TRUNG QUỐC THÚC GIỤC PHILIPPINES RÚT LUI TRÊN BIỂN ĐÔNG

Căng thẳng gia tăng sau thỏa thuận quốc phòng với Mỹ. Viện nghiên cứu Trung Quốc đang tăng áp lực lên chính phủ Philippines.

Xung đột trên Biển Đông đang lên đến cao điểm. Trong bối cảnh mối quan hệ căng thẳng gần đây giữa Trung Quốc và Philippines, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa hiện đang kêu gọi Philippines rút khỏi rạn san hô đang gây tranh cãi "Bãi cạn Second Thomas".

Quần đảo chiến lược

Cả hai nước đều cáo buộc nhau vi phạm quyền chủ quyền của nhau. Rạn san hô này là một phần của Quần đảo Trường Sa, được một số quốc gia ven biển ở Biển Đông tuyên bố chủ quyền. Ngoài Trung Quốc và Philippines, Đài Loan, Việt Nam, Brunei và Malaysia cũng tuyên bố chủ quyền đối với các phần quần đảo có rạn san hô.

Mặc dù có diện tích nhỏ chỉ nửa km vuông nhưng các hòn đảo này được coi là có tầm quan trọng chiến lược vì chúng nằm cách bờ biển gần nhất hơn 200 km dọc theo các tuyến đường vận chuyển quan trọng. Các mỏ dầu khí lớn hơn cũng bị nghi ngờ.

Mới mùa thu năm ngoái, hai vụ va chạm giữa lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc và Philippines đã xảy ra ngoài khơi bãi cạn Second Thomas.

Viện nghiên cứu Trung Quốc kêu gọi kế hoạch rút quân của Philippines

Wu Shicun, người sáng lập Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia có trụ sở tại tỉnh Hải Nam của Trung Quốc, gọi cuộc đối đầu đang diễn ra ở rạn san hô là một “vết thương chảy máu” và nói với hãng thông tấn Guancha của Trung Quốc rằng cần phải giải quyết căng thẳng leo thang để giải quyết cuối cùng về rạn san hô.

Ở Biển Đông: Trung Quốc và Nga tuần tra chung trên biển

Trong cuộc phỏng vấn được công bố hôm thứ Tư 17/7/2024, ông Wu kêu gọi chính phủ Trung Quốc “gửi yêu cầu này thông qua các kênh ngoại giao lịch trình rút quân của Philippines khỏi Bãi cạn Second Thomas”. Kế hoạch nên bao gồm ngày rút quân và kế hoạch hỗ trợ nhân đạo trong giai đoạn chuyển tiếp.

Nhu cầu xuất hiện sau một làn sóng đối đầu leo thang trong vùng biển, đi kèm với sự đổ lỗi lẫn nhau.

Tâm trạng thay đổi từ đầu năm

Vào đầu năm ngoái, tâm trạng hoàn toàn khác. Khi Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Junior đến thăm Tập Cận Bình tại Bắc Kinh vào tháng 1 năm 2023, ông đã nhấn mạnh “tình hữu nghị” gắn kết hai nước. Trung Quốc muốn “góp phần thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực bằng năng lượng tích cực hơn”.

Khi đó, hai bên đã thống nhất thiết lập đường dây khẩn cấp trực tiếp để có thể liên lạc nhanh chóng và dễ dàng trong trường hợp leo thang căng thẳng ở Biển Đông. Trung Quốc cũng cam kết đầu tư 22 tỷ USD vào Philippines.

Điều gì sẽ xảy ra với những kế hoạch này trong bối cảnh căng thẳng hiện tại dường như vẫn còn đáng nghi ngờ. Tuy nhiên, gần đây có thông tin cho rằng sắp có cuộc đàm phán về việc nối lại “đường dây nóng” giữa Trung Quốc và Philippines.

Hiệp định quốc phòng với Mỹ

Trung Quốc không chỉ quan tâmi về rạn san hô. Nhà nghiên cứu và biên tập tạp chí "Các vấn đề châu Á", Bill Hayton, nói với Deutsche Welle rằng những biến cố mới nhất là phản ứng trước việc Philippines sắp xếp lại chính sách đối ngoại. Khác với người tiền nhiệm Rodrigo Duterte, Tổng thống Marcos Jr. chọn cách hợp tác với Mỹ và phản đối hành động của Trung Quốc ở Biển Đông.

Vào tháng 4 năm 2023, Philippines đã ký một thỏa thuận quốc phòng mở rộng với Hoa Kỳ. Là một phần của kế hoạch này, bốn địa điểm mới có thể là căn cứ quân sự của Mỹ ở Philippines đã được nêu tên, tất cả đều nằm ở phía bắc đất nước và do đó gần Đài Loan và Biển Đông.

Với việc Mỹ ngày càng trở thành một nước đóng vai trò quan trọng trong khu vực, căng thẳng dường như sẽ gia tăng trong tương lai. Vẫn còn phải xem chính sách Thái Bình Dương của Hoa Kỳ sẽ phát triển như thế nào sau cuộc bầu cử tiếp theo của Hoa Kỳ vào tháng 11/2024.

Vũ Thái An, người lính VNCH, ngày 19 Juli 2024