THUẾ QUAN, TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐỒNG ĐÔ LA VÀ DI CƯ: TRONG NHIỆM KỲ THỨ HAI CỦA TRUMP ĐỂ LẠI NHỮNG VẾ XẸO SÂU SẮC

Bài viết của Johannes Christ từ Sächsische Zeitung: Tỷ lệ ủng hộ ban đầu dành cho Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump không kéo dài được lâu. Ngay sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, mức độ hài lòng của người Mỹ đối với tổng thống đã giảm đáng kể.

Các cuộc thăm dò mới được công bố gần như hàng ngày, xử dụng các phương pháp khác nhau và được ủy quyền bởi nhiều tổ chức khác nhau. Mạng lưới Biên tập Đức (RND) đã tính toán số liệu trung bình của các cuộc thăm dò tuần trước hàng ngày kể từ khi ông nhậm chức.

Liệu những con số thăm dò kém cỏi có gây ấn tượng với tổng thống và ảnh hưởng đến các chính sách của ông hay không vẫn còn là điều chưa rõ ràng. Thứ nhất, tỷ lệ ủng hộ của ông không hề cải thiện trong nhiệm kỳ đầu tiên, và thứ hai, Trump - ít nhất là theo luật hiện hành - dù sao ông Trump cũng không đủ điều kiện để tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo.

Mặc dù các con số và dữ kiện dường như không ảnh hưởng nhiều đến các chính sách của Trump, nhưng ngược lại, chính các chính sách của Trump lại có ảnh hưởng đáng kể đến các con số và dữ kiện, như tổng quan sau đây cho thấy.

Mức tăng thuế quan lịch sử

Sau khi trở lại nhiệm sở, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tăng thuế đối với hàng nhập cảng từ hầu hết các quốc gia và cũng tăng thuế đối với một số sản phẩm như nhôm và thép. Điều này đưa mức thuế quan lên mức chưa từng thấy ở Hoa Kỳ kể từ cuộc Đại suy thoái trước Thế chiến II. Các chính sách vào thời điểm đó đã dẫn đến việc các quốc gia khác áp dụng thuế quan trả đũa, hạn chế thương mại quốc tế và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.

Chỉ vài ngày sau khi nhậm chức, Trump đã công bố mức thuế toàn diện 25% đối với hàng nhập cảng từ Kanada và Mexico. Những lời đe dọa và tuyên bố này đã đạt đến cao điểm vào "Ngày Giải phóng", ngày 2 tháng 4.

Các quốc gia bị ảnh hưởng đang cố gắng ngăn chặn điều tồi tệ nhất. Vào ngày 27 tháng 7, Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen và Tổng thống Hoa Kỳ đã ký kết một thỏa thuận áp đặt mức thuế 15% đối với hầu hết hàng nhập cảng từ EU vào Hoa Kỳ.

Với chính sách thuế quan của mình, Trump muốn tạo ra doanh thu cho chính phủ và gây áp lực buộc các công ty tư nhân sản xuất nhiều sản phẩm hơn tại Hoa Kỳ, ngay cả khi điều này đồng nghĩa với việc người tiêu dùng phải trả giá cao hơn và chất lượng giảm sút.

Thuế quan cũng là một công cụ để Trump đạt được các mục tiêu chính trị của mình. Ví dụ, Ủy ban Âu Châu đã cam kết mua 750 tỷ đô la khí đốt và dầu mỏ tự nhiên của Hoa Kỳ và 600 tỷ đô la trang thiết bị quốc phòng của Hoa Kỳ.

Những thăng trầm của giá cổ phiếu

Nhiều quyết định của tổng thống Mỹ đã tác động đến thị trường chứng khoán. Ví dụ, sau khi công bố mức tăng thuế quan mạnh, chỉ số công nghệ Nasdaq của Mỹ đã mất gần một phần tư giá trị. Chỉ số Dow Jones hàng đầu của Hoa Kỳ, Nikkei của Nhật Bản và chỉ số chứng khoán DAX của Đức cũng lao dốc. Tuy nhiên, trong những tuần và tháng tiếp theo, thị trường chứng khoán đã phục hồi.

Các chính sách kinh tế thất thường và sự bất ổn do đó gây ra cũng được phản ánh trong cái gọi là Chỉ số Bất ổn Chính sách Kinh tế. Chỉ số này tăng vọt sau khi Donald Trump nhậm chức, thậm chí vượt qua cả mức được ghi nhận trong đại dịch COVID-19. Chỉ số này kết hợp, cùng với những yếu tố khác, ý kiến ​​chuyên gia và báo cáo trên các tờ báo lớn của Mỹ.

Sự bất ổn khiến các công ty ngần ngại hơn trong việc tuyển dụng nhân viên và đầu tư vào máy móc, các trang thiết bị. Nếu các quy định thay đổi, dù theo hướng bất lợi, các công ty ít nhất cũng có thể thích nghi. Tuy nhiên, nếu không rõ luật nào sẽ được áp dụng trong tương lai, các công ty sẽ tránh đưa ra những quyết định ràng buộc họ về lâu dài.

Giảm di cư bất hợp pháp

Một trong những lời hứa trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của Trump là hạn chế di cư bất hợp pháp, đặc biệt là tại biên giới Mỹ-Mexico. Ngay từ tháng 1 năm 2025, chính phủ Hoa Kỳ đã hạn chế khả năng xin tị nạn và thắt chặt các biện pháp an ninh tại biên giới với Mexico.

Các biện pháp này đã chứng minh được hiệu quả. Theo Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP), số lượng người qua lại biên giới đã giảm mạnh kể từ khi Trump nhậm chức. Đồng thời, số vụ bắt giữ của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) cũng tăng đáng kể.

Khách du lịch tránh xa Hoa Kỳ

Các chính sách cô lập của Hoa Kỳ không chỉ ảnh hưởng đến di cư mà còn cả các chuyến công tác và du lịch nghỉ dưỡng đến Hoa Kỳ. Khách công tác và khách du lịch từ nhiều quốc gia đã trở nên thận trọng hơn.

Trớ trêu thay, doanh thu từ khách du lịch nước ngoài lại được tính là xuất cảng trong thống kê. Sự sụt giảm số lượng khách du lịch do đó làm tăng thâm hụt thương mại, điều mà Trump muốn giảm bằng mọi giá.

Năm ngoái, chỉ riêng với Trung Quốc, Hoa Kỳ đã thâm hụt gần 300 tỷ đô la. Hoa Kỳ cũng là một đối tác thương mại quan trọng của Đức, với kim ngạch ngoại thương (tổng xuất và nhập cảng) đạt hơn 250 tỷ Euro vào năm 2024. Kim ngạch xuất cảng ô tô, máy móc và các sản phẩm khác của Đức đã vượt giá trị nhập cảng gần gấp đôi trong nhiều tháng.

Cán cân thương mại Đức-Mỹ

Nếu Hoa Kỳ áp thuế đối với hàng hóa từ các công ty Âu châu , những sản phẩm này sẽ trở nên đắt đỏ hơn và khó tìm được người mua hơn. Nếu EU đáp trả bằng mức thuế cao hơn, hàng hóa của Hoa Kỳ sẽ trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng Âu châu. Thuế quan của Mỹ ở các khu vực khác trên thế giới cũng gián tiếp ảnh hưởng đến EU, vì các quốc gia như Trung Quốc có thể chuyển hướng hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ sang Âu châu , thay thế các nhà sản xuất trong nước.

Đồng tiền Mỹ mất giá

Trong vài tháng đầu sau khi Trump nhậm chức, đồng đô la Mỹ đã mất giá so với đồng Euro. Nhìn chung, đồng đô la yếu có thể kích thích nhu cầu nước ngoài, dẫn đến tăng xuất cảng và do đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, đồng tiền quá yếu cũng dẫn đến giá cả tăng, vì người Mỹ phải trả nhiều tiền hơn cho các sản phẩm nhập cảng, và du lịch quốc tế trở nên đắt đỏ hơn.

Giá cả tăng liên tục

Mặc dù lạm phát ở Mỹ vẫn ở mức tương đối cao kể từ khi Trump nhậm chức, nhưng mức tăng không đáng kể. Với mức thuế nhập cảng, các chuyên gia đã dự đoán lạm phát sẽ cao hơn.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đặt mục tiêu giảm lạm phát xuống mức mục tiêu 2%. Đồng thời, ngân hàng trung ương này có nhiệm vụ duy trì nền kinh tế Mỹ. Tổng thống Trump đã thúc giục Fed trong một thời gian để giảm đáng kể lãi suất tại Mỹ. Fed đang do dự vì muốn chờ đợi và xem xét hậu quả của các chính sách thuế quan của mình.

Chi tiêu tiêu dùng giảm

Việc giá cả liên tục tăng và tình hình bất ổn chung đang dẫn đến sự hạn chế chi tiêu của người tiêu dùng. Điều này được thể hiện qua Chỉ số Niềm tin Người tiêu dùng, được Đại học Michigan thu thập từ các cuộc khảo sát hộ gia đình.

Chỉ số tăng được coi là dấu hiệu cho thấy chi tiêu tiêu dùng tăng. Chỉ số giảm là dấu hiệu cho thấy chi tiêu tiêu dùng suy yếu. Sau khi Trump nhậm chức, đường cong ban đầu hướng xuống dưới.

Chỉ số Niềm tin Người tiêu dùng là một chỉ báo hàng đầu bởi vì thái độ của người dân thay đổi trước, trước khi tiêu dùng thực sự giảm, và sau đó là tăng trưởng kinh tế và việc làm.

Vũ Thái An, người lính VNCH, 18 November 2025