KHÔNG CÒN GÌ CÓ THỂ NGĂN CẢN - NẾU NHƯ GIỜ ĐÂY NHẬT BẢN MUỐN CHẾ TẠO BOM HẠT NHÂN

Nguồn: Alexandra Sakaki, Kyodo, Mainichi Shimbun, Asahi Shimbun, Japan Times, Nikkei, Reuters, Bộ Ngoại giao Trung Quốc) - Chính phủ Nhật Bản đang xem xét việc chế tạo vũ khí hạt nhân. Trên thực tế, một chuyên gia cho rằng nước này có thể chế tạo bom khá nhanh chóng. Liệu điều đó có thực sự xảy ra?.

“Thành phố bị thiêu rụi hoàn toàn và biến thành tro bụi. Những người vừa mới tận hưởng cuộc sống chỉ vài khoảnh khắc trước đó đã biến thành những bóng đen trên tường gạch chỉ trong vài giây.” Với những lời lẽ ám ảnh này, Thủ tướng Nhật Bản lúc bấy giờ, Shigeru Ishiba, đã mô tả nỗi kinh hoàng mà cuộc tấn công của Mỹ đã gây ra cho Nhật Bản vào ngày 6 tháng 8 năm 1945, nhân kỷ niệm 80 năm vụ ném bom nguyên tử Hiroshima. Tại Hiroshima và 3 ngày sau đó ở Nagasaki gần đó, hàng chục nghìn người đã trở thành nạn nhân của những quả bom ngay trước khi Thế chiến II kết thúc; nhiều người khác đã chết trong những năm sau đó. Nhật Bản là quốc gia duy nhất cho đến nay là nạn nhân của một cuộc tấn công bằng bom nguyên tử.

Một thảm kịch như vậy “không bao giờ được phép lặp lại”, Ishiba cảnh báo tại Hiroshima. Và ông đã kêu gọi đất nước mình duy trì cái gọi là "3 nguyên tắc phi hạt nhân": không sở hữu, không sản xuất và không nhập cảng vũ khí hạt nhân.

Vũ khí hạt nhân của Nhật Bản "sẽ phản bội cam kết hòa bình của đất nước."

Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau lễ kỷ niệm, nhiều người ở Nhật Bản đang đặt câu hỏi về mức độ nghiêm chỉnh về việc thực sự của đất nước họ trong việc từ bỏ vũ khí hạt nhân?. Ông Ishiba đã phải từ chức vào tháng 10 sau khi đảng của ông thất bại trong một số cuộc bầu cử, và bà Sanae Takaichi, một người theo đường lối bảo thủ quốc gia, đã trở thành thủ tướng mới. Và bà đã đặt ra nghi vấn về lệnh cấm vũ khí hạt nhân chỉ một thời gian ngắn sau đó.

Vào giữa tháng 11, bà Takaichi nói với các thành viên quốc hội rằng bà không thể bảo đảm  rằng nội dung của ba "nguyên tắc phi hạt nhân" sẽ không thay đổi khi chính phủ của bà trình bày các hướng dẫn an ninh quốc gia mới vào năm tới. Vài ngày sau, ông Takayuki Kobayashi, giám đốc chính trị của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của bà Takaichi, nói rằng khi nói đến an ninh, "không có một điều cấm kỵ nào cả," và ngay cả ba "nguyên tắc phi hạt nhân" cũng cần phải được thảo luận.

Mặc dù chính phủ Nhật Bản nhấn mạnh rằng chưa có quyết định nào được đưa ra, nhưng sự phản đối trong nước là vô cùng lớn. "Từ bỏ ba nguyên tắc phi hạt nhân của Nhật Bản sẽ phản bội cam kết hòa bình của đất nước", tờ báo tự do Mainichi Shimbun bình luận. Nihon Hidankyo, tổ chức của những người sống sót sau vụ ném bom nguyên tử, từng đoạt giải Nobel Hòa bình năm ngoái, cũng lên tiếng. "Liệu Takaichi có thực sự nhớ những gì đã xảy ra 80 năm trước?", chủ tịch của tổ chức, Toshiyuki Mimaki, hỏi tân thủ tướng. Sự phản đối cũng đến từ Trung Quốc, quốc gia chịu nhiều đau khổ hơn bất kỳ quốc gia nào khác dưới chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản trong Thế chiến II.

Nhưng Nhật Bản có thực sự nghiêm chỉnh đến mức nào trong việc phát triển vũ khí hạt nhân? Việc chế tạo bom nguyên tử của riêng mình sẽ tương đối dễ dàng đối với Nhật Bản về mặt kỹ thuật, theo chuyên gia về Nhật Bản Alexandra Sakaki của Viện Nghiên cứu Quốc tế và An ninh Đức (SWP). Quốc gia này sở hữu "trữ lượng Plutonium lớn và bí quyết kỹ thuật tương ứng". Tuy nhiên, bà cho rằng việc Nhật Bản sở hữu vũ khí hạt nhân là việc "hết sức khó xảy ra trong tương lai gần. Về mặt trong nước, điều đó hầu như không thể thực hiện được, và trên trường quốc tế, Nhật Bản, với tư cách là trụ cột lâu năm của chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân, sẽ chịu tổn thất đáng kể về uy tín," bà Sakaki nói với tờ Frankfurter Rundschau, do Ippen.Media xuất bản.

Một giải pháp khác khả thi hơn, theo bà Sakaki: đó là Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Nhật Bản, có thể đặt vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ Nhật Bản. Tuy nhiên, điều này cũng sẽ đi ngược lại ba "nguyên tắc phi hạt nhân". Nhật Bản nằm dưới cái gọi là "ô dù hạt nhân" của Mỹ, trên thực tế có nghĩa là răn đe bằng tàu ngầm và máy bay chiến đấu mang vũ khí hạt nhân. Việc xử dụng bom hạt nhân trong nước, ít nhất là về mặt chính thức, không nằm trong phạm vi ô dù này.

Nhật Bản coi Trung Quốc và Triều Tiên là mối đe dọa

Trên thực tế, bà Sanae Takaichi đã viết trong một cuốn sách năm ngoái, thậm chí trước khi bà trở thành Thủ tướng, rằng việc Nhật Bản không bao giờ sở hữu vũ khí hạt nhân là "phi thực tế". 

Bà lập luận rằng, nếu một cuộc khủng hoảng địa chính trị nghiêm trọng xảy ra, việc tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc này sẽ là một "trở ngại". Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tờ báo kinh doanh Nikkei của Nhật Bản, Katsutoshi Kawano, cựu Tham mưu trưởng quân đội Nhật Bản, cũng ủng hộ việc xử dụng vũ khí hạt nhân của Mỹ trên lãnh thổ Nhật Bản.

Bà Takaichi coi Triều Tiên và Trung Quốc, hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, là mối đe dọa chính đối với an ninh của Nhật Bản. Tokyo đã vướng vào tranh chấp với Bắc Kinh trong nhiều năm về một số hòn đảo không người ở Biển Hoa Đông, mà Nhật Bản gọi là "Senkaku" và Trung Quốc gọi là "Diaoyu", và hiện đang do Tokyo kiểm soát. Tuyên bố của bà Takaichi rằng Nhật Bản có thể can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan cũng đã gây ra căng thẳng ngoại giao giữa Tokyo và Bắc Kinh trong nhiều tuần qua. Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình.

Do hành vi ngày càng hung hăng của Trung Quốc trong khu vực, Nhật Bản, dưới thời người tiền nhiệm của bà Takaichi, ông Fumio Kishida, đã tuyên bố sẽ tăng cường quân sự quy mô lớn vào năm 2022. Tại cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump vài tuần trước, bà Takaichi tuyên bố rằng bà dự định đạt được mục tiêu tăng chi tiêu quân sự của Nhật Bản lên 2% GDP sớm hơn đáng kể. Không có gì đáng ngạc nhiên, Mỹ đã hoan nghênh tuyên bố này.

Tuy nhiên, tại chính Nhật Bản, "bước ngoặt" này lại gây tranh cãi bởi hiến pháp nước này thực chất đề cao các giá trị hòa bình. "Nguyên tắc cơ bản này vẫn được giữ nguyên," bà Sakaki nói. "Đồng thời, môi trường chiến lược của Nhật Bản đã trở nên căng thẳng hơn rất nhiều", ví dụ như Trung Quốc và Triều Tiên. Tokyo đang phản ứng bằng cách "phá vỡ những điều cấm kỵ chính trị trước đây": chi nhiều tiền hơn cho quốc phòng và hợp tác chặt chẽ hơn với các đối tác như Mỹ. Kết quả là, chủ nghĩa phản quân phiệt truyền thống của Nhật Bản đang mất dần vị thế.

Tuy nhiên, bà Sakaki cho rằng việc Nhật Bản tự chế tạo vũ khí hạt nhân "chỉ có thể xảy ra nếu liên minh với Mỹ bị suy yếu nghiêm trọng, một kịch bản hiện tại khó có thể xảy ra."

Vũ Thái An, người lính VNCH, 11 Dezember 2025