XÂY DỰNG HẦM TRÚ ẨN Ở ĐỨC ĐỂ ĐỐI PHÓ VỚI CHIẾN TRANH TRONG VIỆC BẢO VỆ THƯỜNG DÂN KHI CÓ TRƯỜNG HỢP KHẦN CÁP.

Hầu như không có hầm trú ẩn nào dành cho dân thường và việc tự xây dựng hầm trú ẩn rất tốn kém. Nhưng cuộc chiến ở Ukraine cũng cho thấy giới hạn của việc bảo vệ  Bunker ( hầm trú ẩn).

Siêu thị Norma ở Đức đã  bán áo chống đạn online với giá 599 Euro – khi một cửa hàng giảm giá thêm những sản phẩm như vậy vào danh mục sản phẩm của mình, thì đó là một dấu hiệu báo động về chiến tranh sắp có thể xảy ra ở Đức. Người ta vẫn chưa rõ liệu người mua nhà có sợ tội phạm hay sợ "người Nga" sẽ sớm đến nhà họ. Nhu cầu đối với các sản phẩm như vậy đã tăng lên kể từ năm 2022, song song với sự bất ổn do căng thẳng địa chính trị gây ra.

Vậy còn biện pháp bảo vệ dân sự trong trường hợp khẩn cấp thì sao? Nước Đức vẫn còn 579 nơi trú ẩn công cộng phục vụ mục đích bảo vệ dân sự, đã xây dựng từ thời chiến tranh lạnh. Theo Văn phòng Liên bang về Bảo vệ Dân sự và Hỗ trợ Thảm họa (BBK), những nơi này cung cấp chỗ ở cho khoảng 477.593 người dân. Tuy nhiên, hầu hết các phòng này chưa sẵn sàng để sử dụng ngay. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, những hầm trú ẩn này đã bị quên lãng trong một thời gian dài, một phần bị bán hoặc chuyển đổi mục đích xử dụng. Tuy nhiên, ở những quốc gia như Thụy Sĩ, các nơi trú ẩn có thể cung cấp không gian cho hầu hết toàn bộ dân số.

Bunker không bảo vệ mãi mãi

Trong điều kiện tối ưu, những hầm trú ẩn (Bunker) này không chỉ chống được bom nguyên tử, mà còn được trang bị bộ lọc không khí và có thể cung cấp nước và thức ăn cho người ở trong nhiều ngày. Tuy nhiên, đây không phải là loại hầm trú ẩn ngày tận thế mà giới siêu giàu xây dựng hoặc thường được xây dựng cho các nhà lãnh đạo chính phủ và quân đội. Những cơ sở như vậy được xây dựng để bảo vệ cư dân trong thời gian dài hơn và chống lại các cuộc tấn công trực tiếp. 

Mặt khác, các nơi trú ẩn công cộng không cung cấp đủ sự bảo vệ trong trường hợp xảy ra chiến tranh nguyên tử và ô nhiễm lâu dài – chúng chỉ trì hoãn thời điểm một người phải trở lại mặt đất trong nhiều ngày đến tối đa là hai tuần. Trong trường hợp xấu nhất, xảy ra việc ô nhiễm hạt nhân trên diện rộng, sẽ không có biện pháp bảo vệ nào cho người dân nói chung. Tình hình sẽ khác khi xảy ra các cuộc không kích hoặc những hỏa tiễn mang đầu đạn thông thường.

Cần phải bảo vệ những gì?

Trí tưởng tượng thường hướng đến những viễn cảnh cực đoan – từ chiến tranh nguyên tử lớn đến ngày tận thế. Tình hình chiến tranh giữa Nga và Ukraine có thể được nhìn nhận thực tế hơn. Việc ném bom có ​​hệ thống vào các khu dân cư như một chiến lược chính là rất hiếm; trọng tâm thường là các mục tiêu quân sự; Tuy nhiên, vẫn có thiệt hại lớn ở các khu vực dân sự, ví dụ như ở mặt trận. Ở đó, các thị trấn và làng mạc bị san phẳng hoàn toàn. Tuy nhiên, Ukraine đang cố gắng di tản khỏi những khu vực này. Những người dân thường ở lại trong cuộc giao tranh đã phản đối việc di tản. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào cơ sở hạ tầng năng lượng gián tiếp gây nguy hiểm cho dân thường, nhưng không liên quan gì đến sự bảo vệ của các hầm trú ẩn.

Không có cuộc tấn công có hệ thống không có nghĩa là không có thương vong về dân thường. Trong cuộc chiến giữa phòng không và vật thể bay, quy tắc là: "Mọi thứ bay lên sẽ lại rơi xuống". Điều này áp dụng cho đạn từ súng máy và đại bác. Hỏa tiễn bị chặn hoặc bị đánh lạc hướng sẽ rơi xuống đâu đó và có thể phát nổ tại đó. Điều tương tự cũng xảy ra với các hỏa tiễn đánh chặn khi bắn trượt mục tiêu. Một đặc điểm đặc biệt của cuộc chiến tranh Ukraine là ranh giới mờ nhạt giữa mục đích dân sự và quân sự: hàng hóa quân sự được vận chuyển bằng các phương tiện vận tải dân sự và giấu trong các nhà kho thông thường. Bất kỳ ai ở gần đó đều có thể gặp nguy hiểm.

Điều này có ý nghĩa gì đối với nước Đức?

Ngay cả khi không có chiến tranh nguyên tử hay ném bom có ​​hệ thống vào khu dân cư, người dân vẫn gặp nguy hiểm và cần tìm cách bảo vệ khỏi "những cuộc tấn công ngẫu nhiên". Điều này có thể xảy ra ở các nơi trú ẩn công cộng, tầng hầm thích hợp hoặc các nhà ga ngầm – như hình ảnh từ tàu điện ngầm Kiew cho thấy. Bạn phải tự mang theo chăn, nước và thức ăn. Vì các thành phố không bị phá hủy hoàn toàn và các chiến thuật như tạo ra một trận bão lửa là không thể xảy ra, nên những đòn tấn công như vậy có thể sống sót ở nhiều tầng hầm. Ngay cả khi lối vào bị chặn, người trong nhà vẫn có thể được giải thoát kịp thời. BBK cũng khuyến nghị nên có nguồn cung cấp khẩn cấp trong 14 ngày trong trường hợp mất điện hoặc phải di tản.

Vấn đề với cuộc chiến trên không này là sự mệt mỏi của người dân. Số lượng hỏa tiễn thường, hỏa tiễn hành trình và trên hết là máy bay không người lái được sử dụng chống lại Ukraine là rất lớn. Trong một cuộc xung đột có thể xảy ra trong tương lai, người ta thậm chí còn mong đợi những con số cao hơn nữa – chúng ta mới chỉ ở giai đoạn đầu của quá trình sản xuất vũ kh thực sự. Ở các khu vực thành thị hoặc gần các cơ sở chiến lược quan trọng, có thể có cảnh báo không kích đêm này qua đêm khác và ngày này qua ngày khác. Nhưng không ai muốn dành cả cuộc đời mình trong tầng hầm khi mà khả năng trở thành nạn nhân vẫn còn thấp. Hầu hết mọi người sẽ trở nên bất động khi phải nằm lại trên giường của mình  một thời gian.

Lựa chọn thay thế: sở hữu nơi trú ẩn

Các quốc gia như Thụy Sĩ và Phần Lan khuyến khích xây dựng nơi trú ẩn riêng tư; Trong một số trường hợp, điều này thậm chí còn là bắt buộc. Ở Đức ít nhất cũng có những cân nhắc theo hướng này. Vấn đề: Ngay cả nơi trú ẩn cũng có giá của nó. Nếu mỗi gia đình được xây thêm một hầm trú ẩn, giá nhà sẽ còn đắt hơn nữa. Một nơi trú ẩn được trang bị đầy đủ máy phát điện dự phòng, nước, thực phẩm và bộ lọc không khí cũng phải chịu chi phí bảo trì và thay thế vật dụng thường xuyên. Một căn phòng tầng hầm đơn giản, được đổ bê tông dày với lối vào được bảo vệ và nguồn cung cấp không khí cơ bản sẽ rẻ hơn. Chính phủ hiện đang xem xét liệu các tòa nhà công cộng như trường học có thể được sử dụng làm nơi trú ẩn hay không. Tuy nhiên, đây là một ý tưởng kỳ lạ, đặc biệt là các căn nhà có cửa sổ lớn.

Bảo vệ là tốn kém

Chủ nhà có thể tự quyết định nhưng sẽ phải chịu chi phí cao. Theo ước tính sơ bộ, giá khởi điểm cho một nơi trú ẩn được gia cố trong một tòa nhà mới là từ 30.000 đến 40.000 Euro. Với mức độ bảo vệ cao hơn và các tính năng tốt hơn, chi phí gần 60.000 Euro. Việc lắp đặt tiếp theo – ở tầng hầm hoặc riêng biệt trong vườn – sẽ tốn kém hơn đáng kể và có thể dễ dàng vượt quá mức 100.000 Euro. Ngoài ra, những hệ thống như vậy chỉ cung cấp khả năng bảo vệ ngắn hạn và không được xây dựng để tồn tại trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Và liệu nó có đáng không? Hãy tưởng tượng bạn sống ở vùng ngoại ô Kiew và sở hữu một nơi trú ẩn: Bạn có ngủ ở đó cùng gia đình trong nhiều năm không? Hay dành buổi chiều và buổi tối trong căn phòng chật chội khi có cảnh báo không kích? Liệu những đứa con đang tuổi dậy thì có tham gia không? Được phép nghi ngờ. Nhưng có một sự thật vẫn còn: nếu chiến đấu trên bộ lan tới thành phố của mình thì không gian như vậy chắc chắn sẽ rất hữu ích.

Sẽ tiết kiệm hơn nhiều nếu chuẩn bị nguồn cung cấp khẩn cấp cho thời điểm khủng hoảng – bao gồm thực phẩm và trên hết là nước. Một máy phát điện khẩn cấp nhỏ hoặc một cục pin di động lớn có thể hữu ích cho mục đích này. Áo chống đạn của siêu thị Norma có tấm thép tương đối nặng và có khả năng bảo vệ chống lại súng ngắn. Trong trường hợp bị dao tấn công, nó sẽ cản trở người đeo thay vì bảo vệ họ. Nó vô dụng trước các đối thủ quân sự, chẳng hạn như "người Nga". Trong chiến tranh Ukraine, binh lính thường mặc áo chống đạn vì kẻ thù nhắm vào phần bụng.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 15 März 2025