UKRAINE ĐÃ SẲN SÀNG CHO KẾ HOẠCH TỔNG THỂ VỀ NGUYÊN LIỆU THÔ CỦA MÌNH ĐỂ ĐỔI LẤY VIỆN TRỢ QUÂN SỰ CỦA HOA KỲ. 

Trên Politico có nguồn tin: Người ta không rõ liệu Donald Trump có thực sự nói chuyện điện thoại với Wladimir Putin vào cuối tuần hay không ?. Tuy nhiên, điều chắc chắn là Tổng thống Hoa Kỳ đang gây sức ép buộc nước này sớm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Kiew cũng rất lo sợ bị buộc phải nhượng bộ – và do đó đã khéo léo đưa ra lời đề nghị không thể cưỡng lại đối với người Mỹ.

Ngay trước khi Hội nghị An ninh Munich diễn ra vào cuối tuần tới, sự lo lắng đang gia tăng ở Washington, Kiew và các thủ đô Âu châu  khác. Áp lực chấm dứt cuộc chiến xâm lược kéo dài gần ba năm của Nga tại Ukraine đang rất lớn ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Tổng thống Ukraine Wolodymyr Selenskyj đã có vận động ngoại giao để giành được sự ủng hộ của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trước các cuộc đàm phán có thể diễn ra với Nga. Và nước này đang xử dụng nguồn nguyên liệu thô dồi dào của Ukraine như một cuộc đổi chác với Trump. “Những tuần tới có thể sẽ rất bận rộn về mặt ngoại giao,” Selenskyj nói trên Telegram vào tối thứ Bảy 8-2, đồng thời nói thêm rằng ông đánh giá việc làm này rất cao “mong  được làm việc với Tổng thống Trump.”

Hội nghị An ninh Munich thường niên sẽ khai mạc vào thứ sáu tuần tới; ngoài Selenskyj, Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance và Keith Kellogg, đặc phái viên của Trump về Nga và Ukraine, cũng sẽ tham dự. Trong chiến dịch tranh cử, đảng Cộng hòa đã hứa sẽ chấm dứt chiến tranh ở Ukraine trong vòng "24 giờ", nhưng hiện ông lại nói rằng "sáu tháng" là thời hạn.

Vào cuối tuần vừa qua, có nhiều đồn đoán về cuộc điện đàm giữa Trump và Tổng thống Nga Wladimir Putin. Tờ New York Post cho biết: tổng thống Hoa Kỳ hôm thứ Bảy cho biết ông đã có cuộc điện đàm với Putin về việc chấm dứt chiến tranh - và Putin đã nói rằng ông muốn "mọi người nên ngừng việc chết chóc". Theo hãng thông tấn chính thức Tass, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết ông "không thể xác nhận hoặc phủ nhận" cuộc gọi điện thoại với Trump.

Theo các báo cáo không thể xác minh độc lập, quân đội Nga tiếp tục mất hàng trăm binh sĩ mỗi ngày. Theo quân đội Ukraine, các cuộc tấn công ở miền đông đất nước đã trở nên dữ dội hơn sau nhiều ngày gián đoạn. Bộ Tổng tham mưu ở Kiew đã ghi nhận 125 cuộc tấn công của Nga vào thứ Bảy 8-2, các con số này chỉ vào khoảng 80 vào những ngày trước đó. Bộ Tổng tham mưu Ukraine nói về tổn thất lớn của lực lượng tấn công Nga.

Vào thứ sáu 7-2, Trump cho biết ông có thể gặp Selenskjy vào tuần tới, nhưng nói thêm rằng ông có "mối quan hệ rất tốt" với Putin. Gần đây, Tổng thống Hoa Kỳ đã nhiều lần bày tỏ sự phản đối đối với khoản viện trợ hàng tỷ đô la của Mỹ cho Ukraine. Kiew rất lo sợ rằng, nếu chiến tranh kết thúc, Ukraine có thể sẽ bị buộc phải nhượng bộ Nga, là điều mà Selenskyj không bao giờ muốn

Do đó, tuyên bố của Trump rằng ông để ngỏ khả năng đạt được thỏa thuận với Ukraine, với điều kiện nước này mở cửa các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bao gồm cả các mỏ đất hiếm, để Hoa Kỳ khai thác, là rất đáng khích lệ. Các mỏ kim loại có sẵn tại Ukraine, chẳng hạn như Coban, Titan và Lithium, đang rất cần thiết cho các ngành kỷ nghệ quan trọng, bao gồm quốc phòng, sản xuất điện tử và sản xuất năng lượng.

Nguyên liệu thô ổôi lấy viện trợ quân sự

Trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Reuters hôm thứ Sáu 7-2, Selenskyj nhấn mạnh rằng ông cởi mở với ý tưởng cho phép khai thác các quặng mỏ nguyên liệu thô lưu trữ của Ukraine. “Người Mỹ đã giúp đỡ nhiều nhất, do đó người Mỹ phải xứng đáng nhận được nhiều nhất. Tôi cũng muốn trao đổi với Tổng thống Trump về vấn đề này", nguyên thủ quốc gia Ukraine cho biết. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng vấn đề không chỉ là chuyển giao nguồn lực cho Hoa Kỳ mà còn phải cùng nhau phát triển.

Kiew nhận thức rằng nguyên liệu thô của họ có thể rất quan trọng đối với sự hỗ trợ liên tục của Mỹ - và do đó là sự tồn tại của Ukraine - nên thông điệp này đã được cố tình điều chỉnh theo bản năng thương mại của Trump. Chính phủ Ukraine nhận thức rằng những lời kêu gọi bảo vệ nền dân chủ sẽ không đạt được nhiều hiệu quả. Do đó, tài liệu này cố tình nhấn mạnh đến những nguy cơ có thể phát sinh nếu nguyên liệu thô đóng vai trò quan trọng đối với kỹ nghệ sa ản xuấtcủ Hoa Kỳ và quân sự. Nên nó không được rơi vào tay Moskau.

“Nhìn chung, đây là một tín hiệu tích cực”, Oleksandr Merezhko, người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại tại Quốc hội Ukraine, phát biểu với tờ “Politico”. Trump đã bắt đầu hiểu rằng "nếu Ukraine không được giúp đỡ, các nguồn lực chiến lược của nước này có thể rơi vào tay các chế độ độc tài và củng cố các chế độ đó. Và không chỉ Nga mà cả đối tác chiến lược của nước này là Trung Quốc.”

Ukraine không muốn lãng phí thời gian. Vài giờ sau khi doanh nhân Chris Wright được xác nhận là Bộ trưởng Năng lượng của Trump, người đồng cấp người Ukraine Herman Halushchenko đã gửi cho ông một lá thư. Trong bức thư mà Politico xem được, ông cho biết Ukraine sẵn sàng hợp tác với chính quyền Trump để tạo ra lợi ích kinh tế chiến lược cho Hoa Kỳ trong lĩnh vực năng lượng của Ukraine. Và ông nhấn mạnh rằng đất nước ông có trữ lượng dầu mỏ, khí đốt, Uranium và các nguyên liệu thô khác lớn nhất thế giới.

Trên thực tế, Ukraine là nơi lưu giữ 22 trong số 50 vật liệu được Hoa Kỳ xác định là quan trọng (trong danh sách 34 vật liệu của Liên minh Âu châu, có 25 vật liệu nằm tại đây). Theo Bộ Bảo vệ Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên Ukraine, Ukraine đặc biệt có rất giàu than chì, Lithium, Titan... Politico cho rằng các mỏ Titan của Ukraine "thuộc loại tốt nhất", nhưng ông muốn giấu tên vì tính chất tế nhị của cuộc trò chuyện. “Rõ ràng là người Ukraine đang tìm kiếm bất cứ điều gì có thể thu hút sự chú ý của Trump. Và điều đó chắc chắn đã thu hút được sự chú ý của Trump.”

Selenskyj biết điều này. Quay trở lại tháng 9, tổng thống Ukraine đã bắt đầu thúc đẩy ý tưởng rằng việc giúp Kiew đẩy lùi cuộc tấn công của Nga và giành lại càng nhiều lãnh thổ càng tốt sẽ có lợi cho lợi ích kinh tế của Hoa Kỳ (và các quốc gia khác). Trong “kế hoạch chiến thắng” của mình, ông đã đề nghị với các đồng minh một thỏa thuận đặc biệt về bảo vệ chung và đầu tư vào tài nguyên thiên nhiên và kim loại quan trọng của Ukraine.

Nhưng có một điều đáng lưu ý: nhiều nguồn tài nguyên đáng thèm muốn này nằm ở phía đông và phía nam đất nước, tại những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của chiến tranh, nơi đang bị quân đội Nga tranh chấp hoặc chiếm đóng. Michael Gonchar, chủ tịch của Trung tâm nghiên cứu toàn cầu chiến lược XXI, một tổ chức phi chính phủ, đặt câu hỏi: "Trump có biết rằng các khu vực tìm thấy đất hiếm phần lớn đã bị chiếm đóng và phải được giải phóng không?" “Điều này đòi hỏi vũ khí của Mỹ và các lệnh trừng phạt thực sự nghiêm khắc đối với kẻ xâm lược.”

Lời đề nghị của Ukraine nói lên được một thông điệp rất rõ ràng: hãy giúp chúng tôi giành lại đất đai – và chúng tôi sẽ trở thành gã khổng lồ khai thác thân thiện ngay trước cửa nhà bạn.

Văn bản này lần đầu tiên xuất hiện trên Politico. Được dịch, bổ sung và biên tập bởi Caroline Turzer. Cộng tác: Giovanna Coi.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 10 Februar 2025