "rõ ràng thiên về thị trường tự do hơn nhà nước phúc lợi và có quan điểm bảo thủ hơn là tự do về các vấn đề xã hội". Piotr Kocyba cho biết: "Sự kết hợp giữa trình độ học vấn  cao và quan điểm chính trị bảo thủ cho thấy Cuộc diễn hành Độc lập không phải là biểu hiện của những người bị gạt ra ngoài lề xã hội hay bị gạt ra ngoài lề xã hội, mà là của một tầng lớp trung lưu có học thức, hướng đến dân tộc, đặc trưng của môi trường này".

Niềm tin vào ảnh hưởng chính trị suy giảm

Những người được hỏi cho rằng việc thể hiện sự đoàn kết, ý thức về nghĩa vụ đạo đức và công khai bày tỏ quan điểm của mình là động lực chính để họ tham gia. Khoảng 2/3 số người tham gia cũng hy vọng có thể tác động đến chính trị - một con số đã tăng đáng kể trong năm qua, điều này có thể được giải thích bởi sự thay đổi chính quyền ở Warschau từ PiS sang chính quyền tự do-bảo thủ của Donald Tusk.

Tuy nhiên, đồng thời, ý thức về tác nhân tập thể của những người tham gia đang suy giảm: Trong khi gần 80% đồng ý vào năm 2019 rằng các nhóm công dân có tổ chức có ảnh hưởng đáng kể đến chính trị, con số này gần đây đã giảm xuống dưới 60%. "Cuộc diễn hành Độc lập vẫn là một hình thức huy động tập thể, nhưng những người tham gia ngày càng ít tin vào khả năng thực sự tác động đến chính trị", Kocyba nói.

Điều này phù hợp với thực tế là trạng thái cảm xúc của những người tham gia đã "chuyển dịch đáng kể sang tiêu cực", theo các tác giả. Một số lượng đáng kể người tham gia cho biết họ chủ yếu cảm thấy lo lắng, sợ hãi và tức giận, trong khi sự lạc quan và nhiệt huyết giảm mạnh. Điều này cho thấy "cảm giác bị đe dọa và xa lánh ngày càng tăng", bài báo viết. "Nhiều người tham gia dường như ngày càng coi cuộc tuần hành như một phản ứng mang tính biểu tượng đối với một chính phủ bị coi là 'xa lạ' hoặc thậm chí là 'thù địch'".

Vũ Thái An, người lính VNCH, 12 November 2025