NGƯỜI DÂN GRÖNLAND TỒN TẠI NHỜ VÀO CÁC CÔNG TY ĐỒC QUYỀN CỦA NHÀ NƯỚC VẬN CHUYỄN HÀNG HÒA NHẬP TỪ ĐAN MẠCH

Sống ở Greenland là một thách thức đối với mọi người. Sự lạnh lẽo và bóng tối có thể gây chán nản vào mùa đông. Nhưng thậm chí vượt qua mọi căng thẳng về mặt tâm lý, địa lý của hòn đảo nằm ở rìa Bắc Cực tạo ra những điều kiện sống rất đặc biệt: Grönland(Greenland) có diện tích gấp sáu lần nước Đức, nhưng với 57.000 cư dân, nơi đây có số dân gần bằng dân số của Eschweiler ở Bắc Rhine-Westphalia. Không có quốc gia nào trên thế giới có mật độ dân cư thưa thớt như Grönland. Ngay cả ở các quốc gia sa mạc Tây Sahara và Mông Cổ, xét về mặt thống kê, mật độ người trên một Kilometer vuông còn cao hơn so với hòn đảo lớn nhất thế giới.

Grönland cũng có thể được mô tả như một sa mạc – một sa mạc băng giá khắc nghiệt. Phần bên trong của đất nước được bao phủ bởi lớp băng dày hàng km. Nằm ở vùng khí hậu lạnh giá cao, nhiệt độ mùa đông có thể xuống tới -50 °C. Ngay cả vào mùa hè, nhiệt độ cũng hiếm khi tăng trên 10 đến 15 °C. Mùa vụ sinh trưởng cũng ngắn tương ứng. Hòn đảo không thể tự cung cấp được thực phẩm mà phải nhập cảng quanh năm.

Hoạt động nhập cảng được điều hành bởi một công ty vận tải biển của nhà nước – và đây chắc chắn không phải là lĩnh vực duy nhất mà chính quyền  bảo đảm các giao dịch công ở Grönland thông qua một công ty độc quyền. Tổng quan.

Công ty vận chuyển độc quyền nhập cảng

Royal Arctic Line là mạch máu của xã hội Grönland. Công ty này xuất phát từ Công ty Thương mại Hoàng gia Grönland (KGH), được thành lập cách đây khoảng 250 năm. Công ty thuộc sở hữu hoàn toàn của Chính quyền tự quản Grönland và có giấy phép độc quyền cho mọi hoạt động vận tải biển đến và đi từ Grönland và giữa các thành phố và các khu định cư của Grönland. Công ty vận chuyển và phục vụ  cho 13 cảng biển trên đảo.

Khi Royal Arctic Line tăng giá cước vận chuyển, hàng hóa trong các siêu thị trên đảo trở nên đắt hơn và các nhà hàng cũng phải tăng giá theo. Trái cây và rau quả tươi nói riêng được coi là xa xỉ trên đảo. Lựa chọn cũng có thể rất hạn chế nếu tàu bị chậm trễ vì do hàng tiếp tế đến từ Đan Mạch.

Người dân Grönland không có sự lựa chọn giữa vô số cửa hàng bán lẻ giảm giá đưa ra nhiều chương trình hạ giá đặc biệt để giành giật khách hàng. Thường có một thương gia ở thị trấn. Chuỗi siêu thị lớn Pisiffik, được tư nhân hóa cách đây vài năm, cũng có nguồn gốc từ KGH.

Quay trở lại với công ty vận tải biển nhà nước: Royal Arctic Line, cùng với công ty con Arctic Umiaq Line, cũng vận hành tuyến phà chở khách duy nhất chạy dọc theo bờ biển phía tây của Grönland. Tuy nhiên, tàu không chạy trong những tháng mùa đông là tháng 2, tháng 3 và tháng 4: thời tiết khi đó quá xấu để thực hiện các hoạt động theo lịch trình.

Du lịch đắt đỏ với hãng hàng không nhà nước

Air Grönland, hãng hàng không quốc gia, kết nối các địa điểm riêng lẻ trên đảo bằng máy bay và trực thăng, ngay cả trong những tháng mùa đông. Công ty được thành lập vào năm 1960, khi đó có đối tác là Scandinavian Airlines (SAS). Trong hơn sáu năm qua, Air Grönland đã thuộc quyền sở hữu hoàn toàn của chính quyền tự quản Grönland và được người dân coi là biểu tượng quan trọng cho danh tiếng quốc gia.

Công ty chưa bao giờ nhận được sự đồng cảm như vậy với vé giá rẻ. Các chuyến bay nội địa ở Grönland rất đắt đỏ. Trẻ em học tại thủ phủ Nuuk của hòn đảo này thường chỉ có thể về thăm cha mẹ ở quê nhà một lần mỗi năm. Bởi vì mỗi năm đều có khoản trợ cấp tương ứng từ chính phủ.

Tập đoàn này cũng bao gồm Grönland Travel và Hotel Arctic, một công ty lữ hành cung cấp các tour du lịch trọn gói, cũng như một khách sạn 4 sao ở Ilulissat. Thông qua một công ty con khác, Air Grönland tổ chức các chuyến du ngoạn du lịch ở Bắc Cực, chẳng hạn như đi săn cá voi, thay mặt cho chính phủ.

Doanh nghiệp nhà nước chi phối hầu hết các ngành kinh tế quan trọng

Royal Grönland cũng vận hành tàu của mình trên vùng biển xung quanh đảo – công ty đánh cá lớn nhất của hòn đảo, cũng thuộc sở hữu nhà nước 100%. Công ty này là nhà sản xuất tôm nước lạnh lớn nhất thế giới. Royal Grönland cũng xuất hiện từ KGH của thời kỳ thuộc địa.

Công ty đã mất vị thế độc quyền vào những năm 1950 và được tổ chức theo luật tư nhân, nhưng cho đến ngày nay, công ty vẫn bảo bảo quyền kiểm soát của khu vực công đối với lĩnh vực kinh tế quan trọng nhất trong cả nước.

Internet chậm như nhau ở khắp mọi nơi

Tusass (tiếng Grönland có nghĩa là “Chúng tôi giữ liên lạc”), công ty bưu chính và viễn thông nhà nước của Grönland, vẫn nắm giữ độc quyền. Người đứng đầu đảng tự do Atassut, Aqqalu Jerimiassen, đã chỉ trích điều này trong một cuộc phỏng vấn với RedaktionsNetzwerk Deutschland (RND). “Internet của chúng tôi chậm và đắt”, ông nói. “Tusass đảm bảo rằng mạng lưới ở khắp mọi nơi đều tệ như nhau.”

Chính trị gia này giải thích rằng từ lâu đã có khả năng cung cấp kết nối dữ liệu nhanh hơn trên khắp hòn đảo, ví dụ thông qua vệ tinh Starlink của Elon Musk. “Nhưng chúng bị cấm ở đây – điều này khiến Grönland trở nên đáng ngờ so với các quốc gia như Nga, Trung Quốc và Triều Tiên.”

Tuy nhiên, nguồn cung cấp internet của Grönland thông qua cáp dữ liệu lại dễ bị tấn công: Năm 2019, một tàu đánh cá đã làm hỏng một trong những tuyến cáp ngầm, trong khi tuyến còn lại không xử dụng được tại thời điểm đó do phải sửa chữa. Trục trặc này làm mất kết nối dữ liệu kéo dài trong nhiều tháng, trong thời gian đó Tusass chỉ có thể cung cấp kết nối chậm và hạn chế bằng kỹ nghệ vô tuyến từ những năm 1950.

Nhà độc quyền điện lực yêu cầu giá điện như nhau từ tất cả người dân

Nukissiorfiit (“Nơi tìm kiếm năng lượng”) là công ty năng lượng nhà nước và vận hành lưới điện địa phương. Không có mạng lưới thống nhất cho toàn bộ hòn đảo. Thay vào đó, Grönland bao gồm các đảo điện nhỏ cung cấp điện cho 17 thành phố và 53 khu định cư.

Giá sản xuất và cung cấp năng lượng trong các mạng lưới này khác nhau, nhưng với tư cách là nhà độc quyền, Nukissiorfiit cung cấp điện cho cư dân ở một thị trấn nhỏ trên bờ biển phía đông với mức giá không đắt hơn so với thủ đô Nuuk. Nhu cầu của người dân được đáp ứng hoàn toàn và khá tiết kiệm nhờ nhà máy thủy điện lớn nhất Grönland ở gần Buksefjord.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 19 März 2025