BẦU CỬ Ở UKRAINE - ÂU CHÂU LO NGẠI VỀ MỘT CHÍNH PHỦ TAY SAI CHO MỸ LẨN NGA (?)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc bầu cử ở Ukraine trong một cuộc phỏng vấn. Tổng thống Ukraine Selenskyj đã phản hồi ngay lập tức.

Nếu Mỹ và Âu châu bảo đảm an ninh cho đất nước của ông, thì Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj sẵn sàng tổ chức bầu cử trong vòng 60 đến 90 ngày, ngay cả trong bối cảnh chiến tranh với Nga đang diễn ra. "Cá nhân tôi có ý chí và sự sẵn sàng để làm điều đó," người đứng đầu nhà nước Ukraine đã nói với các nhà báo, theo hãng tin Interfax-Ukraine. Ngoài vấn đề an ninh, luật bầu cử cũng cần được sửa đổi. Do đó, ông đã yêu cầu các thành viên trong nhóm nghị sĩ của mình chuẩn bị các sửa đổi cần thiết.

Luật thiết quân luật của Ukraine hiện hành cấm rõ ràng việc tổ chức bầu cử tổng thống, quốc hội và địa phương. Luật có thể được sửa đổi, nhưng hiến pháp quy định rằng bầu cử quốc hội chỉ có thể diễn ra sau khi dỡ bỏ thiết quân luật. Việc sửa đổi hiến pháp bị cấm trong thời gian thiết quân luật.

Kể từ cuộc xâm lược của Nga năm 2022, Ukraine chưa từng tổ chức bầu cử. Nhiệm kỳ tổng thống thường kỳ kết thúc vào tháng 5 năm 2024, và nhiệm kỳ quốc hội vào tháng 8 năm 2024. Các cuộc bầu cử địa phương dự kiến ​​được tổ chức vào cuối tháng 10 năm 2025.

Tại Ukraine, có những lo ngại rằng Nga có thể thao túng các cuộc bầu cử ở nước láng giềng và thiết lập một chính phủ bù nhìn trung thành với Điện Kremlin. Vấn đề làm thế nào để bảo đảm sự tham gia của tất cả cử tri Ukraine đủ điều kiện vào cuộc bầu cử cũng vẫn chưa được giải quyết. Theo Liên Hợp Quốc, hơn 5,8 triệu người Ukraine đã chạy trốn khỏi đất nước. Vài triệu công dân Ukraine đang sống ở các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng.

Không phải là đặc điểm riêng của Ukraine

Việc không thể tổ chức bầu cử mới trong tình trạng thiết quân luật hiện hành không phải là điều độc đáo ở Ukraine, mà là thông lệ phổ biến ở rất nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Đức. Điều 115h của Hiến pháp quy định rằng nhiệm kỳ của Quốc hội Liên bang chỉ kết thúc sáu tháng sau khi kết thúc tình trạng phòng thủ nếu lẽ ra nó sẽ kết thúc trong thời chiến. Nhiệm kỳ của các thành viên Tòa án Hiến pháp Liên bang cũng bị trì hoãn 6 tháng, và trong trường hợp của Tổng thống Liên bang, thậm chí còn bị trì hoãn 9 tháng.

Tổng thống Hoa Kỳ Trump đã ủng hộ việc tổ chức bầu cử tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá này. Vài tháng trước, ông cáo buộc Selenskyj, Thủ tướng Ukraine, là một "nhà độc tài" và thiếu tính chính danh dân chủ , do đó gần như lặp lại nguyên văn luận điệu của Điện Kremlin. Putin đã nói về một "chế độ phát xít" ở Kiew trong nhiều năm, và kể từ tháng 5 năm 2024, ông đã bắt đầu cáo buộc Selenskyj nắm giữ chức vụ mà không có tính chính danh. Vào thời điểm đó, nhiệm kỳ 5 năm ban đầu của vị tổng thống Ukraine đã hết hạn.

Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Politico, được công bố hôm thứ Ba 9 tháng 12, Trump cũng nhắc lại quan điểm của Điện Kremlin rằng quân đội Nga hoàn toàn bị áp đảo ở Ukraine và sự thất bại của Kiew thực chất chỉ là vấn đề thời gian. "Nga rõ ràng đang chiếm ưu thế", Trump nói. Selenskyj cuối cùng cũng phải "chơi bóng", Tổng thống Hoa Kỳ nói, ám chỉ đến các cuộc đàm phán hòa bình.

Putin đã thành công trong việc thiết lập luận điệu của mình

Moskau đang yêu cầu Ukraine phải nhượng bộ sâu rộng về lãnh thổ và những nhượng bộ tiếp theo ảnh hưởng đến toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Trump một lần nữa lại tiếp tay cho kế hoạch này của Nga, bằng cách tuyên bố Ukraine là kẻ thua cuộc trong cuộc chiến. "Tôi đánh giá cao lòng dũng cảm, tinh thần chiến đấu và tất cả những điều đó của người dân Ukraine", ông nói trong cuộc phỏng vấn. "Nhưng bạn biết đấy, cuối cùng thì bên mạnh hơn sẽ chiến thắng, đó là điều tự nhiên."

Trong khi Hoa Kỳ, dưới thời chính quyền cánh hữu Trump, đang gia tăng phỉ báng và tấn công lên Ukraine và Âu châu, Wladimir Putin lại thấy mục tiêu của mình trong cuộc xâm lược bất hợp pháp vào quốc gia láng giềng, mà ông đã ra lệnh, đang trong tầm tay. Theo các phân tích của chuyên gia, Điện Kremlin gần đây đã có thể ngày càng củng cố luận điệu rằng quân đội Nga ở Donbass đang trên bờ vực chinh phục khu vực. Tuy nhiên, điều này không chỉ bị các nhà phân tích quân sự Tây phương mà cả các Blogger chiến tranh Nga phản bác.

Một chuyên gia về Ukraine nhìn thấy một vấn đề cốt lõi trong các cuộc đàm phán hòa bình hiện tại:

"Chúng tôi không tin rằng Ukraine đang thua. Nếu Nga hùng mạnh như vậy, họ đã có thể kết thúc chiến tranh trong vòng 24 giờ", một nhà ngoại giao Âu châu nói với Politico. "Và nếu họ [Trump] tin rằng Nga đang thắng, điều đó có nghĩa là gì, chẳng lẽ các ông cứ thế tặng cho họ tất cả sao? Đó không phải là một nền hòa bình bền vững. Các ông đang ban thưởng cho người Nga vì sự hung hăng của họ, và họ sẽ còn phấn đấu nhiều hơn nữa, không chỉ ở Ukraine mà còn ở Âu châu."

Trump: "Không còn dân chủ nữa"

“Không còn nghi ngờ gì nữa, Nga đang khăng khăng đòi chúng tôi nhượng lại lãnh thổ. Nhưng chúng tôi không muốn từ bỏ bất cứ điều gì. Đó là điều chúng tôi đang đấu tranh,” ông Selenskyj nói với các phóng viên vào tối thứ Hai 8 tháng 12. Hơn nữa, hiến pháp Ukraine thậm chí không cho phép tổng thống nhượng bộ về toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Việc nhượng bộ lãnh thổ theo ý muốn của Mosckau, cũng như tổ chức bầu cử lại, sẽ đòi hỏi phải sửa đổi hiến pháp.

Trong bối cảnh này, Trump lại đưa ra một tuyên bố gây sốc về Ukraine trong cuộc phỏng vấn với Politico: “Họ nói về dân chủ, nhưng đến một lúc nào đó, nó không còn là dân chủ nữa.” Đồng minh lớn nhất một thời của quốc gia đang gặp khó khăn này đang lên án chính phủ Selenskyj không còn là một nền dân chủ. Những tuyên bố này đang gây ra mối lo ngại sâu sắc trong giới chính trị gia Âu châu.

Đa số người Ukraine phản đối bầu cử lại. Vào thời điểm đó, thì Trump tuyên bố (không có chứng minh cụ thể), tổng thống Ukraine sẽ chỉ nhận được 4%  số phiếu bầu trong cuộc bầu cử mới. 

Tuy nhiên, hiện tại , chỉ có 22% người dân Ukraine ủng hộ các cuộc bầu cử mới. Thực tế là uy tín của tổng thống Ukraine có chút giảm sút đáng kể kể từ những vụ bê bối tham nhũng gần đây. Tuy nhiên, Selenskyj vẫn dẫn trước với một khoảng cách sít sao so với cựu Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Walerij Saluschnyj..

Tờ báo lưu vong của Nga "The Moscow Times" coi việc yêu cầu tổ chức bầu cử mới là một chiến thuật quen thuộc của Putin. Nó phù hợp với hình ảnh độc đoán của nhà lãnh đạo Điện Kremlin. Ông ta khinh thường nền dân chủ nhưng tôn trọng các nhà độc tài vì vấn đề có thể được giải quyết riêng tư với họ. "Theo đó, giới lãnh đạo Nga áp đặt quan điểm này lên các quốc gia khác, bao gồm cả Ukraine. Putin và Trump hiện tin rằng Ukraine có thể chấm dứt sự kháng cự bằng quân sự của Ukraine, nếu Selenskyj bị thay thế bởi một người khác."

Röttgen: "Chúng ta đang bị chèn ép."

Cuộc phỏng vấn với Trump giờ đây lại bùng nổ trong bối cảnh này. Các chuyên gia không cho rằng thời điểm Trump kêu gọi bầu cử lại ở Ukraine là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Không chỉ Ukraine hiện đang suy yếu về mặt chính trị, mà Âu châu cũng rơi vào tình trạng đang bị chia rẽ, thậm chí tê liệt. Chuyên gia chính sách đối ngoại của CDU, Norbert Röttgen, vừa tuyên bố cuối tuần qua, dựa trên học thuyết an ninh mới của Mỹ dưới thời Trump, rằng Mỹ không còn đứng về phía Âu châu nữa.

Âu Châu và Ukraine: Họ đang đối mặt với Nhiều khó khăn.

Mục tiêu của chính quyền Trump là "gây ảnh hưởng đến hiến pháp nội bộ của chúng ta theo các nguyên tắc tư tưởng hiện hành của phong trào MAGA", ông Röttgen nói với tờ Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND). "Chúng ta đang bị kẹt trong một thế gọng kìm: Một mặt, chủ quyền của Âu châu đang bị Nga tấn công thông qua chiến tranh, và mặt khác, nền dân chủ của chúng ta đang bị Mỹ gây sức ép nội bộ." Tức là EU đang nằm trong tình trạng có thể bị tấn công không những từ Putin về quân sự và Trump về chính trị.

Trong khi đó, Selenskyj tiếp tục các chuyến công du không mệt mỏi của mình tại Âu châu. Hôm thứ B 9 tháng 12, Tổng thống Ukraine đã gặp bà Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, và sau đó thậm chí ông cũng gặp cả Giáo hoàng Leo XIV tại dinh thự của ông ở Castel Gandolfo. Đức Giáo hoàng chỉ có thể nhấn mạnh "sự cần thiết phải tiếp tục đối thoại" và bày tỏ mong muốn về một nền hòa bình công bằng và lâu dài.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 11 Dezember 2025