HÔI NGHỊ THƯỢNG ĐỈNH NATO TẠI DEN HAAG VỚI NHỮNG CHỦ ĐỀ TỪ UKRAINE ĐẾN TRUNG ĐÔNG SỄ ĐƯỢC THẢO LUẬN

NATO nên giải quyết như thế nào với số lượng các cuộc khủng hoảng ngày càng tăng trên thế giới? Vấn đề này sẽ được đưa ra thảo luận tại cuộc họp sắp tới tại Den Haag , nhưng một nhân vật chủ chốt có thể sẽ vắng mặt.

Den Haag: Bắt đầu từ thứ Ba 24/6 hội nghị thượng đỉnh thường niên của Nato sẽ nhóm họp. Một danh sách dài các chủ đề nằm trong chương trình nghị sự tại Den Haag – từ cuộc chiến ở Ukraine đến cuộc chiến của Israel chống lại Iran cho đến kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng.

Hội nghị thượng đỉnh NATO 2025: Các nước liên minh thể hiện sự thống nhất về chi tiêu quốc phòng, với một ngoại lệ

Trọng tâm của cuộc họp có thể sẽ là vấn đề tăng chi tiêu quốc phòng của các nước NATO. Ngay cả trước hội nghị thượng đỉnh tại Den Haag, có vẻ như đã có sự đồng thuận rộng rãi về việc tăng ngân sách quốc phòng của các nước tương ứng từ ít nhất 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) lên 5% hoàn tất vào năm 2035.

Theo thỏa thuận, 3,5% sẽ được xử dụng cho các khoản đầu tư trực tiếp vào quân đội của các quốc gia tương ứng. 1,5$ còn lại được dành cho chi tiêu cho cơ sở hạ tầng liên quan đến quốc phòng. Tại Đức, theo một cuộc khảo sát của YouGov do tờ Süddeutsche Zeitung ủy quyền, 45% người đã ủng hộ việc tăng chi tiêu. Ít người hơn đáng kể, ở mức 37%, phản đối việc này.

Việc tăng chi tiêu ban đầu được Hoa Kỳ đề nghị dưới thời Tổng thống Donald Trump, người mà theo ông, đã tuyên bố rằng liên minh phụ thuộc quá nhiều vào sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, một số quốc gia NATO, chẳng hạn như Tây Ban Nha, lại tỏ ra nghi ngờ về động thái này. Mặc dù hiện tại quốc gia này dường như đã từ bỏ khả năng chống lại các bệnh truyền nhiễm, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez tuyên bố rằng, theo thỏa thuận đã đạt được, quốc gia của ông không bắt buộc phải tuân thủ các yêu cầu. Tuy nhiên, một nhà ngoại giao NATO đã lập luận với hãng thông tấn AFP rằng: "Không có ngoại lệ nào đối với bất kỳ đồng minh nào". Ngoài Tây Ban Nha, Bỉ hiện cũng kêu gọi "linh hoạt tối đa" trong việc chi tiêu đã thỏa thuận.

Quốc phòng trong tầm ngắm: Sản xuất vũ khí sẽ là chủ đề tại Hội nghị thượng đỉnh NATO

Tuy nhiên, vấn đề về khả năng quốc phòng không chỉ liên quan đến việc tăng mạnh đầu tư mà còn liên quan đến vấn đề cải thiện việc sản xuất vũ khí. Nguyên nhân là do sản xuất vũ khí đang ở trong tình trạng bấp bênh đến mức, theo NATO, liên minh này đang rớt lại phía sau đáng kể so với Nga trong việc sản xuất trang thiết bị quân sự. Các quốc gia thành viên cũng phụ thuộc vào Hoa Kỳ để mua sắm vũ khí tầm xa.

Đầu tháng 6, Tổng thư ký NATO Mark Rutte thậm chí còn tuyên bố rằng vấn đề này "thực sự khiến ông mất ngủ vào ban đêm". Tình hình này có nghĩa là việc chuyển giao một hệ thống phòng không Patriot duy nhất hiện phải mất mười năm. Việc chuyển giao đạn pháo cho Ukraine có thể gặp khó khăn.

Trong bối cảnh này, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius đã tuyên bố trên chương trình Caren Miosga của truyền hình ARD,  Đức phải chuẩn bị cho mối đe dọa từ Nga "về mặt nhân sự, vật chất, cơ sở hạ tầng và cả về mặt chính trị-xã hội".

Chiến tranh Ukraine tại Hội nghị thượng đỉnh NATO: Câu hỏi về vai trò của Hoa Kỳ

Cuộc xâm lược Ukraine đang diễn ra của Nga cũng sẽ đóng một vai trò tại hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới. Như đã từng xảy ra kể từ khi bắt đầu chiến tranh Ukraine, quốc gia bị Nga tấn công đã được mời tham gia cuộc họp một lần nữa trong năm nay. Theo Cơ quan Giáo dục Công dân Liên bang (BPB), hội nghị thượng đỉnh NATO sẽ thảo luận về cách hỗ trợ Kiew về mặt quân sự và kinh tế trong cuộc đấu tranh phòng thủ chống lại Nga. Vai trò của Hoa Kỳ, hiện đang trì trệ trong viện trợ cho Ukraine, cũng có thể được đề cập.

Cách đối phó với Nga cũng sẽ được thảo luận. Rutte đã nhiều lần mô tả chính phủ dưới thời Tổng thống Wladimir Putin là mối đe dọa "lớn nhất" đối với liên minh quốc phòng NATO. Một sự bất đồng với Hoa Kỳ cũng đang nổi lên về vấn đề này. Cho đến nay, Trump vẫn kiềm chế không chỉ trích quá mức chế độ Điện Kremlin và vẫn chưa tham gia vào việc thắt chặt lệnh trừng phạt đối với Nga. Tuy nhiên, gần đây ông đã lên án hành động của tổng thống Nga.

NATO và Chiến tranh Trung Đông: Hội nghị thượng đỉnh sau các cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào các cơ sở hạt nhân ở Iran

Cuộc chiến giữa Iran và Israel đang ngày càng leo thang. Và kể từ khi Hoa Kỳ tấn công vào các cơ sở hạt nhân của chế độ Mullah ở Teheran, tình hình dường như đang leo thang. Ví dụ, chính phủ Iran đang đe dọa đóng eo biển Hormuz, điều này có thể gây ra hậu quả kinh tế to lớn.

Cũng có khả năng Tổng thống Hoa Kỳ Trump sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh do tình hình căng thẳng ở Trung Đông. Cuộc họp của NATO đã bị cắt giảm rất nhiều để ngăn đảng Cộng hòa rời đi sớm, như đã xảy ra tại hội nghị thượng đỉnh G7 gần đây nhất.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 24 Juni 2025