100 NGÀY NHÌN LẠI VIỆC TRUMP THỰC HIỆN CÁC HIỆP ĐỊNH VỀ THƯƠNG MẠI 

Theo Der Spiegel: Cuối tháng 7, Brüssels và Washington đã đạt được thỏa thuận về tranh chấp thuế quan. Thỏa thuận đã tránh được điều tồi tệ nhất, nhưng hậu quả của nó vẫn còn đáng chú ý. Thỏa thuận này ảnh hưởng đến các công ty và người tiêu dùng như thế nào?

Tuy nhiên, 100 ngày sau, EU đã bị chia rẽ, và cộng đồng doanh nghiệp đang chỉ trích gay gắt thỏa thuận này, mà Nghị viện Âu Châu và các quốc gia thành viên hiện đang xem xét thông qua quá trình lập pháp tiêu chuẩn của EU. Âu Châu bị cho là đã quá dễ dãi với Trump, chẳng hạn như về việc nhượng bộ nhập cảng đối với nhiều sản phẩm của Mỹ. Trong khi Trump đang đe dọa áp thuế quan mới, hậu quả từ các chính sách của ông đã bắt đầu được cảm nhận.

Mặc dù nền kinh tế Âu châu đang tăng trưởng nhẹ và tỏ ra vững vàng hơn dự kiến, nền kinh tế định hướng xuất cảng của Đức đang chịu áp lực đặc biệt. Trong tháng 8, xuất cảng sang Mỹ đã giảm tháng thứ năm liên tiếp. Dirk Jandura, Chủ tịch Hiệp hội Buôn Bán, Ngoại thương Đức (BGA), cho biết các mức thuế quan mới đã khiến các mô hình kinh doanh từng có lợi nhuận trở nên kém hấp dẫn hơn. "Chúng tôi đang chứng kiến ​​một số nhà kinh doanh quay lưng lại với kinh doanh tại Mỹ." Đối với nước Đức, một nước định hướng xuất cảng, nơi gần một phần tư việc làm phụ thuộc vào xuất khẩu, thuế quan là một gánh nặng ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp chủ chốt và người tiêu dùng.

Ngành kỹ nghệ ô tô chịu đòn đôi

Ngành kỹ nghệ ô tô thực sự nên là bên hưởng lợi lớn nhất từ ​​thỏa thuận này. Xét cho cùng, Mỹ đã giảm thuế quan đối với ô tô từ Âu châu từ 27,5% xuống còn 15% kể từ ngày 1 tháng 8, mặc dù phải đến cuối tháng 9, thỏa thuận này mới có hiệu lực hồi tố. Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) vẫn chưa hoàn toàn hài lòng. Mức thuế 15% cao gấp sáu lần so với mức 2,5% trước đó.

Do đó, Chủ tịch VDA, Hildegard Müller, nhận thấy "một thách thức đáng kể liên tục đối với ngành công nghiệp ô tô Đức". Thêm vào đó là gánh nặng từ việc áp thuế bổ sung đối với một loạt các sản phẩm thép và nhôm, cũng như thuế bổ sung đối với xe thương mại, xe buýt và phụ tùng. "Những mức thuế bổ sung này, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 11, sẽ ảnh hưởng nặng nề đến các nhà sản xuất xe thương mại Âu châu", Müller cảnh báo.

Hơn nữa, các nhà sản xuất ô tô Âu châu có thể phải chuẩn bị cho sự cạnh tranh gia tăng từ Mỹ: Để đổi lấy mức thuế suất thấp hơn, EU phải cho phép ô tô Mỹ vào Âu châu miễn thuế. Trước đây, mức thuế nhập cảng 10% đã được áp dụng. Các nhà sản xuất Đức như BMW, vốn cũng sản xuất xe SUV cho thị trường Âu châu tại Mỹ, có thể sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế này.

Bán lẻ và người tiêu dùng ít bị ảnh hưởng

Theo Liên đoàn Bán lẻ Đức (HDE), cho đến nay chưa ghi nhận bất kỳ sự tăng giá nào trong lĩnh vực bán lẻ do thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để đưa ra đánh giá cuối cùng, vì thỏa thuận vẫn chưa được chính thức thực hiện ở cấp độ EU, Giám đốc Điều hành Stefan Genth cho biết. Việc tăng thuế đối với các sản phẩm của Mỹ hiện đang được tạm dừng, một tin tốt cho người tiêu dùng.

Bà Katharina Gangl, Giám đốc Viện Quyết định Thị trường Nuremberg, cho biết thuế quan đang làm giảm tâm lý tiêu dùng nhưng hầu như không ảnh hưởng đến hành vi của người tiêu dùng. Chuyên gia thị trường Thomas Els từ Công ty Thông tin Thị trường Nông nghiệp nhận thấy hiện chưa có tác động nào đến giá cả hoặc hành vi mua sắm thực phẩm tươi sống.

Chủ tịch BGA Jandura có thể hình dung rằng giá tiêu dùng thậm chí có thể giảm nếu một số hàng hóa của Hoa Kỳ được phép nhập cảng miễn thuế vào EU. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào kết quả của các cuộc đàm phán.

Kỹ thuật Cơ khí Vật lộn với Thủ tục Hải quan

Hiệp hội Kỹ thuật Đức (VDMA) cảm thấy hoàn toàn bị lừa bởi thỏa thuận thuế quan. Lý do: Ngoài mức thuế cơ bản 15% đối với máy móc, Mỹ còn áp thêm mức thuế 50% đối với hàm lượng thép và nhôm trong nhiều sản phẩm. Theo VDMA, việc áp dụng mức thuế này sẽ được mở rộng sang các sản phẩm khác bắt đầu từ tháng 12.

Ngoài việc giá cuối cùng tăng, vốn vẫn chưa rõ ràng cho đến khi nhập khẩu, còn có thủ tục hải quan phức tạp với các yêu cầu về chứng từ rườm rà, ví dụ như về nguồn gốc của kim loại đã qua chế biến. Trước tranh chấp thuế quan, sự cạnh tranh ngày càng tăng từ Trung Quốc và sự yếu kém của các khách hàng kỹ nghệ này phần lớn dự đoán, doanh số sẽ giảm hoặc trì trệ.

Ngành Dược phẩm Cảm thấy Áp lực Thuế quan Bị Trì hoãn

Thuế quan của Hoa Kỳ là một chủ đề nóng trong ngành dược phẩm Đức, nơi cung cấp khoảng một phần tư lượng xuất cảng sang Hoa Kỳ. Giá thuốc ở đó cao hơn nhiều so với ở Âu châu. Theo Hiệp hội Dược phẩm VFA, doanh số dược phẩm tại Hoa Kỳ dự kiến ​​đạt khoảng 600 tỷ đô la vào năm 2025, gấp hơn 2 lần so với Âu châu. Do đó, có những lo ngại lớn về việc Hoa Kỳ áp thuế đối với thuốc sản xuất tại EU, vốn đang được lên kế hoạch áp dụng mức trần 15%.

Ngành kỹ nghệ dược phẩm vẫn đang hưởng lợi từ những căng thẳng qua lại trong tranh chấp thương mại: Năm nay, doanh số, sản lượng và đầu tư dự kiến ​​sẽ tăng khoảng 3%, một phần do xuất cảng sang Hoa Kỳ được đẩy nhanh do lo ngại về thuế quan, và các lô hàng được chuyển hướng sang các nước tiếp nhận ban đầu hiện đang được bù đắp. VFA (Hiệp hội các Công ty Dược phẩm Nghiên cứu) dự kiến ​​hoạt động kinh doanh sẽ suy giảm vào năm 2026.

Ngành công nghiệp hóa chất cũng có những lo ngại khác.

Trong trường hợp này, tranh chấp thuế quan chỉ là một trong những lo ngại, bên cạnh giá năng lượng đắt đỏ, nhu cầu yếu và tình trạng dư cung hóa chất cơ bản trên toàn cầu. Từ tháng 1 đến tháng 8, doanh số bán hàng của ngành kỹ nghệ hóa chất Đức đã giảm 2,9%, và doanh số bán hàng ở nước ngoài cũng giảm. "Sự sụt giảm đơn hàng đặc biệt rõ rệt ở Bắc Mỹ, nơi các mức thuế quan mới của Hoa Kỳ tiếp tục cản trở doanh số bán hàng", theo hiệp hội ngành công nghiệp VCI.

Năm 2024, ngành kỹ nghệ hóa chất đã xuất cảng sản phẩm trị giá 10,2 tỷ Euro sang Hoa Kỳ, chiếm khoảng 8%. Ngành kỹ nghệ hóa chất của mình. Sản lượng dự kiến ​​sẽ giảm 2% vào năm 2025. "Hiện tại không có dấu hiệu nào cho thấy sự phục hồi trong kinh doanh nội địa lẫn quốc tế."

Các doanh nghiệp Mỹ coi thuế quan là bất hợp pháp

Trong khi đó, sự phản đối chính sách thuế quan của Trump đang gia tăng tại Mỹ, với hàng chục tiểu bang trong số đó đã đệ đơn kiện. Hai vụ kiện hợp nhất hiện đang được Tòa án Tối cao Hoa Kỳ xem xét, nhằm làm rõ câu hỏi trọng tâm: Liệu tổng thống có được phép áp thuế khi mục đích chính là kiểm soát hàng nhập cảng trong thời gian ban bố tình trạng khẩn cấp hay không?

Hiện vẫn chưa rõ kết quả của vụ kiện có thể ảnh hưởng cụ thể như thế nào đến thỏa thuận thương mại giữa EU và Hoa Kỳ. Phiên điều trần tiếp theo trước Tòa án Tối cao Hoa Kỳ dự kiến ​​diễn ra vào ngày 5 tháng 11.

Vũ Thái An, người lính VNCH 3 November 2025