HỘI NGHI THƯỢNG ĐỈNH G20 Ở NAM PHI THÁCH THỨC HOA KỲ BẰNG MỘT THÔNG CÁO CHUNG 

Tổng thống Mỹ Trump đã không tham dự hội nghị thượng đỉnh G20 tại Nam Phi. Tuy nhiên, các nước tham dự khác vẫn không nao núng và đã thống nhất về một tuyên bố chung. Thủ tướng Merz đưa ra yêu cầu rõ ràng đối với Nga.

Bất chấp sự tẩy chay và đe dọa từ Mỹ, các nền kinh tế hàng đầu thế giới đã thông qua tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh G20. Tuyên bố này kêu gọi, cùng với nhiều nội dung khác, việc mở rộng năng lượng tái tạo, bảo vệ khí hậu và giảm nợ ở các nước nghèo. Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa nhấn mạnh tại lễ khai mạc rằng, với tư cách là nước chủ nhà, ông dự định duy trì tính toàn vẹn và uy tín của thể thức G20.

Thủ tướng Friedrich Merz và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã kêu gọi Nga chấm dứt chiến tranh với Ukraine. Merz cảnh báo rằng tất cả các nước G20 phải nhận thức được trách nhiệm của mình. Theo các nhà ngoại giao Âu châu, một cuộc họp của các nước E3 (Đức, Pháp và Anh) đã diễn ra vào buổi chiều. Sau đó, E3 đã tiếp tục thảo luận thêm. với các nước Âu châu khác, cũng như Nhật Bản và Kanada, về cách thức tiến hành các việc liên quan đến đề nghị của Hoa Kỳ về Ukraine.

Hội nghị thượng đỉnh tại Johannesburg bị lu mờ bởi việc Hoa Kỳ từ chối tham gia. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã cáo buộc Nam Phi nhắm mục tiêu một cách có hệ thống vào người da trắng mà không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào. Trung Quốc, Mexico, Ả Rập Saudi và Argentinien cũng không có đại diện  cao cấp nhất của họ, nhưng vẫn tham gia hội nghị thượng đỉnh. Merz đã nhấn mạnh rằng ông chắc chắn sẽ tham dự cuộc họp G20, với khoảng 60 quốc gia được mời.

Ramaphosa cho biết các đại biểu tham dự đều rất sẵn lòng thông qua một tuyên bố chung tại hội nghị thượng đỉnh G20. Ông đã nói với các chuyên gia tư vấn chính phủ hôm thứ Hai 17 tháng 11, bất chấp cảnh báo của Hoa Kỳ về việc không đưa ra bất kỳ quyết định nào, ông hoàn toàn muốn có một tuyên bố, không ràng buộc . Mong muốn này cũng được các chính phủ G20 khác chia sẻ. "Đây cũng là một thông điệp gửi đến Washington", một nhà ngoại giao EU cho biết.

Đây không phải là một tuyên bố của G20, cũng không chỉ là một tuyên bố của chủ tịch. Tuyên bố này đã được các nguyên thủ quốc gia và chính phủ thông qua như một tuyên bố chung. Chính phủ Hoa Kỳ trước đó đã cảnh báo về việc không thông qua tuyên bố này nếu không có sự tham gia của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ sẽ đảm nhận chức chủ tịch G20 vào năm 2026, nhưng theo các nguồn tin từ chính phủ Đức, Hoa Kỳ dự định sẽ thu hẹp đáng kể quy mô đối thoại.

"Nga đã phát động một cuộc chiến tranh xâm lược phi pháp."

Hội nghị thượng đỉnh cũng bị lu mờ bởi các đề nghị của Hoa Kỳ về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, mà các quốc gia Âu châu cho rằng đồng nghĩa với sự đầu hàng của chính phủ Kiew và do đó là không thể chấp nhận được. Các nước Âu châu dự định sẽ thảo luận về vấn đề này bên lề hội nghị G20.

Trong bài phát biểu khai mạc, Merz không đề cập đến tối hậu thư của Hoa Kỳ, mà nhấn mạnh: "Nga đã phát động một cuộc chiến tranh xâm lược phi pháp. Giờ đây, Nga phải chấm dứt cuộc xâm lược này, vốn đã gây ra những đau khổ khủng khiếp cho con người ở Âu châu." Ông cũng cho rằng Nga phải chịu trách nhiệm về tác động to lớn của cuộc chiến đối với nền kinh tế thế giới. "Tất cả các thành viên G20 giờ đây phải thực hiện trách nhiệm của mình, không chỉ vì lợi ích kinh tế", ông nói thêm, ám chỉ đến Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải quay trở lại con đường hợp tác trong G20, đặc biệt là trong việc bảo vệ thương mại thế giới công bằng. Điều này cũng có thể được hiểu là sự chỉ trích đối với chính sách thuế quan của Trump.

Chủ nhà Ramaphosa cũng dành cho các nước nhỏ hơn một diễn đàn tại hội nghị thượng đỉnh G20. Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb kêu gọi tăng cường phối hợp đa phương và mô tả sự phân bố quyền lực trên thế giới là không công bằng. Ông nói rằng Tây phương cuối cùng phải chấp nhận rằng nó vẫn phản ánh thế giới của năm 1945, ám chỉ đến việc cải cách Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã bị ngăn cản cho đến nay.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 24 November 2025