ĐÂY LÀ CÁCH TESLA PHÁ SẢN VÀ MUSK SẼ BỊ PHÁ SẢN 

Xét về phương diện truyền thông và chính trị, hiện tại không có ai có thể vượt qua được Elon Musk. Nhưng ngôi nhà kinh doanh của ông có thể sớm sụp đổ – với những hậu quả thảm khốc.

Washington D.C. - Đây là hành động chưa từng có tiền lệ và có khả năng là bất hợp pháp, nhưng trên hết là lời kêu cứu từ Elon Musk, khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tổ chức một buổi giới thiệu sản phẩm Tesla lớn trước White House vào tuần trước. Bởi vì người giàu nhất thế giới hiện nay cảm thấy đế chế doanh nghiệp của mình đang chịu áp lực ngày càng lớn. Trong trường hợp xấu nhất, ông và công ty chủ lực Tesla của mình sẽ phải đối mặt với nguy cơ phá sản. Và viễn cảnh này không hề xa vời như nhiều người vẫn nghĩ.

Để hiểu được sự mong manh của công trình tỷ đô của Elon Musk, bạn phải xem xét kỹ hơn Tesla. Bởi vì vận mệnh của nhà sản xuất ô tô – và cả CEO của hãng – chỉ phụ thuộc vào niềm tin và hy vọng, chứ không phải vào doanh số bán hàng thực tế hay doanh thu.

Tại thời điểm viết bài, Tesla có tổng vốn hóa thị trường hoặc giá trị thị trường vào khoảng 716 tỷ Euro, với giá cổ phiếu chỉ dưới 230 Euro. Một mặt, đây là một khoản tiền khổng lồ, nhưng mặt khác, nó chỉ bằng khoảng một nửa mức cao điểm vào giữa tháng 12 năm 2024. Vào ngày 18 tháng 12 năm 2024, cổ phiếu Tesla được giao dịch ở mức 463 Euro, giúp giá trị thị trường của công ty tăng lên mức đáng kinh ngạc là 1,48 nghìn tỷ Êuro.

Tesla hiện chỉ còn giá trị bằng một nửa – và vẫn được định giá quá cao

Nhưng ngay cả khi giá trị thị trường giảm một nửa, Tesla thực tế vẫn được định giá cao gấp nhiều lần. Kết quả hoạt động của Tesla, tức là lợi nhuận, vào năm 2024 chỉ vào khoảng 7 tỷ Euro. Vì vậy, công ty được định giá cao hơn khoảng một trăm lần lợi nhuận hàng năm!

Khi xem xét các đối thủ cạnh tranh khác nhau, ta có thể thấy mức định giá như vậy bất thường như thế nào: Ví dụ, hãng sản xuất ô tô Đức đang gặp khó khăn là VW đã thu được lợi nhuận 19,1 tỷ Euro vào năm 2024 với giá trị thị trường hiện tại chỉ dưới 60 tỷ Euro. BMW hiện được định giá khoảng 52 tỷ Euro và đạt lợi nhuận 7,7 tỷ Euro vào năm 2024, tương đương với Tesla. Và nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, Toyota, hiện có giá trị khoảng 268 tỷ Euro, với lợi nhuận hàng năm khoảng 43 tỷ Euro.

Giá trị của Tesla là một canh bạc rủi ro cao trong tương lai

Không giống như hầu hết các nhà sản xuất ô tô khác trên thế giới, Tesla hiện không được các cổ đông đánh giá dựa trên lợi nhuận mà dựa trên tiềm năng đổi mới. Do đó, các nhà đầu tư không đặt cược vào sự gia tăng bùng nổ trong doanh số bán xe hiện tại mà vào những cải tiến trong tương lai sẽ đảm bảo vị trí dẫn đầu thị trường của Tesla trong một hoặc nhiều phân khúc thị trường. Do đó, cổ phiếu Tesla là một khoản đặt cược vào tương lai. Và nếu vụ cá cược này không thành công, toàn bộ cấu trúc sẽ sụp đổ.

Nhưng chính xác thì các nhà đầu tư đang đặt cược vào điều gì ở Tesla? Đây là hai cải tiến tiềm năng mà Elon Musk liên tục ca ngợi hết lời: pin 4680 và taxi tự lái. Cả hai sự phát triển này đều có mục đích mang tính đột phá, nghĩa là chúng sẽ cách mạng hóa một ngành kỹ nghệ hiện có và do đó thống trị ngành này trong tương lai gần. Nhưng trong cả hai trường hợp, rõ ràng là Tesla đang sắp hết thời gian.

Một cục pin lỗi thời và một chiếc taxi robot mà hầu như không ai tin tưởng

Pin 4680 có tên như vậy là do kích thước của nó: dày 46 mm và dài 80 mm. Những cell pin như vậy được lắp đặt trên xe Tesla với số lượng lớn và quyết định quãng đường bạn có thể đi được sau một lần sạc pin. 

Thế hệ mới dự kiến ​​sẽ cung cấp công suất lớn hơn gấp nhiều lần trong cùng một không gian và do đó tăng đáng kể phạm vi hoạt động của xe. Tuy nhiên, bất chấp nhiều năm nghiên cứu, thế hệ mới vẫn chưa sẵn sàng để sản xuất hàng loạt và các đối thủ cạnh tranh như nhà sản xuất pin EVE hoặc công ty dẫn đầu thị trường pin Trung Quốc CATL hiện đã cho ra mắt các sản phẩm cạnh tranh của riêng họ, thậm chí có thể vượt xa hiệu suất mục tiêu của pin Tesla. Và những loại pin này sẽ được sử dụng trong các loại xe cạnh tranh của Tesla trong tương lai. Do đó, lợi thế về mặt kỹ thuật không đạt được.

Và Tesla dường như cũng còn rất xa mới có thể ra mắt thị trường loại taxi tự lái có tên gọi là “Cybercab”. Trong giới truyền thông Hoa Kỳ, taxi đôi khi còn được phân loại là “hàng hóa chưa ra mắt”, tức là sản phẩm được công bố và thổi phồng trong một thời gian dài nhưng cuối cùng lại không bao giờ xuất hiện. Và giả định này không hẳn là quá xa vời, vì chế độ lái tự động của Tesla thực chất vẫn chưa thể hoạt động mà không cần người lái thực sự. Một phần là vì Tesla muốn ghi lại môi trường xung quanh và giao thông chỉ bằng Kamera chứ không phải bằng Radar. Và hiện nay có rất nhiều đối thủ cạnh tranh đã bắt kịp sự phát triển ban đầu của Tesla và đang trong quá trình vượt qua người tiên phong trước đây.

Mối đe dọa lớn nhất của Tesla: Định giá thị trường thực tế

Và tất nhiên, điều này cũng áp dụng cho hoạt động kinh doanh cốt lõi là phát triển ô tô. Tesla vẫn có danh mục sản phẩm rất nhỏ và hiếm khi được cập nhật. Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô xử dụng động cơ đốt trong lớn đã bắt kịp Tesla từ lâu, cung cấp một số loại xe tốt hơn và hấp dẫn hơn đáng kể. Ngoài ra, các nhà sản xuất Trung Quốc đang ngày càng xâm nhập vào thị trường Âu châu, trong khi các nhà sản xuất ô tô Tây phương  đang gặp rất nhiều khó khăn khi xâm nhập vào thị trường Trung Quốc.

Nếu vì tất cả những yếu tố này mà các nhà đầu tư mất niềm tin vào khả năng đổi mới của công ty, Tesla sẽ có nguy cơ sụp đổ nghiêm trọng. Bởi vì khi đó công ty, giống như tất cả các đối thủ cạnh tranh, sẽ chỉ được đánh giá bằng doanh số bán ô tô. Đối với các nhà sản xuất ô tô truyền thống, tỷ lệ giữa lợi nhuận hàng năm và giá trị thị trường thường là bảy đến tám. Trong trường hợp của Tesla, điều này có nghĩa là giá trị thị trường thực tế có thể chỉ nằm trong khoảng từ 49 đến 56 tỷ Euro – và không quá 700 tỷ hoặc thậm chí gần 1,5 nghìn tỷ Êuro.

Liệu cổ phiếu của Tesla sớm chỉ còn giá trị bằng 1/10 không?

Do đó, việc mất niềm tin vào Tesla sẽ dẫn đến sự sụp đổ chưa từng có của cổ phiếu này. Và thực tế là sự mất lòng tin đó đã bắt đầu được thể hiện qua những diễn biến trong những tuần và tháng gần đây, khi giá cổ phiếu đã giảm một nửa. Kể từ đó, doanh số bán xe Tesla tại Âu châu Âu cũng giảm mạnh 45%, trong khi thị trường xe điện tại châu cùng thời điểm tăng trưởng 37%. Ngành kỹ nghệ sản xuất ô tô điện đang trên đà phát triển, nhưng Tesla, một trong số tất cả các công ty, không những không được hưởng lợi từ điều này mà còn đang trên đà sụp đổ nghiêm trọng so với các công ty khác.

Mức định giá thực tế về lợi nhuận trên giá trị thị trường theo tỷ lệ từ một đến tám sẽ định giá Tesla ở mức 56 tỷ đô la, tương ứng với mức mất giá lên tới 92%. Điều này gần như chắc chắn sẽ là hồi kết của một công ty từng đặt mục tiêu trở thành công ty độc quyền về xe điện. Nhưng sự sụp đổ này không chỉ có nghĩa là sự sụp đổ của Tesla, mà còn có thể kéo theo cả vị CEO lập dị Elon Musk.

Tại sao sự kết thúc của Tesla cũng có nghĩa là sự kết thúc của Elon Musk

Để hiểu tại sao sự sụp đổ của Tesla có thể cũng sẽ hủy hoại Elon Musk, bạn phải hiểu cách những người rất giàu kiếm tiền. Mặc dù người ta vẫn luôn nói rằng Elon Musk (hiện tại) giàu có khoảng 300 tỷ đô la, nhưng điều này tất nhiên không có nghĩa là ông thực sự có thể sở hữu số tiền này. Thay vào đó, phần lớn tài sản của ông bao gồm cổ phiếu, chẳng hạn như 12,8% cổ phần của ông tại Tesla. Hiện tại, công ty này có giá trị lên tới 91 tỷ đô la, nhưng Musk chỉ có thể còn nằm trong tay được số tiền này nếu ông bán các cổ phiếu của mình. Vì rõ ràng là ông ấy không muốn điều đó nên những người giàu co như ông ấy lại nhận được vốn thanh khoản từ các ngân hàng.

Đôi khi họ vay những khoản tiền khổng lồ với các điều khoản hết sức thấp. Họ cung cấp gói cổ phiếu của mình như một sự bảo đảm . Đối với các ngân hàng, đây là một lựa chọn an toàn: Giả sử Elon Musk muốn vay 500 triệu đô la, tài sản là cổ phiếu của ông có thể trang trải số tiền vay gấp nhiều lần và do đó, ngân hàng coi giao dịch cho vay là mức bảo đảm an toàn, đó là lý do tại sao họ cấp cho người đi vay mức lãi suất rất thấp. Ví dụ, đây là cách Elon Musk vay hàng tỷ đô la để mua Twitter.

Việc mua lại Twitter có thể là đòn Bomerang thảm khốc đối với Musk

Và đó mới là chính xác nơi mà vấn đề bắt đầu trong trường hợp xe Tesla gặp tai nạn: đột nhiên, tài sản thế chấp của các ngân hàng sẽ không còn nữa. Nếu định giá của Tesla giảm xuống còn 56 tỷ Euro, cổ phiếu Tesla của Musk sẽ chỉ có giá trị 7,1 tỷ Euro. Trong trường hợp xấu nhất, các khoản vay được cấp (như cho Twitter/X) sẽ có giá trị cao hơn tài sản thế chấp được cung cấp. Tuy nhiên, hình thức tín dụng này cho phép ngân hàng chấm dứt các khoản vay trong trường hợp như vậy và yêu cầu hoàn trả ngay lập tức. Nếu không thể thực hiện được điều này, họ có thể yêu cầu thanh toàn các tài sản khác để giải quyết các khoản nợ.

Hậu quả đối với Musk sẽ là hiệu ứng Domino thảm khốc: giá cổ phiếu của Tesla sẽ sụp đổ, các khoản vay của ông đột nhiên bị thu hồi do thiếu an toàn, và để giải quyết hàng tỷ đô la nợ phải trả, ông sẽ phải bán cổ phiếu của SpaceX, và X (trước đây là Twitter) có lẽ cũng sẽ phải làm như vậy. Đế chế Musk sẽ sụp đổ đột ngột.

Musk không thể trả nợ và không có nhà đầu tư tư nhân nào trong giới tỷ phú của ông vội vã giúp đỡ ông. Kết quả là các ngân hàng thanh lý toàn bộ tài sản của Musk tại Tesla và SpaceX. Người đàn ông từng giàu nhất thế giới giờ đây gần như đã phá sản.

Quân cờ Domino đầu tiên đã đổ: doanh số bán xe Tesla đã giảm mạnh trên toàn thế giới. Người ta vẫn phải chờ xem liệu Musk có thể ngăn chặn được quân Domino thứ hai hay không?. Nếu không, mọi chuyện có thể đột nhiên xảy ra rất nhanh.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 18 März 2025